Στέκουν επιβλητικά, αγέρωχα και κουβαλούν… στις πλάτες τους αιώνες ιστορίας. Αν μπορούσαν να μιλήσουν θα είχαν να διηγηθούν σίγουρα πολλά. Τα Κάστρα στην Ελλάδα αποτελούν μοναδικά ιστορικά μνημεία.
Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες στον κόσμο που έχει τόσο πολλά τέτοιου είδους χτίσματα. Υπολογίζεται ότι σε όλη την επικράτεια υπάρχουν πάνω από 600 κάστρα, φρούρια και πύργοι διάφορων ρυθμών. Ετσι κάθε νομός, κάθε περιοχή έχει το δικό της κάστρο, το δικό της σήμα κατατεθέν.
Στο νέο τεύχος του EThe Magazine του Eleftherostypos.gr σας παρουσιάζουμε τα ωραιότερα κάστρα, τους πιο ελκυστικούς πύργους στην Ελλάδα που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία και αποτελούν πόλο έλξης για όλους.
Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης
Πρόκειται για ένα οχυρωματικό έργο οθωμανικής κατασκευής το οποίο υπολογίζεται ότι έχει χτιστεί το διάστημα 1450 με 1470. Θεωρείται το χαρακτηριστικότερο μνημείο της Θεσσαλονίκης και είναι ό,τι έχει σωθεί από την κατεδαφισμένη οθωμανική οχύρωση της πόλης. Έχει χρησιμοποιηθεί ως κατάλυμα φρουράς Γενίτσαρων και ως φυλακή θανατοποινιτών.
Η αρχική του ονομασία ήταν Πύργος του Λέοντος, όπως αναφέρει τουρκική επιγραφή του 1535-1536, η οποία υπήρχε στην είσοδό του εξωτερικού περιβόλου που πλέον έχει κατεδαφιστεί. Από τον 17ο αιώνα και μετά ονομαζόταν ανεπίσημα Kelemeriye Kal’asi (Φρούριο της Καλαμαριάς) και Πύργος των Γενιτσάρων. Μετά την διάλυση του τάγματος των Γενιτσάρων το 1826, αποκτά το όνομα Kanli-Kule (Κανλί Κουλέ), δηλαδή Πύργος του Αίματος, λόγω των σφαγών από τους Γενιτσάρους. Το συγκεκριμένο όνομα το διατηρεί και μετά το 1826 λόγω της λειτουργίας του ως φυλακή μελλοθανάτων βαρυποινιτών και τόπο βασανιστηρίων. Μια εκδοχή αναφέρει ότι ονομάστηκε Λευκός Πύργος όταν ένα Εβραίος κατάδικος, ο Νάθαν Γκουιντίλι τον ασβέστωσε και ως αντάλλαγμα απελευθερώθηκε το 1891. Έχει 6 ορόφους, 34 μέτρα ύψος και 70 μέτρα περίμετρο. Αποτελεί πλέον ένα από πιο χαρακτηριστικά σύμβολα όλης της Ελλάδας και λειτουργεί ως μουσείο.
Το Κάστρο του Πλαταμώνα
Το κάστρο του Πλαταμώνα είναι χτισμένο νοτιανατολικά του Ολύμπου στη θέση του αρχαίου Ηρακλείου και είναι το καλύτερο διατηρημένο κάστρο της βόρειας και κεντρικής Ελλάδας. Ο πύργος του είναι επιβλητικός.
Στον Περίπλου του Ψευδο-Σκύλακα (4ος αι. π.Χ.), αναφέρεται ως «πρώτη πόλις Μακεδονίας, Ηράκλειον». Πρόσφατες ανασκαφές έχουν φέρει στο φως κεραμική ευβοϊκής, πρωτοκορινθιακής προέλευσης, καθώς και γεωμετρικής εποχής από την Ανατολική Ελλάδα, τα οποία δείχνουν παρουσία Ελλήνων ίσως και από τον 8ο αι. π.Χ. Ανήκει στην αρμοδιότητα της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και είναι επισκέψιμο από το κοινό.
Το κάστρο της Ρόδου
Στη βορειοδυτική πλευρά της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου βρίσκεται το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου των Ιπποτών ή Καστέλο. Χτίστηκε τον 14ο αιώνα από τους Ιωαννίτες ιππότες. Το κάστρο εκτός από διοικητικό κέντρο των Ιπποτών και κατοικία του Μεγάλου Μαγίστρου ήταν επίσης έδρα της άρχουσας κοινωνικής και πνευματικής τάξης της Ρόδου.
Ο πρώτος όροφος κάστρου μετατράπηκε από τις ελληνικές αρχές σε μουσείο το οποίο περιέχει διάφορες καλλιτεχνικές δημιουργίες, είδη λαϊκής τέχνης από την αρχαιότητα και τον μεσαίωνα, όπλα, μεσαιωνικές ταφόπλακες, κοσμήματα , βιβλία , πίνακες ζωγραφικής, αγάλματα και άλλα ευρήματα ενώ γενικά το όλο κτίσμα αποτελεί τον μεγαλύτερο πόλο έλξης επισκεπτών στη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου.
Το Κάστρο της Καβάλας
Αποτελεί το σήμα κατατεθέν της Καβάλας κυρίως για τις καμάρες που έχει και δεσπόζει πάνω στην κορυφή της χερσονήσου όπου είναι κτισμένη η παλαιά πόλη.
Πρόκειται για κάστρο που υπήρχε από την αρχαιότητα, δέχθηκε τροποποιήσεις και ενισχύσεις κατά τη Βυζαντινή περίοδο, αλλά η σημερινή του μορφή προέρχεται κατά κύριο λόγο από την Οθωμανική ανακατασκευή του 1425.
Το τείχος διέθετε τέσσερις πύλες, διαμέσου των οποίων εξασφαλιζόταν η μετακίνηση εντός και εκτός της πόλη. Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους και αργότερα έγιναν αλλεπάλληλες ανακατασκευές και επεμβάσεις στην οχύρωσή του από τους Βυζαντινούς, τους Ενετούς και τους Τούρκους. Το κάστρο (ακρόπολη) στη σημερινή του μορφή, κτίσθηκε το πρώτο τέταρτο του 15ου αιώνα, στηριζόμενο σε θεμελίωση Βυζαντινής περιόδου.
Το Παλιό φρούριο της Κέρκυρας
Από τα χαρακτηριστικότερα αξιοθέατα της Κέρκυρας είναι το παλαιό φρούριο του νησιού. Είναι χτισμένο πάνω σε μια βραχώδη χερσόνησο με δύο χαρακτηριστικούς λόφους (Κορυφαί, Koryphai) και αποτελεί το ανατολικό άκρο της Πόλης.
Εχει υποστεί πολλές μετατροπές και επεκτάσεις αλλά στη σημερινή του μορφή οριστικοποιήθηκε από τους Ενετούς. Επειδή η Κέρκυρα κατά καιρούς ήταν υπό την κατοχή διαφόρων έχουν αφήσει το σημάδι τους Βυζαντινοί, Ενετοί, Γάλλοι, Ρώσοι, Άγγλοι, Έλληνες, Ιταλοί, Γερμανοί και συνέθεσαν αυτό το ιδιαίτερο κόσμημα για το νησί.
Στο εσωτερικό του φρουρίου υπάρχουν διάφορα κτίρια ανάμεσα στα οποία μια φυλακή κατασκευασμένη το 1786 από τους Ενετούς και η οποία επεκτάθηκε αργότερα από τους Άγγλους, το στρατιωτικό παρεκκλήσι, δύο στρατώνες κατασκευασμένοι από τους Άγγλους γύρω στο 1850 και ένα στρατιωτικό νοσοκομείο που σήμερα είναι σχολείο μουσικής. Επίσης ο ναό του Αγίου Γεωργίου έργο των Άγγλων από το 1840, που 20 χρόνια αργότερα μετατράπηκε σε καθολική εκκλησία και διακοσμήθηκε με εικόνες από τον ναό του Άγιου Σπυρίδωνα που υπάρχει στην πόλη της Κέρκυρας.
Το κάστρο της Κορώνης
Πρόκειται για ένα κάστρο το οποίο είναι χτισμένο στα ερείπια της Μεσσηνιακής αρχαίας Ασίνης κατά τη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων στη νοτιοδυτική ακτή. Το Κάστρο της Κορώνης είναι το λιγότερο καλά διατηρημένο και δέχθηκε διάφορες τροποποιήσεις από τους εκάστοτε κατακτητές της περιοχής.
Κατά την Α’ Ενετοκρατία προστέθηκε ένας μεγάλος περίβολος στα ανατολικά, οικοδομήθηκαν ισχυρά τείχη και ο διπλός ημικυκλικός προμαχώνας στη βορειοανατολική γωνία, με σκοπό την προστασία από την πλευρά της θάλασσας.
Το 1206 οι Ενετοί κατακτούν την Κορώνη και τη χρησιμοποιούν ως κέντρο εφοδιασμού. Το 1500 ο Τούρκος Πασάς Βαγιαζήτ Β΄ καταλαμβάνει το κάστρο, το οποίο παραμένει στην τουρκική κυριότητα έως το 1686, οπότε και ανακαταλαμβάνεται από τους Ενετούς. Το 1715, μετά την εγκατάλειψη της Πελοποννήσου από τους Ενετούς, περιέρχεται και πάλι στους Τούρκους.
Ο Μέγας Κουλές του Ηρακλείου
Το φρούριο χτίστηκε από τους Ενετούς το 1303 και ξαναχτίστηκε μετά από την καταστροφή του από τους σεισμούς το 1523 – 1540. Οι Ενετοί το έλεγαν «Φρούριο στη Θάλασσα» (Castello a Mare ή Rocca a Mare), αλλά σήμερα διατηρεί την τούρκικη ονομασία του, Κούλες από το Su Kulesi. Αποτελεί δίχως υπερβολή το σύμβολο του Ηρακλείου. Ο Κουλές προστάτευε το λιμάνι από τις επιδρομές, εκεί στεγάζονται οι κατοικίες των καπεταναίων, οι αποθήκες τροφίμων και πολεμοφοδίων καθώς και οι φυλακές.
Σήμερα ο Κούλες χρησιμοποιείται περιστασιακά για καλλιτεχνικές εκθέσεις στους εσωτερικούς χώρους του ισογείου και θεατρικές ή μουσικές παραστάσεις στον επάνω όροφο.
Το Κάστρο της Λίνδου
Η Λίνδος είναι ο κυριότερος αρχαιολογικός χώρος της Ρόδου με κέντρο το βράχο της όπου δεσπόζει η ακρόπολη. Χτίστηκε λίγο πριν το 1317 και έχει οικοδομηθεί πάνω σε ένα αρχαιότερο χτίσμα. Στη νότια πλευρά ένα πενταγωνικό οικοδόμημα ήλεγχε όλο το λιμάνι αλλά και το φρούριο και το δρόμο. Πρόκειται για έναν αληθινό εξώστη με θέα στο πέλαγος και το απέραντο γαλάζιο
Η Καστροπολιτεία του Μυστρά
Χτίστηκε από τους Φράγκους το 1249, ενώ το 1262 πέρασε στα χέρια των Βυζαντινών και ένας νέος οικισμός άρχισε να αναπτύσσεται γύρω από αυτό.
Η ακρόπολη υψώνεται στην κορυφή του λόφου και ακολουθούν, χαμηλότερα, δύο σειρές τειχών, που ενισχύουν ουσιαστικά τη φυσική οχύρωση της περιοχής. Λόγω των απότομων απολήξεων του βράχου, η πλαγιά δεν οχυρώνεται σε όλο το μήκος της, παρά μόνο στα ευάλωτα σημεία της. Στον εσωτερικό της καστροπολιτείας υπάρχει το φρουραρχείο.
Το Φρούριο Μπούρτζι
Πρόκειται για ένα μικρό νησί που βρίσκεται στο λιμάνι του Ναυπλίου και πάνω στο οποίο βρίσκεται ένα παλιό ενετικό κάστρο. Η αρχική του ονομασία από τους ναυτικούς ήταν νησάκι του Αγίου Θεοδώρου.
Το Φρούριο αυτό αναγέρθηκε από τους Ενετούς μετά την αποχώρηση του Μαχμούτ Πασά το 1473. Ύστερα από τη συνθήκη του Κάρλοβιτς το 1698 οι Ενετοί ανήγειραν στη νησίδα ισχυρότατο Πύργο και προμαχώνες με πυροβόλα δημιουργώντας έτσι το γνωστό Φρούριο και είναι το πρώτο πράγμα που κανείς αντικρύζει στο λιμάνι του Ναυπλίου.
