Η παγκόσμια εικόνα των αστικών κέντρων αναδιατάσσεται. Στην πρόσφατη έκθεση World Urbanization Prospects 2025 του ΟΗΕ (WUP2025) καταγράφεται ότι ο αριθμός των so-called megacities — δηλαδή των αστικών σχηματισμών με πληθυσμό τουλάχιστον 10 εκατομμυρίων κατοίκων — έχει φτάσει τις 33 το 2025, από μόλις 8 το 1975. Το πιο εντυπωσιακό εύρημα ήταν η αλλαγή στην κορυφή: η Τζακάρτα (Ινδονησία) εμφανίζεται πια ως η μεγαλύτερη αστική περιοχή στον κόσμο, με το Τόκιο από την πρώτη μέχρι πρόσφατα θέση, να υποχωρεί στην τρίτη θέση και τη Ντάκα, την πρωτεύουσα του Μπανγκλαντές να βρίσκεται πολύ κοντά στην κορυφή. Η νέα έκθεση των Ηνωμένων Εθνών διαπίστωσε ότι η Τζακάρτα, η πρωτεύουσα της Ινδονησίας, διαδέχεται το Τόκιο και είναι πλέον η μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο με 41,9 εκατομμύρια κατοίκους, ακολουθούμενη από τη Ντάκα στο Μπανγκλαντές, η οποία έχει 36,6 εκατομμύρια.
Η αλλαγή αυτή αποδίδεται —σε μεγάλο βαθμό— σε αναθεώρηση/τυποποίηση της μεθοδολογίας (ο ΟΗΕ έκανε πιο συνεπή τον ορισμό των «αστικών περιοχών»), αλλά και στις πραγματικές δημογραφικές μεταβολές (υψηλός ρυθμός αστικοποίησης σε ορισμένες περιοχές της Ασίας και της Αφρικής).
Η Τζακάρτα που βρέθηκε στην πρώτη θέση
Πρόκειται για μια παράκτια πόλη χαμηλά χτισμένη στα δυτικά του πυκνοκατοικημένου νησιού Ιάβα, όπως αναφέρει το Al Jazeera. Η Τζακάρτα ανέβηκε από τη δεύτερη θέση στην πρώτη και αντικατέστησε το Τόκιο, το οποίο είχε χαρακτηριστεί ως η μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο στην πιο πρόσφατη αξιολόγηση του ΟΗΕ που δημοσιεύτηκε το 2000. Ο σχετικά σταθερός πληθυσμός της ιαπωνικής πρωτεύουσας, που ανέρχεται σε 33,4 εκατομμύρια, την έριξε στην τρίτη θέση πίσω από την πυκνοκατοικημένη πρωτεύουσα του Μπανγκλαντές, τη Ντάκα, η οποία με τη σειρά της εκτοξεύτηκε από την ένατη στη δεύτερη θέση, πλέον προβλέπεται να γίνει η μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο μέχρι το 2050.
Η Ασία φιλοξενεί τις 19 από τις 33 μεγαλουπόλεις του κόσμου, καθώς και τις εννέα από τις δέκα μεγαλύτερες. Εκτός από την Τζακάρτα, τη Ντάκα και το Τόκιο, οι υπόλοιπες ασιατικές πόλεις στη δεκάδα είναι: το Νέο Δελχί, Ινδία (30,2 εκατ.) η Σαγκάη, Κίνα (29,6 εκατ.) η Γκουανγκζού, Κίνα (27,6 εκατ.) η Μανίλα, Φιλιππίνες (24,7 εκατ.)η Κολκάτα, Ινδία (22,5 εκατ.) και η Σεούλ, Νότια Κορέα (22,5 εκατ.).
Με πληθυσμό 32 εκατομμύρια ανθρώπους, το Κάιρο της Αιγύπτου είναι η μόνη πόλη εκτός Ασίας μέσα στη δεκάδα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Το Σάο Πάολο στη Βραζιλία, με 18,9 εκατομμύρια κατοίκους, είναι η μεγαλύτερη πόλη στην Αμερική, ενώ το Λάγος στη Νιγηρία, επίσης αναπτύχθηκε ραγδαία, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη πόλη στην υποσαχάρια Αφρική.
Τι άλλαξε στα δεδομένα της έρευνας
- Έγινε νέα, πιο συνεκτική προσέγγιση ορισμού των αστικών περιοχών: ο ΟΗΕ προχώρησε σε πιο ομοιογενείς κανόνες συγκέντρωσης πληθυσμού και πυκνότητας ώστε να συγκρίνονται οι αστικές περιοχές ανά τον κόσμο.
- Γρήγορη αστικοποίηση στο παγκόσμιο Νότο: πόλεις της Νοτιοανατολικής και Νότιας Ασίας, καθώς και της υπο-Σαχάριας Αφρικής, αυξάνουν ραγδαία τον πληθυσμό τους.
- Δημογραφικές τάσεις και μετακινήσεις: εσωτερική και διεθνής μετανάστευση, φυσική αύξηση, και μεταβολές οικονομικών ευκαιριών διαμορφώνουν την εικόνα των αστικών συγκεντρώσεων.
Οι 33 μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου (megacities)
* Η λίστα είναι βασισμένη στα στοιχεία WUP2025 / UN DESA
- Τζακάρτα (Jakarta), Ινδονησία
- Ντάκα (Dhaka), Μπαγκλαντές
- Τόκιο (Tokyo), Ιαπωνία
- Νέο Δελχί (New Delhi), Ινδία
- Σαγκάη (Shanghai), Κίνα
- Γκουανγκζού / Guangzhou (περιοχή), Κίνα
- Μανίλα / Metro Manila, Φιλιππίνες
- Κολκάτα (Kolkata), Ινδία
- Σεούλ (Seoul), Ν. Κορέα
- Κάιρο (Cairo), Αίγυπτος
- Σάο Πάολο (São Paulo), Βραζιλία
- Πόλη του Μεξικού (Mexico City), Μεξικό
- Πεκίνο (Beijing), Κίνα
- Μουμπάι / Mumbai, Ινδία
- Οσάκα (Osaka), Ιαπωνία (μεταγ. περιοχή/συγκέντρωση)
- Κινεζικές μητροπολιτικές ζώνες/όμορες πόλεις με μεγάλους αστικούς σχηματισμούς (π.χ. Shenzhen / Tianjin / Chongqing / κ.ά.) — (η ταξινόμηση πόλεων της Κίνας συχνά εξαρτάται από τρόπο μετρήσεων και αλληλοεπικαλύψεις)
- Καράτσι (Karachi), Πακιστάν
- Κινσάσα (Kinshasa), Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό
- Λάγος (Lagos), Νιγηρία
- Κωνσταντινούπολη (Istanbul), Τουρκία
- Μπουένος Άιρες (Buenos Aires), Αργεντινή
- Ρίο ντε Τζανέιρο (Rio de Janeiro), Βραζιλία
- Λος Άντζελες (Los Angeles), Η.Π.Α.
- Λαχόρη (Lahore), Πακιστάν
- Τιαντζίν (Tianjin), Κίνα
- Μπανγκαλόρ / Bangalore (Bengaluru), Ινδία
- Σενζέν (Shenzhen), Κίνα
- Λίμα (Lima), Περού
- Λουάντα (Luanda), Αγκόλα
- Λονδίνο (London), Ηνωμένο Βασίλειο
- Καλκούτα/Καλκούτα-μεγάλη (συμπεριλαμβάνεται ως Kolkata/Greater Kolkata) (υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο ΟΗΕ περιλαμβάνει συστημικά οικιστικά συμπλέγματα, οπότε κάποιες πόλεις εμφανίζονται με διαφορετική μορφή στα δεδομένα)
- (Άλλες μεγάλες αστικές συγκεντρώσεις που συμπληρώνουν το σύνολο των 33 — π.χ. πόλεις όπως Chongqing, Chennai, Bogotá, Luanda, κ.ά., ανάλογα με την ακριβή οριοθέτηση)
Tip. Ο ΟΗΕ δημοσιεύει τις εκτιμήσεις του με συγκεκριμένη μεθοδολογία (urban agglomeration / urban area definitions). Διαφορετικές πηγές (π.χ. World Population Review, Demographia, CityPopulation) χρησιμοποιούν άλλες μεθόδους και θα έχουν ελαφρώς διαφορετικές λίστες/αριθμούς. Εδώ η σειρά/πληθυσμιακές εκτιμήσεις βασίζονται στην αναφορά και στα συνοπτικά στοιχεία/πίνακες του ΟΗΕ (WUP2025) — οι ειδήσεις που καλύπτουν το θέμα επιβεβαιώνουν την αναδιάταξη κορυφής.
Γιατί έχει σημασία αυτή η «ανωτάτη» λίστα
- Οικονομία & αγορά εργασίας: Οι megacities είναι οι κύριοι κόμβοι παραγωγής, κατανάλωσης και καινοτομίας — οι αλλαγές στις θέσεις των κορυφαίων πόλεων αντανακλούν και την οικονομική σκυτάλη.
- Υποδομές & πίεση στους πόρους: πόλεις με εκρηκτική φυσική αύξηση πληθυσμού αντιμετωπίζουν πρόκληση σε κατοικία, συγκοινωνίες, ύδρευση και αποχέτευση.
- Κλίμα & ευπάθεια: μεγάλες ασιατικές και αφρικανικές μητροπόλεις εκτίθενται έντονα σε κινδύνους κλιματικής αλλαγής — πχ. παραθαλάσσιες πόλεις με άνοδο της στάθμης της θάλασσας ή πόλεις με έντονα κύματα καύσωνα.
- Πολιτική & διακυβέρνηση: ο τρόπος που σχεδιάζονται οι πόλεις και η κατανομή πόρων σε επίπεδο κράτους/τοπικής αυτοδιοίκησης θα καθορίσει την ποιότητα ζωής δισεκατομμυρίων ανθρώπων τις επόμενες δεκαετίες.
Τι προτείνει ο ΟΗΕ — σύντομο συμπέρασμα από το WUP2025
Ο ΟΗΕ επισημαίνει ότι η αστικοποίηση θα συνεχιστεί, ειδικά στην Ασία και την Αφρική· προβλέπει επίσης αύξηση του αριθμού των megacities (προβλέπεται να ανέλθουν σε ~37 ως το 2050). Η έκθεση καλεί για συνεκτικό σχεδιασμό, επενδύσεις σε υποδομές και μέτρα ανθεκτικότητας στο κλίμα, καθώς και για πολιτικές κοινωνικής ένταξης ώστε η αστικοποίηση να γίνει αειφόρος και δίκαιη.
Δείτε επίσης
Aκολουθήστε μας στo Google News
