Πώς θα σου φαινόταν αν κάποιος σου έβαζε στο… πιάτο ένα ανθρώπινο μέλος και σου έλεγε «φάε το, αλλιώς θα πεθάνεις…»; Τα ίδια συναισθήματα που σε πλημμυρίζουν διαβάζοντάς το, με δεκάδες άλλα που ελπίζουμε να μην βιώσει άνθρωπος, βίωσαν όσοι το έπραξαν για να επιζήσουν…
Μια ιστορία που μοιάζει βγαλμένη από το Χόλιγουντ (σ.σ.: έχει μεταφερθεί δις στην μεγάλη οθόνη), αλλά είναι πέρα για πέρα αληθινή έλαβε χώρα μια Παρασκευή και 13 πριν από 44 χρόνια.
Ηταν 13 Οκτωβρίου του 1972 όταν ένα αεροσκάφος με 45 άτομα, πλήρωμα κι επιβάτες συνετρίβη σε μια κορυφή των Ανδεων και τότε άρχισε η απίστευτη ιστορία, το κουβάρι της οποίας θα ξετυλίξουμε παρακάτω.
Στο αεροπλάνο επιβιβάστηκαν μέλη της ομάδας ουρουγουανής ομάδας ράγκμπι «Ολντ Κρίστιανς» του Μοντεβιδέο, από τη Μεντόζα για να πάει να παίξει με την «Ολντ Μπόις» στο πλαίσιο του «Κυπέλλου Φιλίας». Προορισμός του ήταν το Σαντιάγο της Χιλής, στο οποίο για να φτάσει το αεροπλάνο έπρεπε να διασχίσει την οροσειρά.
Ο καιρός πάνω από τις κορυφές δεν ήταν σύμμαχος της πτήσης κι έτσι ο πιλότος επέλεξε να κατευθυνθεί νότια, από ένα πέρασμα όπου οι συνθήκες ήταν καλύτερες.
Στις 15:21 ο πιλότος ενημέρωσε το αεροδρόμιο της Χιλής ότι ετοιμαζόταν να διασχίσει το πέρασμα και τρία λεπτά αργότερα είχε περάσει στην άλλη πλευρά και κατευθύνθηκε βόρεια προς το Σαντιάγο.
Αργότερα, όσοι μελέτησαν την υπόθεση κατέληξαν ότι εκείνη τη στιγμή έγινε το μοιραίο λάθος.
Η απόσταση που διήνυσε το αεροπλάνο έπαιρνε συνήθως 10 με 11 λεπτά, αλλά ο πιλότος Φεράντας τη διήνυσε σε μόλις 3 λεπτά.
Ξαφνικά τα σύννεφα διαλύθηκαν. Ο πιλότος με απότομο ελιγμό, ίσα που πρόλαβε να αποφύγει μία κορυφή. Δυστυχώς όμως το αεροσκάφος δεν πρόλαβε να πάρει αρκετό ύψος και χτύπησε στο βουνό. Το δεξί φτερό αποκολλήθηκε, καθώς και η ουρά, ενώ λίγο αργότερα και το αριστερό φτερό αποκολλήθηκε από πρόσκρουση σε άλλη κορυφή για να μείνει η άτρακτος, η οποία σαν άλλος πύραυλος διήνυσε μια απόσταση και σαν από θαύμα προσγειώθηκε σε μια πλαγιά με παχύ και φρέσκο χιόνι για να συντελεσθεί ένα μικρό θαύμα.
Γιατί περί τούτου πρόκειται όταν από τους 45 σκοτώθηκαν μόλις 12 από την συντριβή. Τελευταίος του σταθμός ήταν ένα χιονισμένο ίσιωμα, σε υψόμετρο 3,5 χιλιομέτρων από τη θάλασσα και κάπου εκεί ξεκινά ο Γολγοθάς των επιζώντων…
Το ένστικτο της επιβίωσης
Οι πρώτες ημέρες ήταν εφιαλτικές. Την πρώτη κιόλας νύχτα, πέθαναν άλλοι πέντε επιβάτες από το κρύο και κυρίως από τα τραύματα που τους προκάλεσε η συντριβή του αεροπλάνου. Ανάμεσά τους ήταν και ο συγκυβερνήτης του αεροσκάφους, που πριν υποκύψει, επαναλάμβανε τη φράση: «Περάσαμε το Κουρικό. Περάσαμε το Κουρικό». Λανθασμένη πληροφορία, καθώς το αεροπλάνο βρισκόταν στην άλλη πλευρά από εκείνη που έψαχναν οι διασώστες…
Για να αντιμετωπίσουν τις χαμηλές θερμοκρασίες, οι επιζώντες συγκεντρώνονταν στο εσωτερικό του αεροσκάφους και με αυτοσχέδια πανωφόρια και σλίπινγκ μπαγκ από τα καθίσματα, τα μωνοτικά υλικά του αεροπλάνου, ρούχα και καλύμματα προσπάθησαν καταρχάς να πολεμήσουν το κρύο. Οσο για το φαΐ; Την έβγαζαν με κάποια σνακ, κυρίως σοκολάτες και μερικά μπουκάλια κρασί.
Με τον γιατρό της ομάδας να σκοτώνεται ακαριαία, τον ρόλο του ανέλαβε ένας πρωτοετής φοιτητής της ιατρικής που περιποιήθηκε όσους μπορούσε με αυτοσχέδιους νάρθηκες και πρώτες βοήθειες.
Άκαρπες οι έρευνες
Με ένα τρανζιστοράκι που είχαν, οι επιζώντες άκουγαν την πορεία των ερευνών που διεξαγόταν… αλλού γι αλλού, παρά το γεγονός ότι ένα αεροσκάφος πέταξε πάνω από το σημείο της συντριβής, αλλά δεν μπόρεσε να εντοπίσει τα συντρίμμια, καθώς αυτά ήταν χωμένα μέσα στο φρέσκο χιόνι, ενώ άλλα από αυτά καλύφθηκαν από τις χιονοπτώσεις της επόμενης μέρας. Με τις προμήθειες να τελειώνουν, καθώς και τα ψυχικά τους αποθέματα, πλην των σωματικών, το μυαλό τους άρχισε να τους παίζει περίεργα παιχνίδια…
Μετά από οκτώ μέρες τα πράγματα εξακολουθούν να χειροτερεύουν. Οι επιζώντες ακούν από το ραδιοφωνάκι πως οι έρευνες αποδείχθηκαν άπραγες και πως σταματούν. Ενας ακόμα τραυματίας πεθαίνει από τα τραύματά του, οι προμήθειες τελειώνουν και τότε συνειδητοποιούν πως έχουν μείνει μόνοι τους και πως για να σωθούν θα πρέπει να πράξουν αυτοβούλως.
Η ανθρωποφαγία
Δεν υπήρχε φυσική βλάστηση ή ζώα στο χιονισμένο βουνό και κάπως θα έπρεπε να επιβιώσουν. Η ομάδα λειτούργησε σαν ομάδα και πήρε μια συλλογική απόφαση. Θα επιζήσουμε τρώγοντας τις σάρκες από τα σώματα των νεκρών συντρόφων μας, είπαν.
Αυτή η απόφαση δεν ελήφθη ελαφρά τη καρδία, καθώς οι περισσότεροι ήταν συμμαθητές ή κολλητοί φίλοι. Στο βιβλίο του 2006, θαύμα στις Άνδεις: 72 μέρες στο βουνό και η μακρά επιστροφή μου στο σπίτι, ο Nando Parrado σχολιάζει την απόφαση αυτή: «Σε μεγάλο υψόμετρο, οι θερμιδικές ανάγκες του σώματος είναι… αστρονομικές. Ημασταν πεινασμένοι, χωρίς ελπίδα να βρούμε τροφή, αλλά η πείνα μας σύντομα μεγάλωσε. Γίναμε αδηφάγοι, ψάξαμε ξανά και ξανά την άτρακτο για ψίχουλα κι αλίπαστα.
Προσπαθήσαμε να φάμε τις λωρίδες από το σχισμένο δέρμα από τα κομμάτια αποσκευών, αν και γνωρίζαμε ότι οι χημικές ουσίες θα μας έκαναν περισσότερο κακό παρά καλό. Ακόμα και τα μαξιλάρια ξηλώσαμε ελπίζοντας να βρούμε άχυρο…
Ξανά και ξανά επιστρέφαμε στο ίδιο συμπέρασμα: Αν δεν θέλαμε να φάμε τα ρούχα που φορούσαμε, δεν υπήρχε τίποτα εκεί πάνω, παρά αλουμίνιο, πλαστικό, πάγος και πέτρες».
Όλοι οι επιβάτες ήταν Ρωμαιοκαθολικοί. Σύμφωνα με τις Γραφές η πράξη του κανιβαλισμού ισοδυναμεί με το τελετουργικό της Θείας Κοινωνίας ή αν το αποδώσουμε βάσει ενός στίχου της Βίβλου (κανένας άνθρωπος έχων μεγαλύτερη αγάπη από αυτή: ότι δίνει τη ζωή του για τους φίλους του).
Άλλοι είχαν αρχικά επιφυλάξεις, αν και μετά συνειδητοποιώντας μέσα τους ότι μόνο έτσι θα έμεναν ζωντανοί, άλλαξαν απόφαση… Υπάρχουν αναφορές ότι η μόνη θηλυκή επιζών, η Liliana, αν και δεν τραυματίστηκε σοβαρά στη συντριβή, ήταν η τελευταία που έφαγε σάρκα, λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων. Αφού πείστηκε από το σύζυγό της, Javier και τους άλλους επιζώντες άρχισε να τρώει αλλά όχι για πολύ μιας και ήταν μία από τους οκτώ που σκοτώθηκαν από μια χιονοστιβάδα, λίγες ημέρες αργότερα…
Ομάδα διάσωσης
Το δύσκολο του εγχειρήματος, το άγνωστο και η εξάντληση απέτρεψαν τους περισσότερους από το να φύγουν για να αναζητήσουν βοήθεια. Τελικά, 3 εθελοντές αποφάσισαν να κατέβουν το βουνό. Η ομάδα έπρεπε να ξεκινήσει να βαδιζει δυτικά, καθώς νόμιζαν πως βρίσκονταν μέσα στην Χιλή, όμως στην πραγματικότητα ήταν στην Αργεντινή, αλλα η κατεύθυνση προς τα δυτικά ηταν αδύνατη, καθώς υπήρχε ένας τεράστιος ορεινός όγκος και δεν μπορούσαν να περάσουν απο εκεί.
Μετά απο πολλές ωρες πεζοπορίας βρήκαν σχεδόν άθικτη την ουρά του αεροσκάφους χωμένη μέσα στο φρέσκο χιόνι μιας πλαγιάς.Μεσα στην ουρά βρήκαν πολλές αποσκευές, που περιείχαν τσιγαρα, σοκολάτες, ρούχα, βιβλία, μπαταρίες.
Με το κρύο να είναι τσουχτερό και να απειλεί τη ζωή τους, διανυκτέρευσαν στην ουρά και το πρωί αποφάσισαν να επιστρέψουν, ελπίζοντας πως θα μπορέσουν να ενεργοποιήσουν τον πομπό του αεροσκάφους με τις μπαταρίες και να εκπέμψουν SOS, αλλά μάταια…
Η φονική χιονοστιβάδα
Δύο μέρες μετά την επιστροφή της ομάδας στο σημείο συντριβής, μια χιονοστοιβάδα έπεσε και σκέπασε ολόκληρη την άτρακτο-καταφύγιο με αποτέλεσμα να σκοτωθούν άλλοι 8 άνθρωποι. Οι υπόλοιποι θα έπρεπε να επιβιώσουν κι από δεύτερο συμβάν…
Αφού κατάφεραν κι άνοιξαν μια τρύπα, βγήκαν απο την καταπλακωμένη άτρακτο του αεροσκάφους. Είχαν απομείνει 19 επιζώντες οι οποίοι τις επόμενες μέρες ξέθαψαν ξανά την άτρακτο, για να επιβιώσουν.
Ο καιρός περνάει και βλέποντας ότι δεν υπάρχει περίπτωση να τους αναζητήσει κάποιος, αποφασίζουν να συγκροτήσουν νέα ομάδα, η οποία θα πρέπει πάση θυσία να περάσει το τεράστιο βουνό και να ζητήσει βοήθεια.
H εξαντλητική πεζοπορία στην σωτηρία
Τρεις εθελοντές, πιο άρτια εξοπλισμένοι (σ.σ.: με φαγητό, υπνόσακους, κτλ) ξεκινούν για το ταξίδι της σωτηρίας. Η ομάδα αποτελούμενη από τρεις επιζώντες, (Nando Parrado,Roberto Canessa και Antonio Vizintín) έχει πάρει όρκο να γυρίσει με βοήθεια και να τους σώσει όλους ή να μην επιστρέψει κανένας…
Επειτα από τρία μερόνυχτα πεζοπορίας φτάνουν στην κορυφή του βουνού, όμως το θέαμα τους κόβει τα πόδια. Μπροστά τους εκτεινόταν μια ατέλειωτη κορυφογραμμή, ωστόσο, κάπου αχνά έμοιαζε να ξεπροβάλει κάτι σαν πεδιάδα. Αποφασίζουν τελικά ο ένας απ’ τους τρεις να επιστρέψει, έτσι ώστε οι δύο να έχουν περισσότερα εφόδια για το ταξίδι. Αλλο ένα τριήμερο χρειάστηκε και κατέβηκαν στην πεδιάδα, την ώρα που ο τρίτος της παρέας χρειάστηκε μόλις μια ώρα και κάτι για να επιστρέψει στην «βάση».
Αποκαμωμένοι βρίσκουν την πεδιάδα κι ενα ποτάμι. Ακολουθώντας τις όχθες του ποταμού καταλαβαίνουν ότι το χιόνι σιγά-σιγά αρχίζει να αραιώνει και συνεχίζουν να προχωρούν. Επειτα από εννιά μέρες πεζοπορίας κι εξάντλησης, ήρθε η λύτρωση. Μπροστά τους έβοσκε ένα κοπάδι από αγελάδες, σημάδι που αποδείκνυε ότι βρίσκονταν κοντά σε κατοικημένη περιοχή. Αργότερα και με τον έναν να έχει εξαντληθεί, ο Parrado έψαχνε ξύλα για να ανάψει μια φωτιά, ώσπου μπροστά του ξεπροβάλει ένας καβαλάρης. Αρχικά, νόμιζε ότι έβλεπε όραμα, όμως ξάφνου εμφανίστηκαν άλλοι δύο. Φώναξε με όση δύναμη του απέμεινε «βοήθεια». Οι καβαλάρηδες, καθώς σουρούπωνε, του είπαν «αύριο». Έπεσαν για ύπνο σχεδόν… νεκροί και η επόμενη μέρα που ξημέρωνε ήταν η πιο ωραία της ζωής τους.
ο ταξίδι της επιστροφής είχε ξεκινήσει. Οι αγρότες ειδοποίησαν τις αρχές και αμέσως οργανώνεται μια τεράστια επιχείριση διάσωσης από το Σαντιάγο. Τα νέα πως υπήρχαν επιζώντες της πτήσης 571 κάνουν αρχικά το γύρο της Λατινικής Αμερικής κι ακολούθως όλου του κόσμου.
Η διάσωση των υπολοίπων
Στις 22 Δεκεμβρίου του 1972 δυο ελικόπτερα του Στρατού της Χιλής πετώντας μέσα από τις οροσειρές των Ανδεων, προσέγγισαν με την βοήθεια του ενός επιζώντα το σημείο της συντριβής. Αφού άφησαν εφόδια για τους επιζώντες, πήραν μαζί τους τους πρώτους 7 που έχριζαν άμεσης ιατρικής βοήθειας κι επέστρεψαν με το πρώτο φως της επόμενης ημέρας και για τους υπόλοιπους.
Αρχικά είπαν ότι επιβίωσαν με διάφορους τρόπους, όμως αποφάσισαν όλοι μαζί, να σπάσουν την σιωπή τους και να πουν όλη την αλήθεια για τις 72 μέρες στο βουνό.
Η παγκόσμια κοινή γνώμη έμεινε με ανοιχτό το στόμα και δέχτηκε μια δυνατή γροθιά στο στομάχι όταν έγινε γνωστό ότι για να επιβιώσουν έπρεπε να φάνε τον φίλο, την μάνα, την αδερφή τους… Ωστόσο, κανείς δεν κατηγόρησε τους επιζώντες, ούτε η δικαιοσύνη, ούτε η εκκλησία…
Στις 28 Δεκεμβρίου του 1972 μια ομαδά διασωστών καθώς κι ένας ιερέας μετέβησαν στο σημείο της συντριβής, έθαψαν τα θύματα, ανέγειραν ένα μνημείο 80 μέτρα από την άτρακτο κι έβαλαν φωτιά στα απομεινάρια…
Πηγή
Κείμενο: Μιχάλης Παπαδάκος Φωτογραφίες: Αρχείου
