Στην Ελαφόνησο, κοντά στο Παυλοπέτρι και ο αρχαίος οικισμός του 2800 π.Χ, έχει διατηρηθεί σε άριστη κατάσταση. Το νερό προφύλαξε από το χρόνο και την ανθρώπινη παρέμβαση, τα περισσότερα από τα κτίσματα. Το εντυπωσιακό είναι, ότι βρίσκεται μόλις 4 μέτρα κάτω από τη θάλασσα και ο καθένας μας θα μπορούσε να τα «επισκεφθεί».
Ευδιάκριτα είναι τα βυθισμένα διώροφα σπίτια με τους κήπους, οι ναοί, το νεκροταφείο και το λιμάνι. Ως τώρα έχουν εντοπιστεί 15 κτίρια με τουλάχιστον 12 δωμάτια το καθένα καθώς και ένα πολύπλοκο σύστημα διαχείρισης των υδάτων με κανάλια και σωλήνες νερού.
Διάσπαρτα, σε όλη την έκταση της πόλης υπάρχουν αγάλματα, μεγάλοι πήλινοι αμφορείς, εργαλεία και άλλα αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Συνολικά καταλαμβάνει μια έκταση περίπου 9 στρεμμάτων και μάλλον είναι η παλαιότερη βυθισμένη πόλη στον κόσμο.
Οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι η πόλη καταποντίστηκε από σεισμό 8 ρίχτερ, γύρω στο 1.000 π.Χ ενώ άλλοι μετατοπίζουν το γεγονός στο 375μ.Χ.
Ο γεωλόγος Φωκίων Νέγρης, πρώτος πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, είχε περιγράψει την υποβρύχια πολιτεία από το 1904! Η Ελλάδα όμως δεν είχε τα μέσα ούτε και την οικονομική δυνατότητα να αναδείξει τον υποθαλάσσιο θησαυρό.
Τα παπούτσια του Δούναβη: Ένα από τα πιο συγκινητικά μνημεία που υπάρχουν
Το 1967 ο καθηγητής Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον, Νίκολας Φλέμινγκ, ανακάλυψε την πολιτεία και τον επόμενο χρόνο με ομάδα αρχαιολόγων του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ την χαρτογράφησε, σε συνεργασία με τον Έφορο Αρχαιοτήτων Σπάρτης, καθηγητή Άγγελο Δεληβορριά. Το 2009 επικεφαλής της αρχαιολογικής αποστολής ανέλαβε ο Τζον Χέντερσον του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ.
Ο Χέντερσον δημιούργησε μια ψηφιακή απεικόνιση που δείχνει με εντυπωσιακό τρόπο, πώς ήταν η πόλη πριν βυθιστεί. Πρακτικά οι Έλληνες δεν μπορούν να την επισκεφθούν καθώς δεν έχει αξιοποιηθεί τουριστικά και οι περισσότεροι μάλλον αγνοούν την ύπαρξή της.
