Εκτός από τα γνωστά σε όλο τον κόσμο σημεία της, η Κρήτη στο σύνολό της είναι κορυφαίος προορισμός διακοπών και κρύβει αμέτρητες ομορφιές! Εμείς εδώ θα ταξιδέψουμε στην ενδοχώρα της, εκεί που αποκαλύπτονται τα μυστικά, οι ομορφιές και η αυθεντικότητά της! Σίγουρα ένα από αυτά τα μέρη της κρητικής γης είναι Δήμος Μινώα Πεδιάδας που μπορεί να προσφέρει στον επισκέπτη, ξεχωριστές εμπειρίες και μοναδικές στιγμές, στην καρδιά της Κρήτης, στην ενδοχώρα του Ηρακλείου.
Μετά την επίσκεψη στο Δήμο Μινώα Πεδιάδας και σε πρώτη φάση την παραλία του Τσούτσουρου, ανακαλύψαμε ότι ο Δήμος κρύβει πολλές ακόμα εμπειρίες και ομορφιές αλλά και σημεία με ιστορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον για τους επισκέπτες του. Γι αυτό εδώ θα περιηγηθούμε στους αρχαιολογικούς του χώρους, μέσα από τους οποίους θα κάνουμε ένα ουσιαστικό ταξίδι στο παρελθόν και την ιστορία, καθώς η ευρύτερη περιοχή παρουσιάζει μακραίωνη ιστορία αδιάλειπτης ανθρώπινης παρουσίας, από την προϊστορία μέχρι σήμερα!
Αρχαιολογικοί χώροι
Σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία και ευρήματα από τη νεολιθική και προϊστορική κιόλας εποχή, Μινωικά Ανάκτορα και εκατοντάδες χώροι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, στους περισσότερους από τους οποίους η αρχαιολογική σκαπάνη δεν έχει ολοκληρώσει ακόμα την ανασκαφή συνθέτουν το αδιάκοπο νήμα της ιστορίας του τόπου που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Επισκεφτείτε την ακρόπολη Σμαρίου, το μινωικό ανάκτορο στο Γαλάτα, την Αρχαία Λύττο, ψάξτε στο κάμπο την αρχαία περατόστρατα και από την Αρχαία Ίνατο κατευθυνθείτε στο Τσούτσουρο και στο μυστηριώδες σπήλαιο της Ινατίας Ειλειθυίας.
Οι σημαντικότατες ανακαλύψεις της αρχαιολογικής σκαπάνης, καταδεικνύουν ως βασικότερες ενότητες αρχαιολογικού ενδιαφέροντος τις εξής:
- Τα οικιστικά σύνολα του οικισμού “Καστέλλι“
- Τις αρχαιότητες της Λύκτου
- Τα ευρήματα της Ακρόπολης του Σμαρίου
- Το ανάκτορο Γαλατά στη ΔΕ Θραψανού
- Το σπήλαιο του Προφήτη Ηλία
- Τον αρχαιολογικό χώρο του Προφήτη Ηλία
- Το σπήλαιο της Ινατίας Ειλειθυλίας στον Τσουτσουρο της ΔΕ Αρκαλοχωρίου.
Οικισμός Καστέλλι
Στον οικισμό Καστέλλι, οι αρχαιολογικές έρευνες έφεραν στο φως ίχνη κατοίκησης, τα πρωϊμότερα των οποίων ανάγονται στη νεολιθική περίοδο. Οι αρχαιότεροι κάτοικοι του Καστελλίου φαίνεται ότι έφτιαξαν τους πρώτους οικισμούς στην περιοχή της σημερινής κεντρικής πλατείας Μεϊντάνι. Εκεί, έχουν εντοπιστεί κινητά ευρήματα χρονολογούμενα στα νεολιθικά χρόνια, αρχιτεκτονικά λείψανα και αντικείμενα της Πρωτο – Μινωϊκής Ι-ΙΙ και της ΜεσοΜινωϊκής Ι -ΙΙ περιόδου. Ο Νεοανακτορικός οικισμός του Καστελλίου είχε αναπτυχθεί γύρω από ένα κεντρικό διώροφο κτίριο μνημειακών διαστάσεων και επιμελημένης κατασκευής, τα αρχιτεκτονικά λείψανα του οποίου είναι και σήμερα ορατά στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου.
Το κεντρικό κτίριο, είχε οκτώ δωμάτια. Ένα από αυτά φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε ως σκευοφυλάκιο. Μια αίθουσα με πολύθυρο, χρησίμευε ως χώρος θρησκευτικών δραστηριοτήτων. Το κεντρικό κτίριο του Καστελλίου βρισκόταν σε λειτουργία μέχρι και την ΥΜΙΒ περίοδο, οπότε και καταστράφηκε. Κατά την ΥΜΙΙΙ περίοδο, ο οικισμός φαίνεται ότι βρέθηκε στη σφαίρα επιρροής της Κνωσού. Ο ελληνιστικός οικισμός του Καστελλίου φαίνεται ότι καταστράφηκε γύρω στο 220 π.Χ., ίσως μετά από την επιδρομή των Κνωσίων, που κατέστρεψαν ολοσχερώς την ίδια περίοδο τη γειτονική Λύκτο. Στο Καστέλλι έχουν ανασκαφεί, τέλος, λείψανα από τη βυζαντινή και την ενετική φάση του οικισμού.
Λύκτος
Η αρχαία πόλη Λύκτος ή Λύττος, έχει εντοπιστεί μεταξύ των σημερινών οικισμών Ξιδά και Ασκών του δήμου Καστελλίου. Το πλήθος των αναφορών στην πόλη από πολλούς αρχαίους συγγραφείς (Όμηρος, Ησίοδος, Πλούταρχος, Στράβων, Πολύβιος κ.α.) υποδηλώνουν τη μεγάλη της ισχύ, αλλά και την πανάρχαια κατοίκησή της. Όπως διαπιστώνεται από μαρτυρία του ιστορικού Πολύβιου, η Λύκτος ήταν η αρχαιότερη αποικία των Λακεδαιμονίων στην Κρήτη.
Είχε εκτεταμένη ζώνη επιρροής και δικό της νόμισμα με έμβλημα τον αετό και κεφαλή αγριογούρουνου. Η πόλη, ύστερα από πόλεμο, κυριεύτηκε από τους Κνώσιους το 346 π.Χ. Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, η πόλη γνώρισε νέα ακμή, όπως μαρτυρούν τα αρχιτεκτονικά λείψανα, οι πολυάριθμες επιγραφές και τα αγάλματα. Για την υδροδότηση της πόλης είχε κατασκευαστεί, αυτή την εποχή, υδραγωγείο που μετέφερε νερό από την πηγή Κουρνιά κοντά στο Κράσι.
Τα ίχνη του ρωμαϊκού υδραγωγείου είναι και σήμερα ορατά στον αγροτικό δρόμο προς την Κασταμονίτσα. Η Λύκτος διέθετε επίσης θέατρο, λαξευμένο στο βράχο. Σημαντικότατο, τέλος, εύρημα είναι αίθουσα διαστάσεων 13,90 x 11,40 μ., με μαρμάρινο δάπεδο και τέσσερις σειρές λίθινων εδράνων κατά μήκος των μακρών της πλευρών. Η αίθουσα ανεγέρθηκε, στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ. και ταυτίζεται με το βουλευτήριο της ρωμαϊκής πόλης. Η Λύκτος φαίνεται ότι συνέχισε να αποτελεί οικιστικό κέντρο μέχρι και τον 7ο αι. μ.Χ., όπως υποδεικνύει η αποκάλυψη υστερορωμαϊκών καταστημάτων.
Ακρόπολη Σμαρίου
Στο τεκμηριωμένα κατοικούμενο από τα Πρωτομινωικά χρόνια (μέσα 3ης χιλιετίας π.Χ. περ.) Σμάρι, σημαντικότερη ανασκαμμένη θέση είναι η Ακρόπολη του λόφου του Προφήτη Ηλία. Τα αρχιτεκτονικά λείψανα, που έχουν βρεθεί παραπέμπουν σε συνεχή χρήση του χώρου από τη Μεσομινωική μέχρι και την Ανατολίζουσα εποχή (1800 – 630 π.Χ.). Στην κορυφή του λόφου, σε έξαρμα διαστάσεων 30 x 40 μ. (Τρουλλί) και εντός ισχυρού περιβόλου έχουν ανασκαφεί τρία παράλληλα επιμήκη οικοδομήματα, ιερός οίκος της Αθηνάς Εργάνης, αύλειοι χώροι και βοηθητικά κτίσματα, όλα χρονολογούμενα στη Γεωμετρική/Ανατολίζουσα εποχή (800-630 π.Χ. περ.). Γύρω από τα κτίρια της κορυφής του Τρουλλίου είχε αναπτυχθεί οικισμός εντός δευτέρου περιβόλου με δίπυλο. Από τον οικισμό αυτό έχουν ανασκαφεί λίγα μεγαρόσχημα κτίρια, με ίχνη καταστροφής από πυρκαγιά γύρω στο 1000 π.Χ., αποθήκες, εργαστήρια και ένα κτίσμα με ταφική πυρά ΥΜ ΙΙΙΓ περιόδου (1200-1100 π.Χ. περίπου). Στην ευρύτερη περιοχή του Σμαρίου έχουν ανασκαφεί δέκα εγκαταστάσεις χρονολογούμενες από τα μινωικά έως και τα ρωμαϊκά χρόνια με αξιολογότερες και επισκέψιμες το θολωτό τάφο στο λόφο Λειβαδίτσα και μια ρωμαϊκή αγροικία στην είσοδο του χωριού.
Μάθετε περισσότερα για τα ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία εδώ αλλά και γενικότερα για την περιοχή στα minoapediadas.gr & www.discoveerminoapediadas.gr
Δείτε στον χάρτη που ακριβώς βρίσκεται ο Δήμος Μινώα Πεδιάδας:
