Πώς θα επηρεάσουν την τοπική κοινωνία, την οικονοµία, το περιβάλλον και τον τουρισµό οι γεωτρήσεις; Λίγο πριν αρχίσουν οι εργασίες στην Δυτική Ελλάδα, ο *Γιάννης Γρηγορίου απαντάει…*
Συνέντευξη Γιάννη Γρηγορίου, Γενικού Διευθυντή Έρευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων, Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε.
Το ενδιαφέρον για τα ελληνικά κοιτάσµατα υδρογονανθράκων, έχει αναζωπυρωθεί το τελευταίο διάστηµα. Πότε υπολογίζετε ότι θα ξεκινήσουν οι γεωτρήσεις στην περιοχή της Άρτας/Πρέβεζας;
Το πλαίσιο της Σύµβασης Μίσθωσης που υπεγράφη µεταξύ του Ελληνικού Δηµοσίου και των Ελληνικών Πετρελαίων για την περιοχή Άρτας – Πρέβεζας και ισχύει από τις 16/3/2018 προβλέπει ένα αρχικό στάδιο ερευνών διάρκειας 7 ετών και στη συνέχεια σε περίπτωση εντοπισµού οικονοµικά εκµεταλλεύσιµων ποσοτήτων πετρελαίου προβλέπει στάδιο ανάπτυξης και παραγωγής του κοιτάσµατος για 25 χρόνια. Το ερευνητικό στάδιο των 7 ετών χωρίζεται σε 3 φάσεις, η πρώτη διάρκειας 3 ετών, η δεύτερη 2 ετών και η τρίτη διάρκειας 2 ετών. Στην πρώτη ερευνητική περίοδο των τριών ετών µε ακουστικές γεωφυσικές µεθόδους τελευταίας τεχνολογίας ερευνούµε το υπέδαφος της περιοχής και θα χαρτογραφήσουµε µε µεγάλη ακρίβεια στόχους που πιθανόν να έχει συγκεντρωθεί και αποθηκευτεί πετρέλαιο. Στην δεύτερη ερευνητική περίοδο θα εκτελέσουµε γεωτρήσεις (ερευνητικές γεωτρήσεις) για την επαλήθευση ύπαρξης κοιτάσµατος υδρογονανθράκων. Αυτή η φάση θα διαρκέσει 2 χρόνια, µέχρι την άνοιξη του 2021. Θα συνεχίσει η έρευνα και κατά την τρίτη ερευνητική φάση µε πρόσθετες γεωτρήσεις για την περιχάραξη τυχόν ανακαλύψεων µέχρι την άνοιξη του 2023 και θα ακολουθήσει το στάδιο της ανάπτυξης που συνήθως απαιτεί 4-5 χρόνια ώστε να έχουµε το πρώτο βαρέλι πετρελαίου.
H ανακάλυψη και παραγωγή πετρελαίου σε περιοχές της Δ. Ελλάδας θα στηρίξει την εθνική οικονοµία. Πώς όµως θα ενισχύσει τις τοπικές κοινωνίες;
Τα οφέλη είναι πολλά. Μπορεί να ανατρέξει κανείς στα παραδείγµατα της Μεγάλης Βρετανίας, της Νορβηγίας, της Δανίας και της Ολλανδίας. Να παρακολουθήσει την πρόοδο και οικονοµική ανάπτυξη της Καλιφόρνιας των ΗΠΑ και άλλων. Να παρακολουθήσει τις προθέσεις της Κυπριακής Δηµοκρατίας για κατασκευή σταθµού υγροποίησης φυσικού αερίου. Να ανατρέξουµε σε ένα ελληνικό σηµαντικό παράδειγµα το οποίο δεν είναι άλλο από την έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων στον κόλπο της Καβάλας, τα κοιτάσµατα πετρελαίου και αερίου στην θαλάσσια περιοχή του Πρίνου. Η ανάπτυξη της πόλης και του τότε Νοµού Καβάλας είχε σαν άξονα την ανάπτυξη και παραγωγή αυτού του ορυκτού πλούτου το 1980. Στη συνέχεια είχαµε την παράλληλη τουριστική ανάπτυξη του όµορφου νησιού της Θάσου µε πεντακάθαρες ακτές και πυκνές τουριστικές εγκαταστάσεις µόλις 10 χιλιόµετρα από τις θαλάσσιες εξέδρες παραγωγής πετρελαίου και αερίου.
Πέρα λοιπόν από τη δηµιουργία σηµαντικού αριθµού θέσεων εργασίας, την εντατικοποίηση της οικονοµικής δραστηριότητας στην περιοχή όπως στο παράδειγµα του κόλπου της Καβάλας, το Ελληνικό Δηµόσιο όρισε ότι από το ποσοστό 25% που θα επιβάλλεται ως φόρος στα ακαθάριστα έσοδα του αναδόχου, το ποσοστό 5% θα αποδίδεται ως ενίσχυση στην Περιφέρεια. Ανάλογα µε το ύψος της παραγωγής το ποσοστό αυτό µπορεί να κυµανθεί στα 20-30 εκατοµµύρια ευρώ ετήσια. Είναι χαρακτηριστικό να τονιστεί ότι στην περιοχή Καβάλας εξ αιτίας της δραστηριότητας έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων ιδρύθηκε και λειτουργεί Ανώτερο Τεχνολογικό Ίδρυµα που περιλαµβάνει σχολές µε σπουδές στην πετρελαϊκή επιστήµη. Απόφοιτοι δε της σχολής κάνουν εξαιρετική σταδιοδροµία σε πετρελαϊκές εταιρίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Τα πιθανά αποθέµατα πετρελαίου και φυσικού αερίου µπορούν να αποτελέσουν µοχλό ανάπτυξης για την Δυτική Ελλάδα, την Περιφέρεια Ηπείρου, την τοπική κοινωνία της Άρτας. Στην πρώτη ερευνητική περίοδο των τριών ετών όπου µε ακουστικές γεωφυσικές µεθόδους τελευταίας τεχνολογίας θα ερευνήσουµε το υπέδαφος της περιοχής για την χαρτογράφηση στόχων που πιθανόν να έχει συγκεντρωθεί και αποθηκευτεί πετρέλαιο εξειδικευµένα συνεργεία και εργολαβικό προσωπικό θα δουλεύει στην περιοχή για ένα χρονικό διάστηµα έξι µε οχτώ µήνες. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσµα δηµιουργία άµεσων θέσεων εργασίας στην τοπική κοινωνία τόσο σε ανειδίκευτο όσο και επιστηµονικό προσωπικό υποστήριξης των εργολαβικών συνεργείων. Πλέον των ανωτέρω το εργολαβικό προσωπικό θα διαµένει στις υφιστάµενες ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις στηρίζοντας µε αυτό τον τρόπο την τοπική αγορά. Σε περίπτωση τυχόν ανακάλυψης, αξίζει να σηµειωθεί ότι τις εργασίες ανάπτυξης και παραγωγής µόνο ενός κοιτάσµατος θα απασχολούνται ετησίως τουλάχιστον άµεσα 300 και έµµεσα 1000 εργαζόµενοι το δε κοινωνικό προϊόν που θα παραχθεί θα είναι της τάξεως των € 3 δις, σε βάθος 25 ετών παραγωγής πετρελαίου, συµβάλλοντας έτσι άµεσα τόσο στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της περιοχής όσο και στην αύξηση του τοπικού ΑΕΠ.
Ευρύτερα σε εθνικό επίπεδο τα οφέλη θα είναι πολλαπλάσια. Η αύξηση της αυτοδυναµίας σε ενεργειακούς πόρους, η µείωση του ελλείµµατος εισαγωγών εξαγωγών, η αύξηση των κρατικών εσόδων, η βελτίωση του οικονοµικού κλίµατος, η προσέλκυση νέων επενδυτών, η βελτίωση της απασχόλησης ιδιαίτερα στις γεωεπιστήµες, στην µηχανική πετρελαίου και άλλες ειδικότητες µηχανικών, οικονοµολόγους, νοµικούς και άλλους που τώρα µεταναστεύουν.
Με ποιους τρόπους θα διασφαλίσετε την προστασία του Περιβάλλοντος και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων σε αυτό;
Τόσο οι ερευνητικές εργασίες όσο και οι εργασίες ανάπτυξης και παραγωγής υδρογονανθράκων διέπονται από ένα πλαίσιο µέτρων για τον περιορισµό και έλεγχο των κινδύνων πρόκλησης µικρών ή µεγάλων ατυχηµάτων. Το µεγάλο πλαίσιο είναι το Ευρωπαϊκό, η Κοινοτική Οδηγία 82/501/EK, γνωστότερη ως Οδηγία Seveso µε την οποία καθορίζονται µέτρα και περιορισµοί για την αντιµετώπιση των κινδύνων από ατυχήµατα µεγάλης έκτασης, όπως πυρκαγιές, εκρήξεις, εκποµπές αερίων σε βιοµηχανικές δραστηριότητες καθώς και η διεθνής καλή πρακτική των µεγάλων εταιριών τόσο κατά το στάδιο της έρευνας όσο και κατά το στάδιο της παραγωγής. Το δεύτερο πλαίσιο είναι η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση µε την οποία η µελέτη εγκρίθηκε και εισήχθησαν πρόσθετοι όροι µερικοί από τους οποίους έχουν οριστεί µετά από τη δηµόσια διαβούλευση µε τις αρχές και το κοινό του τόπου.
Το τρίτο πλαίσιο είναι οι µελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που η Ελληνικά Πετρέλαια θα εκπονήσει και θα υποβάλει για δηµόσια διαβούλευση και έγκριση από την Περιφέρεια, τους εµπλεκόµενους Δήµους και τοπικές κοινωνίες αλλά και από την κεντρική κυβέρνηση. Μέσω των µελετών αυτών καταγράφονται και αξιολογούνται οι κίνδυνοι που ενέχουν τα έργα και της έρευνας και της παραγωγής υδρογονανθράκων και ορίζονται µέτρα ελέγχου και περιορισµού των πιθανών επιπτώσεων. Τα σχέδια εκτάκτου ανάγκης, η συνεχής παρακολούθηση των περιβαλλοντικών παραµέτρων που χαρακτηρίζουν τη περιοχή µε δειγµατοληψίες, δορυφορικές λήψεις, φωτογραφήσεις, αναλύσεις νερού και εδάφους, παρακολούθηση της σεισµικής δραστηριότητας, προσοµοιώσεις πιθανής διασποράς κηλίδων και ασκήσεων ετοιµότητας µε δικά µας µέσα, των τοπικών και κρατικών αρχών αλλά και σε συνεργασία µε τις αρµόδιες Ευρωπαϊκές Υπηρεσίες Πρόληψης Ατυχηµάτων.
Οι κανονισµοί διεθνώς είναι πολύ αυστηροί για την προστασία του περιβάλλοντος. Πώς διαµορφώνεται η δική σας στρατηγική;
Τα ΕΛΠΕ, έχουν σαφή επιχειρηµατική θέση και στρατηγική ως προς τα θέµατα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος και απορρέουν από τις εργασίες έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων. Η Ελληνική πολιτεία µέσω του Νόµου 4526/2018 (ΦΕΚ αρ. φύλλου 48/16-3-2018) που κυρώνει τη Σύµβαση Μίσθωσης της περιοχής έρευνας Άρτας-Πρέβεζας καθώς και µέσω της έγκρισης της ΣΜΠΕ (ΚΥΑ Α.Π. οικ.11573 της 7ης Μαρτίου 2017) έθεσε ως προϋπόθεση για τη διεξαγωγή των ερευνητικών εργασιών την εκπόνηση περιβαλλοντικών µελετών που αναλύουν και προβλέπουν συγκεκριµένα µέτρα περιβαλλοντικής προστασίας και που υπόκειται στην έγκριση και παρακολούθηση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
• Εκπόνηση Περιβαλλοντικής Μελέτης Βάσης για την περιοχή έρευνας προκειµένου να καταγραφεί µε λεπτοµέρεια η κατάσταση του περιβάλλοντος πριν την έναρξη κάθε σταδίου των εργασιών έρευνας
• Εκπόνηση Σχεδίου Περιβαλλοντικής Δράσης και Μελετών Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων, οι οποίες στοχεύουν στην αξιολόγηση και αποτίµηση των επιδράσεων των προτεινόµενων δραστηριοτήτων σε όλα τα επιµέρους περιβαλλοντικά στοιχεία.
• Την λήψη µέτρων ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι και οι επιπτώσεις των εργασιών στο περιβάλλον καθώς και σχετική παρακολούθηση κατά τη διάρκεια των εργασιών. Ο απόλυτος σεβασµός στο περιβάλλον και στις υφιστάµενες δραστηριότητες των τοπικών κοινωνιών αποτελούν απαράβατες αρχές της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης που υιοθετούν τα ΕΛΠΕ µε επιτυχή και αναγνωρίσιµα αποτελέσµατα. Είναι αδιαπραγµάτευτο καθήκον µας να εφαρµόσουµε όλες εκείνες τις τεχνολογικές µεθόδους, που θα µας επιτρέψουν να εντοπίσουµε και να εκµεταλλευτούµε τυχόν κοιτάσµατα υδρογονανθράκων, προς όφελος, πέραν της εταιρείας, της οικονοµίας της χώρας µας και της περαιτέρω ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών διασφαλίζοντας, παράλληλα, την ανεκτίµητη κληρονοµιά που έχουµε ως λαός, τον φυσικό πλούτο των θαλασσών µας και των βουνών µας που αιώνες τώρα συναποτελούν µε τον άνθρωπο αυτό που είναι η Ελλάδα.
Tι απαντάτε σε όσους φοβούνται πώς όλο αυτό θα έχει επιπτώσεις στην τουριστική ανάπτυξη των συγκεκριµένων περιοχών;
Έχουµε ένα σηµαντικό παράδειγµα και αυτό είναι Ελληνικό. Η έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων στον κόλπο της Καβάλας, στα κοιτάσµατα πετρελαίου και αερίου Πρίνος και Νότια Καβάλα, Βόρειος Πρίνος και Έψιλον. Η ανάπτυξη της πόλης και του τότε Νοµού Καβάλας είχε σαν άξονα την ανάπτυξη και παραγωγή αυτού του ορυκτού πλούτου το 1980. Η παράλληλη τουριστική ανάπτυξη του όµορφου νησιού της Θάσου µε πεντακάθαρες ακτές και πυκνές τουριστικές εγκαταστάσεις µόλις 10 χιλιόµετρα από τις θαλάσσιες εξέδρες παραγωγής πετρελαίου και αερίου αποτελεί την απάντηση µας σε όσους φοβούνται πώς όλο αυτό θα έχει επιπτώσεις στην τουριστική ανάπτυξη των συγκεκριµένων περιοχών.
Επιπροσθέτως µέσα από τις µελέτες περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων που η Ελληνικά Πετρέλαια θα εκπονήσει και θα υποβάλει για δηµόσια διαβούλευση και έγκριση από την Περιφέρεια και την κεντρική Κυβέρνηση, καταγράφονται και αξιολογούνται οι κίνδυνοι που ενέχουν τα έργα και της έρευνας και της παραγωγής υδρογονανθράκων λαµβάνοντας µέτρα ελέγχου και περιορισµού των πιθανών επιπτώσεων. Η τουριστική ανάπτυξη των συγκεκριµένων περιοχών αποτελεί ένα πολύ σηµαντικό παράγοντα και αυτό θα αναλυθεί και θα αναδειχθεί στη µελέτη ώστε το κοινό, οι ενδιαφερόµενοι φορείς και οι αρχές να είναι ενήµεροι. Τέλος η οργάνωση, η εκπαίδευση και η ετοιµότητα του προσωπικού των υπηρεσιών και του εξοπλισµού διαµορφώνουν τη βάση όλων των πιο πάνω συστηµάτων διασφάλισης προστασίας του περιβάλλοντος και των τουριστικών υποδοµών.
