Ο νομός Κιλκίς, με την ομώνυμη πρωτεύουσα, βρίσκεται στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας. Αποτελείται από 69 χωριά εκ των οποίων τα περισσότερα κατοικήθηκαν από πρόσφυγες προερχόμενους από χωριά του Πόντου και του Καυκάσου. Τα δύο χωριά του Κιλκίς, των οποίων την ιστορική αναδρομή θα κάνουμε σε αυτό το άρθρο, είναι το Σεβαστό και η Κάτω Ποταμιά.
Το Σεβαστό, ένα χωριό που απέχει μόλις 6 χλμ. από την πόλη του Κιλκίς, βρίσκεται στην Ανατολική όχθη του Γαλλικού ποταμού και αποτελεί έναν αγροτικό οικισμό. Οι κάτοικοι του ασχολούνται κυρίως με αγροτικές δραστηριότητες καθώς και με ορισμένες κτηνοτροφικές. Ο πληθυσμός του χωριού σύμφωνα με την απογραφή του 2001, είναι μόλις 150 κάτοικοι, καθώς το μεγαλύτερο μέρος τους έχει καταφύγει στην πόλη του Κιλκίς και της Θεσσαλονίκης, αλλά και ένας αριθμός των Σεβαστιωτών έχει μεταναστεύσει σε χώρες όπως η Σουηδία, η Αυστραλία, η Γερμανία και η Ελβετία.
Μονακό: Ένα πολυτελές ταξίδι στο μικρό πριγκιπάτο της Κυανής Ακτής
Το χωριό της Κάτω Ποταμιάς βρίσκεται επίσης στην κοντινή απόσταση των 5 χλμ. ανατολικά του Κιλκίς. Είναι χτισμένο σε πλαγιά βουνού, τους πρόποδες του οποίου διασχίζει ο Γαλλικός ποταμός και στην απέναντι πλαγιά βρίσκεται η Άνω Ποταμιά. Η απογραφή του 2011 έχει καταδείξει πως στο χωριό κατοικούν περίπου 65 άνθρωποι. Η κύρια ασχολία τους είναι η γεωργία καθώς και το εμπόριο, το οποίο διευκολύνεται από την κοντινή απόσταση του χωριού από το Κιλκίς.
Η Ιστορία του Σεβαστού
Το Σεβαστό κατοικείται, όπως προαναφέρθηκε, από πρόσφυγες οι οποίοι προήλθαν από διάφορες περιοχές του Πόντου και του Καυκάσου όπως είναι: το Σιντισκόμ το οποίο μετονομάστηκε Γιαλνιζτζάμ, το Αρνταχάν και το Καρς, στο οποίο βρίσκονταν πρόσφυγες προερχόμενοι από την Αργυρούπολη του Πόντου, μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο το 1887. Άλλες περιοχές από τις οποίες προήλθαν οι πρόσφυγες είναι τα χωριά Αϊ Φωκά, Κορκοτά, Σίσια, Μουζένα στην Αργυρούπολη και από την Μπαϊπούρτη. Το χωριό ονομαζόταν Σέσλοβο και κατοικούνταν από εξαρχικούς, ανθρώπους δηλαδή που ανήκαν στην Βουλγαρική Εξαρχία, ένα είδος αυτόνομης Ορθόδοξης Εκκλησίας που συστάθηκε με σκοπό την αφύπνιση του βουλγαρικού εθνικισμού. Με τη συνθήκη του Νεϊγύ το 1919, υλοποιείται η ανταλλαγή πληθυσμών και οι εξαρχικοί αντικαθίστανται από Έλληνες πρόσφυγες της Μ. Ασίας. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1927, πραγματοποιείται και η μετονομασία του χωριού από Σέσλοβο σε Σεβαστό. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου καθώς και του εμφυλίου πολέμου, η συμμετοχή των Σεβαστιωτών σε οργανώσεις Εθνικής Αντίστασης και στον Δημοκρατικό Στρατό είναι τεράστια και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πλήθος πολιτικών μεταναστών να καταφύγει σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης για να επιστρέψει στην Ελλάδα τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Οι πρόσφυγες που κατέφθασαν στο Σεβαστό, αρχικά έχτισαν τα πέτρινα σπίτια τους με τη χρήση των υλικών από τα ερείπια ενός παλαιού κάστρου που βρισκόταν στην περιοχή, του Μοναστηριού.
Η Ιστορία της Κάτω Ποταμιάς
Παρομοίως με το Σεβαστό, έτσι και στην Κάτω Ποταμιά κατοίκησαν κυρίως Σαρακατσάνοι και πρόσφυγες του Πόντου και του Καυκάσου από τις περιοχές που προαναφέρθηκαν όπως και από τη Σμύρνη και τα Κοτύωρα. Το χωριό κατοικούνταν από Τούρκους και ονομαζόταν Σαρήκιοϊ έως και το 1928, οπότε και ονομάστηκε Κάτω Ποταμιά. Πλήθος προσφύγων μετά την απελευθέρωση του Κιλκίς το 1913 καταφθάνει στην περιοχή και εγκαθίσταται αρχικά στο χωριό Αγγίστα. Η επιθυμία της επιστροφής στο Σιντισκόμ είναι μεγάλη όμως οι συγκρούσεις των Τούρκων με τους Ρώσους και τους Έλληνες, κάνει το έργο της παλιννόστησης αδύνατο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη μόνιμη πια εγκατάσταση των ανθρώπων αυτών στην Κάτω Ποταμιά και την άφιξη των συγγενών τους στην περιοχή λίγα χρόνια αργότερα, το 1921. Έκτοτε, έχοντας όλοι οι πρόσφυγες αφομοιωθεί πλήρως στο χωρίο, ζουν και εργάζονται εκεί.
Ποντιακός Πολιτισμός
Στα χωριά αυτά αλλά και σε πολλά άλλα χωριά της Ελλάδας με έντονο ποντιακό πληθυσμό, διατηρούνται αναλλοίωτα τα ήθη και τα έθιμά των Ποντίων. Οι τελευταίοι έχουν καταφέρει να κρατήσουν σχεδόν ανέπαφη την ποντιακή τους διάλεκτο, με πολλά αρχαϊκά χαρακτηριστικά τόσο στην προφορά και τη γραμματική, όσο και στην σύνταξη, καθώς και πλήθος δάνειων λέξεων από την τουρκική αλλά και τη βενετσιάνικη. Πέραν όμως της διαλέκτου, αναπόσπαστο σημείο της ζωής των Ποντίων είναι τα παραδοσιακά τραγούδια αλλά και οι χοροί. Τα τραγούδια αποτελούν έναν ύμνο και ταυτόχρονα ένα μοιρολόι για την προσφυγιά, την ξενιτιά, την γενοκτονία ενώ οι χοροί όπως είναι το Κότσαρι, το Ομάλ, η Σέρα, το Τικ και πολλοί άλλοι, αποτελούν δείγματα κοινής πολιτιστικής ταυτότητας όλων των Ποντίων, η οποία προέκυψε ως ανάγκη της προσφυγικής αλληλεγγύης και επηρεάστηκαν από στοιχεία αρχαιοελληνικά, βυζαντινά και νοτιορωσικά . Τέλος, η ιδιαίτερη ποντιακή κουζίνα την οποία μπορεί κανείς να γευτεί τόσο στο Σεβαστό και στην Κάτω Ποταμιά όσο και σε όλα τα μέρη που διαθέτουν ποντιακό υπόβαθρο, περιλαμβάνει φαγητά όπως ωτία, πισία, σορβά, χαψοπίλαφον, περέκ, των οποίων οι ρίζες βρίσκονται σε χωριά του Πόντου και του Καυκάσου.
Το Σεβαστό και η Κάτω Ποταμιά σήμερα
10 μέρη που γυρίστηκε το Star Wars και είναι αληθινά!
Το Σεβαστό και η Κάτω Ποταμιά, χωριά που ανήκουν στο ακριτικό Κιλκίς, αποτελούν γραφικά μέρη όπου λαμβάνουν χώρα οι διάφορες αγροτικές εργασίες και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη σταδιακή ερήμωσή τους από τον νεότερο πληθυσμό. Τα μέρη αυτά όμως γεμίζουν κόσμο, παραδοσιακή μουσική, χορούς και τοπικές γεύσεις κατά τη διάρκεια των πανηγυριών τους τα οποία πραγματοποιούνται για το Σεβαστό στη γιορτή του Αγίου Πνεύματος καθώς στο χωριό στεγάζεται η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, ενώ στην Κάτω Ποταμιά βρίσκεται ο ναός των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου καθώς ναοί των Αγίων αυτών υπήρχαν τόσο στο Σιντισκόμ όσο και στο χωριό Μάλαχα της Αργυρούπολης. Επομένως, το πανηγύρι του χωριού αυτού τελείται στις 29 Ιουνίου. Αξιοσημείωτη είναι η συμβολή των πολιτιστικών συλλόγων των δύο αυτών χωριών στην διατήρηση των πολιτισμικών στοιχείων και της ποντιακής κουλτούρας καθώς και η τεράστια προσπάθεια τους να αφήσουν παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές τον πολιτισμό και την ιστορία, τις ρίζες δηλαδή, που ο κάθε νέος άνθρωπος πρέπει να έχει εφόδιο στη ζωή του.
Πηγή: maxmag.gr
