Στο κέντρο της Μεσογείου, όχι μόνο κυριολεκτικά, αλλά και με μια ευρύτερη έννοια, η Σικελία μαγεύει! Τοπία όλο εναλλαγές, αλλά και πολύ ανθρώπινα, χρώματα, αρώματα και γεύσεις που ξυπνούν συναισθήματα, μια ιστορία γεμάτη από τα έργα και το μεράκι των ανθρώπων, ένα ανεπανάληπτο χαρμάνι πολιτισμών… Κι όλα αυτά σε μια εκδοχή πολύ οικεία σε εμάς, αφού οι… ελληνικές καταβολές του νησιού είναι ακόμα ζωντανές!
ΡΕΠΟΡΤΑΖ-ΚΕΙΜΕΝΟ: Πάρις Δάγλας ([email protected]),Φωτογραφίες:AΡΧΕΙΟ
Συρακούσες
Καθώς ο ήλιος κοντεύει να δύσει, πάνω από το παλιό λιμάνι των Συρακουσών, στην Ορτυγία (όπως λέγεται ακόμα η νησίδα που αποτελούσε τον πυρήνα της αρχαίας πόλης) ο ουρανός γεμίζει χρώματα, «αλλοιώνοντας» την όψη των κτηρίων. Οι ψαρόβαρκες στα ήρεμα νερά ίσα που σαλεύουν και η γέφυρα που συνδέει τη νησίδα με την πόλη ετοιμάζεται να υποδεχθεί τους ρομαντικούς που αγαπούν τις βόλτες το δειλινό και, φυσικά, τους τουρίστες. Αυτή η πόλη είναι σήμερα η τέταρτη της Σικελίας, αλλά στην αρχαιότητα ήταν η σημαντικότερη ελληνική αποικία στη Δύση και μια μεγάλη εμπορική και στρατιωτική δύναμη. Μεγάλη και η κληρονομιά της σε μνημεία, που σίγουρα θα επισκεφθεί κανείς αν έρθει μέχρι τη Σικελία…
Noto
Η μικρή αυτή πόλη, 32 χλμ. ΝΔ των Συρακουσών, έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομίας της UNESCO. Κι αυτό γιατί τα κτήριά της, και ιδίως οι εκκλησίες της, θεωρούνται τα αριστουργήματα του ιταλικού μπαρόκ. Στην εικόνα αριστερά ο καθεδρικός ναός της πόλης, ο Άγιος Νικόλαος των Μύρων (San Nicolo di Mira). Κατέρρευσε το 1996, ως αποτέλεσμα των ζημιών που είχε υποστεί από το σεισμό του 1990, αλλά σήμερα έχει αποκατασταθεί πλήρως στην αρχική του λαμπρότητα. Απέναντι το δημαρχείο της πόλης και στο κέντρο ο ναός του Σωτήρος (Santissimo Salvatore). Η μπαρόκ πλευρά της Σικελίας στην κορύφωσή της, μέσα σε ένα μοναδικό περιβάλλον, με τη γραφική κοιλάδα, τη Val di Noto, και τα Υβλαία Όρη (Monte Iblei) στο βάθος.
Το αυτί του Διονυσίου
Αυτή η ασβεστολιθική σπηλιά με την είσοδο σε σχήμα αυτιού είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα των Συρακουσών. Λανθασμένα λέγεται «Το αυτί του Διονύσου»· δεν έχει σχέση με τον Διόνυσο, αλλά με τον τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο Α΄, που, σύμφωνα με το θρύλο, φυλάκιζε εδώ τούς πολιτικούς του αντιπάλους. Πάντως, το όνομα αυτό στη σπηλιά -που δεν είναι φυσική αλλά κατασκευάστηκε από το ανθρώπινο χέρι, κανείς δεν ξέρει με σιγουριά γιατί- το έδωσε ο περίφημος Ιταλός ζωγράφος Καραβάτζιο. Η κεντρική αίθουσά της έχει ύψος 23 μ. και χαρακτηρίζεται από εκπληκτική ακουστική. Οι ιστορίες που έχουν να διηγηθούν οι ντόπιοι, άλλες διασκεδαστικές και άλλες μακάβριες, είναι πραγματικά ατελείωτες…
Castiglione
Μια μικρή μεσαιωνική πολιτεία στην περιοχή της Κατάνια, το Castiglione συγκεντρώνει τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερους επισκέπτες, καθώς η «ακρόπολή» του θεωρείται από τα πιο όμορφα σημεία τηςΣικελίας. Θαυμάστε τα υπέροχα σπίτια που ακουμπούν το ένα στο άλλο, σαν να στηρίζονται για να σκαρφαλώσουν στις βόρειες υπώρειες της Αίτνας. Το περίφημο ηφαίστειο, και ψηλότερο βουνό της Σικελίας(3.350 μ.), δεν απέχει πολύ από εδώ. Το Castiglione είναι μία από τις 20 κοινότητες που μοιράζονται το Εθνικό Πάρκο της Αίτνας. Πάνω από τον οικισμό δεσπόζει ο εμβληματικός ναός των Αγ. Πέτρου & Παύλου, με τον χαρακτηριστικό κόκκινο γωνιώδη τρούλο του.
Ragusa
Χτισμένη πάνω σε ένα λόφο, ανάμεσα σε δυο κοιλάδες, 86 χλμ. δυτικά των Συρακουσών, η Ragusa προσφέρει ένα θέαμα που κόβει την ανάσα από μακριά και, όσο πλησιάζεις πιο κοντά, τόσο περισσότερο θέλεις να σεργιανίσεις στα στενά της και να χαθείς σε μια άλλη εποχή. Θα καταλήξεις στην πλατεία του Duomo, του καθεδρικού ναού, όπου θα βρεις και εστιατόρια με εξαιρετική τοπική κουζίνα. Είναι άλλη μια πόλη του Val di Noto που περιλαμβάνεται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO για τα εκπληκτικά αρχιτεκτονικά της μνημεία. Από τους ονομαστούς μπαρόκ ναούς της ξεχωρίζουν ο San Giorgio, o San Giovanni Batista, o San Giuseppe και η Santa Maria dell’ Itria με το χαρακτηριστικό γαλάζιο καμπαναριό της!
Novara
Η θέα τόσο προς τα βουνά στο εσωτερικό όσο και προς το Τυρρηνικό πέλαγος και τα νησιά του Αιόλου από την κωμόπολη της Novara σε αφήνει άναυδο. Η αρχαία ελληνική πόλη Τυνδαρίς βρισκόταν σε αυτή την περιοχή. Η Novara είναι χτισμένη σε υψόμετρο 650 μ. και διακρίνεται για τα διατηρητέα οικοδομήματά της και τη μεσαιωνική ατμόσφαιρα που αποπνέουν τα στενά σοκάκια της. Την περίοδο του καρναβαλιού γίνεται εδώ η γιορτή του «maiurchea» (πεκορίνο εξαιρετικής ποιότητας). Σε απόσταση 68 χλμ. στα ΒΑ βρίσκεται η Μεσίνα (Μεσσήνη), η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Σικελίας.
Agrigento (Ακράγας)
Ένας από τους επιβλητικότερους δωρικούς ναούς σε όλη τη Μεσόγειο, ο ναός της Ομόνοιας στον Ακράγαντα (περίπου στη μέση της νότιας ακτής του νησιού), υπενθυμίζει τη βαθιά ελληνικότητα τηςΣικελίας. Προκαλεί δέος σε όποιον τον πρωτοαντικρίσει, σε μια εκπληκτική τοποθεσία, γνωστή και ως «Κοιλάδα των Ελληνικών Ναών», όπου σώζονται ερείπια και άλλων σημαντικών οικοδομημάτων. Δεκάδες ήταν οι ελληνικές αποικίες στο νησί που ιδρύθηκαν από τα μέσα του 8ου αιώνα π.Χ., με αποτέλεσμα σήμερα η Σικελία να είναι κυριολεκτικά σπαρμένη από αρχαιοελληνικά μνημεία. Ο μεγάλος Ακραγαντίνος φιλόσοφος Εμπεδοκλής έλεγε για τους συμπατριώτες του ότι ζούσαν σαν να επρόκειτο να πεθάνουν την άλλη μέρα και έχτιζαν σαν να επρόκειτο να ζήσουν για πάντα… Για μας που θαυμάζουμε τώρα τα οικοδομήματα που άφησαν, ευτυχώς!
Παλέρμο
Ο καθεδρικός της πρωτεύουσας της Σικελίας, του Παλέρμο (στα ΒΔ του νησιού), αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, προσφέρει από μόνος του μια… σύνοψη της ιστορίας της Σικελίας, αφού έχει επιδράσεις από όλους σχεδόν τους κυρίαρχους που πέρασαν από το πολυπόθητο αυτό νησί της Μεσογείου. Πάνω σε έναν βυζαντινό ναό, που οι Σαρακηνοί είχαν μετατρέψει σε τζαμί, οι Νορμανδοί έχτισαν τον σημερινό ναό το 1185. Ακολούθησαν προσθήκες και ανακατασκευές από τους Γερμανούς, τους Καταλανούς, τους Ισπανούς και, οι τελευταίες, τον 19ο αιώνα, όταν είχε ήδη δημιουργηθεί το ιταλικό κράτος. Έτσι είναι όλο το Παλέρμο: στοιχεία από την αρχαιότητα, το Βυζάντιο, τον αραβικό πολιτισμό, τους Νορμανδούς, την Αναγέννηση, μπαρόκ, γοτθικά, νεοκλασικά, της σύγχρονης εποχής, όλα σμίγουν σε ένα εντυπωσιακό χαρμάνι. Η βόλτα στα σοκάκια αυτής της πόλης είναι πραγματική εμπειρία!
Pasta alla Norma
Eίναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πιάτα της Σικελικής κουζίνας. Πάστα (με το συγκεκριμένο είδος ζυμαρικού να εξαρτάται από την προτίμηση), ντομάτα, μελιτζάνες, βασιλικός και τριμμένο τυρί ρικότα είναι τα συστατικά του. Πρόκειται για μια εικόνα των βασικών στοιχείων της σικελικής κουζίνας: απλότητα, καθαρότητα γεύσεων, υπέροχα χρώματα και αρώματα διαμορφωμένα από τη σικελική γη και τον μεσογειακό ήλιο, αγνές πρώτες ύλες. Όσο για την ονομασία του πιάτου; Πιστεύεται ότι προέρχεται από την περίφημη όπερα «Norma» του Μπελίνι!
Mondello
Στα 13 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του κέντρου του Παλέρμο βρίσκεται μια από τις πιο ονειρικές παραλίες τηςΣικελίας. Είναι το Mondello, κάποτε ψαροχώρι, που ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα εξελίχθηκε σε τουριστικό προορισμό. Πάντως, πριν ακόμα συμβεί αυτό, την ομορφιά του τοπίου πρόλαβε να υμνήσει ένας Γκαίτε! Οι τιρκουάζ αποχρώσεις των νερών και η μεγάλη αμμουδερή παραλία είναι χαρακτηριστικά του Mondello, αλλά πραγματικό σήμα κατατεθέν είναι οι υπέροχες βίλες art nouveau, που προσθέτουν ένα μοναδικό class. Κάποτε το μέρος γέμιζε από αριστοκράτες και εστεμμένους απ’ όλη την Ευρώπη, σήμερα είναι προσιτό και στα… πιο ταπεινά βαλάντια, χωρίς φυσικά να έχει χάσει τίποτα από τη γραφικότητά του.
Taormina
Ίσως η γραφικότερη και πιο κοσμοπολίτικη πόλη της Σικελίας, και άκρως τουριστική, η Taormina έχει κι αυτή… ελληνικό παρελθόν. Είναι η αρχαία ελληνική αποικία Ταυρομένιον και διαθέτει το ομορφότερο αρχαίο θέατρο της Σικελίας. Αλλά δεν έχει μόνο αρχαίες… δόξες.
Επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο έρχονται εδώ, συνήθως το καλοκαίρι (αλλά όχι μόνο), για να θαυμάσουν αυτό το… πανόραμα Μεσογείου: παραλίες για καρτποστάλ (Giardini- Naxos και Letojanni), καταπράσινοι λόφοι, ρομαντικά σοκάκια γεμάτα πολυτελείς boutiques, κάστρα, ναοί και μνημεία με ιστορία και στο βάθος το επιβλητικό θέαμα τoυ ηφαιστείου της Αίτνας. Σήμα κατατεθέν και ο καθεδρικός του 15ου αι., με τη γραφική πλατεία μπροστά του.
Το μέρος λάτρεψαν, μεταξύ άλλων, ο Όσκαρ Ουάιλντ, η Γκρέτα Γκάρμπο και η Ελίζαμπεθ Τέιλορ. Τυχαίο νομίζετε;
Cefalu
Ο επιβλητικός βράχος (La Rocca), με την πολιτεία της Cefalu στα πόδια του, είναι από τα πιο πολυφωτογραφισμένα «θέματα» από τη Σικελία. Στα 70 χλμ. ανατολικά του Παλέρμο, η Cefalu συναγωνίζεται άνετα την Taormina για τον τίτλο του πιο δημοφιλούς προορισμού στο νησί. Ένα ψαροχώρι (αλλά με ιστορία) κάποτε, εκτινάχθηκε γρήγορα στις προτιμήσεις των επισκεπτών, ενώ έγινε ένα αγαπημένο μέρος για τη νεολαία όλης της Ευρώπης, αφού διαθέτει έντονη νυχτερινή ζωή. Από την άλλη, προσφέρει εικόνες που κόβουν την ανάσα, όπως το βράχο με τα ερείπια του αρχαίου ναού της Diana (Άρτεμις), τη «Σκάλα των Σαρακηνών» και τον συγκλονιστικό καθεδρικό με τους πύργους του. Τέλος, ξέρατε ότι η Cefalu διαθέτει μερικά από τα σημαντικότερα βυζαντινά ψηφιδωτά, αλλά και… κυκλώπεια τείχη;
