Η οθωμανική ονομασία Ρούμελη, κατά το παρελθόν, αφορούσε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα. Σταδιακά και μέσα στα χρόνια, αυτό άλλαξε και στη νεότερη περίοδο, όταν λέμε Ρούμελη αναφερόμαστε μόνο στη Στερεά Ελλάδα. Μεταξύ όλων όσων έχουν να επιδείξουν οι προορισμοί της Στερεάς Ελλάδας, είναι και το περίφημο Ρουμελιώτικο Πάσχα. Αμέτρητες είναι οι επιλογές και τα μέρη που μπορείτε να πάτε αυτή την εορταστική περίοδο, ωστόσο εδώ θα θα αναφερθούμε σε κάποια όπου θα ζήσετε το αυθεντικό Ρουμελιώτικο Πάσχα που έχει έντονο ελληνικό χρώμα, βαθιές ρίζες μέσα στο χρόνο και άρωμα παράδοσης.
Η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας είναι σε λίγες μέρες… Η φύση ντύνεται στα ανοιξιάτικα, ο καιρός φτιάχνει και, ας το παραδεχτούµε, το Πάσχα στην ελληνική ύπαιθρο έχει άλλη χάρη! Βρήκαµε τους καλύτερους προορισμούς για να ζήσετε το αυθεντικό Ρουμελιώτικο Πάσχα!
Γραφικοί, όμορφοι, παραδοσιακοί ή και κοσμοπολίτικοι προορισμοί, σε κοντινή απόσταση κατά μέσο όρο από την Αθήνα, που διατηρούν αναλλοίωτα μέχρι σήμερα τα ήθη και τα έθιμά τους, μας περιμένουν (και) φέτος για ένα παραδοσιακό Ρουμελιώτικο Πάσχα στην ύπαιθρο. Απ’ άκρη σ’ άκρη στη Ρούμελη ακόμα και σε χωριά με λιγοστούς κατοίκους τις Άγιες ημέρες του Πάσχα αποκτούν ζωή. «Ξεχασμένα» μέρη αποκτούν και πάλι ζωή.
Επίσης, είναι ιδανικοί προορισμοί για εκδρομή της τελευταίας στιγμής! Αν ακόμα σκέφτεστε να πάτε κάπου το Πάσχα ή είστε από εκείνους που ούτως ή άλλως κανονίζουν την τελευταία στιγμή, ή δεν κανονίσατε και τώρα το μετανιώσατε, εδώ θα δείτε προορισμούς της Στερεάς Ελλάδας για να περάσετε υπέροχα και αυθεντικά το Πάσχα.
Φτιάχνουμε, λοιπόν, βαλίτσες και φεύγουμε για… Πάσχα στο χωριό!
Πάσχα στη Ρούμελη
Τα πασχαλινά έθιμα που τηρούνται αναλλοίωτα στο χρόνο στη Στερεά Ελλάδα είναι ιδιαίτερης σημασίας και θρησκευτικής αξίας. Οι Ρουμελιώτες γιορτάζουν το Πάσχα με τρόπο αυθεντικό και παραδοσιακό καθώς η Ρούμελη είναι άρρηκτα συνυφασμένη με έθιμα που απευθύνονται στην καρδιά του Έλληνα και έχουν μπολιαστεί με την παράδοση αιώνων. Στη Ρούμελη, το ψήσιμο του οβελία είναι μια διαδικασία σχεδόν τελετουργική… στις γειτονιές και τις πλατείες τηρούν το έθιμο που ψησίματος του οβελία σε παραδοσιακούς «λάκκους».
Αράχωβα: Παραδοσιακό Πάσχα στο κοσμοπολίτικο χωριό
Παράδοση και κατανυκτική ατµόσφαιρα διακρίνουν το Πάσχα στην Αράχωβα, την κοσμοπολίτισσα της Ρούµελης… Αν και αποτελεί νούµερο ένα χειµερινό προορισµό, λόγω του χιονοδροµικού αλλά και του έντονα κοσµικού της χαρακτήρα, δεν είναι λίγοι όσοι την επιλέγουν και για µια µίνι πασχαλινή απόδραση µε ιδιαίτερα κατανυκτικό ύφος. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι διαθέτει 35 εκκλησίες, ως δείγµα της βαθιάς πίστης, που διακρίνει τους ντόπιους.
Φηµισµένο έθιµο είναι το «Πανηγυράκι» του Αϊ-Γιώργη , που λαµβάνει χώρα κάθε χρόνο και είναι αφιερωµένο στον προστάτη του γραφικού οικισµού, τον Άγιο Γεώργιο. Οι εορτασµοί κρατούν 3 µέρες µε λιτάνευση της ιερής εικόνας, κανονιοβολισµούς, παραδοσιακά τραγούδια, αθλητικά δρώµενα και χορούς. Ανήµερα το Πάσχα, πραγµατοποιείται η περιφορά της εικόνας στο χωριό, συνοδευόµενη από πλήθος πιστών.
Ξηµερώνοντας η Λαµπρή, η Αράχωβα ολόκληρη… πνίγεται από τον καπνό! Το έθιµο ορίζει πως κάθε γειτονιά σκάβει έναν λάκκο, όπου και ανάβει φωτιές µε κληµατόβεργες για να ψήνονται τα αρνιά! Εάν θέλετε τη την ρουµελιώτικη παράδοση στο πιάτο σας, οι ταβέρνες στην Αράχωβα και το Λιβάδι ενδείκνυνται για να απολαύσετε τα πεντανόστιµα Πασχαλινά τους εδέσµατα.
Ναύπακτος: Πάσχα στο στολίδι της Ρούμελης
Ένας ξεχωριστός τόπος που διακρίνεται για τις όµορφες γειτονιές, τα ιστορικά µνηµεία και τα παραδοσιακά χωριουδάκια… Η Ναύπακτος, που παντρεύει αρµονικά βουνό και θάλασσα, ανήκει στους δηµοφιλέστερους προορισµούς για µια ανοιξιάτικη πασχαλινή απόδραση. Η κοντινή απόστασή της από την Αθήνα, 2,5 ώρες περίπου -ειδικά τώρα µε τον νέο δρόµο, η απόσταση έχει λιγοστέψει- µας παροτρύνει να την ανακαλύψουµε ακόµα κι αν δεν έχουµε πολλές µέρες στη διάθεσή µας.
Το ενετικό της λιµάνι αλλά και το Κάστρο της πόλης είναι τα δύο πιο φωτογραφηµένα αξιοθέατά της. Ακολουθήστε τη διαδροµή που ξεκινά από το κέντρο, χαθείτε στα γραφικά πλακόστρωτα δροµάκια της και αφήστε τα βήµατά σας να σας οδηγήσουν στην κορυφή, όπου η άκρως µαγική θέα στον Κορινθιακό Κόλπο ξεδιπλώνεται στα µάτια σας… Την άνοιξη, δε, οι µυρωδιές των ανθισµένων αυλών θα συνοδεύουν τη βόλτα σας!
Εδώ θα ζήσετε παραδοσιακά και το Πάσχα. Το βράδυ της Μ. Παρασκευής πλήθος κόσμου, ντόπιοι και επισκέπτες, ακολουθούν την περιφορά του Επιταφίου, σχηματίζοντας πομπές, οι οποίες διέρχονται από το λιμάνι, όπου είναι αναμμένες δάδες ειδικά τοποθετημένες στις τάπες του Κάστρου, γύρω από το λιμάνι. Στο μέσον της εισόδου του λιμανιού οι δάδες σχηματίζουν μεγάλο σταυρό, που φωταγωγεί ολόκληρο το λιμάνι παρουσιάζοντας μία φαντασμαγορική εικόνα μοναδικής ομορφιάς. Τα φώτα της πόλης σβήνουν, η πομπή των Επιταφίων σταματά για λίγο στην πλατεία του φλεγόμενου λιμανιού και μόλις αποχωρήσει, ο νυχτερινός ουρανός γεμίζει από πυροτεχνήματα. Το έθιμο αυτό έχει παράδοση πολλών χρόνων και σχετίζεται με την ηρωική προσπάθεια του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη να πυρπολήσει τη τουρκική ναυαρχίδα στο χώρο αυτό.
Υπάτη Φθιώτιδας: Το κάψιμο του Ιούδα και ο «Κλειστός»
Στην Υπάτη Φθιώτιδας, οι εκδηλώσεις του Πάσχα έχουν ως επίκεντρο το προαύλιο του ναού του Αγίου Νικολάου, όπου κάθε χρόνο συγκεντρώνονται ντόπιοι και ξένοι για να χορέψουν στους ρυθμούς της ελληνικής δημοτικής παράδοσης. Ανήμερα το Πάσχα, το βράδυ, και αφού έχει προηγηθεί το κάψιμο του Ιούδα στη μεγάλη φωτιά, όλοι κατευθύνονται στην πλατεία του χωριού για τη συνέχιση του χορού. Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, στα Λουτρά Υπάτης, χορεύεται ο «Κλειστός», που έχει τις ρίζες του στο Νεοχώρι Υπάτης. Οι εορταστικές εκδηλώσεις συνεχίζονται για δύο ακόμη ημέρες, την Τρίτη του Πάσχα στην Αγία Παρασκευή Μεξιατών και την Τετάρτη με τη μεγάλη πορεία των αντρών του χωριού μέχρι την Παναγία Αρσάλη. Οι άντρες μένουν εκεί τη νύχτα και την επομένη το πρωί παίρνουν μέρος στη Θεία Λειτουργία.
Στο Αγρίνιο έχουν… χαλκουνοπόλεμο
Κάθε χρόνο, η Μ. Παρασκευή και το Πάσχα στο Αγρίνιο είναι συνδεδεμένα με το κάψιμο χαλκουνιών (πυροτεχνήματα). Το βράδυ μετά τον Επιτάφιο της κάθε ενορίας, οι «χαλκουνάδες» κατεβαίνουν στους δρόμους του Αγρινίου για να σμίξουν στην κεντρική πλατεία και να λάβουν μέρος στον χαλκουνοπόλεμο. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στον καιρό της Τουρκοκρατίας. Γεννήθηκε «από το ευρηματικό μυαλό των Βραχωριτών (Αγρινιωτών) που δοκίμαζε την ποιότητα της Δημητσάνικης μπαρούτης πριν χρησιμοποιηθεί για να κυνηγήσει τον Τούρκο κατακτητή».
Αιτωλικό: Κάθε γειτονιά είναι μια μεγάλη υπαίθρια ψησταριά
Τη Μ. Παρασκευή πολλοί προσκυνητές επισκέπτονται το ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου βρίσκεται ο Επιτάφιος, ιστορικό κειμήλιο του 13ου-14ου αιώνα. Από το πρωί του Μ. Σαββάτου στην κεντρική πλατεία της πόλης αναβιώνουν πολλά από τα έθιμα των κατοίκων μέχρι αργά το βράδυ της Αναστάσεως. Την Κυριακή του Πάσχα κάθε γειτονιά είναι μία μεγάλη υπαίθρια ψησταριά, όπου ο χορός και το τραγούδι έχουν τον πρώτο λόγο, ενώ προσφέρονται κρασί και παραδοσιακά φαγητά.
Καρπενήσι: Ίσως ο πιο γνωστός προορισμός για αυθεντικό ρουμελιώτικο Πάσχα
Το Καρπενήσι είναι ιδιαίτερα γνωστό για το Ρουμελιώτικο Πάσχα. Το παραδοσιακό πασχαλινό έθιμο, που έχει τις ρίζες του στον περασμένο αιώνα, όχι μόνο παραμένει αναλλοίωτο, αλλά με το πέρασμα των χρόνων εμπλουτίζεται, καθώς οι νεότερες γενιές συμμετέχουν στα Πασχαλινά δρώμενα με όρεξη και μεράκι. Αν βρεθείτε Πάσχα στο Καρπενήσι μην παραλείψετε να παρακολουθήσετε την περιφορά και τη συνάντηση των Επιταφίων στην κεντρική πλατεία της πόλης τη Μεγάλη Παρασκευή με τη συμμετοχή της Φιλαρμονικής. Το Μεγάλο Σάββατο η Ανάσταση του Θεανθρώπου γιορτάζεται με τη ρίψη βεγγαλικών και το μοίρασμα κόκκινων αυγών από το δήμο σε κατοίκους και επισκέπτες. Ξημερώνοντας η Κυριακή του Πάσχα, ολόκληρη η πόλη κυριολεκτικά καλύπτεται από τον καπνό εκατοντάδων λάκκων στις γειτονιές της πόλης, στους οποίους οι κάτοικοι καίνε κληματαριές. Το έθιμο του «λάκκου» αναβιώνει κάθε χρόνο σχεδόν σε όλα τα σπίτια του Καρπενησίου. Δίπλα στους λάκκους στήνονται οι σούβλες για το ψήσιμο του οβελία και το γλέντι με άφθονο φαγητό, ποτό, χορούς και τραγούδια διαρκεί μέχρι αργά το βράδυ. Παράλληλα, ο Δήμος ανήμερα του Πάσχα διοργανώνει μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις, στις οποίες συμμετέχουν ντόπιοι και επισκέπτες.
Στην Αμφίκλεια γιορτάζουν όλοι μαζί
Στην Αμφίκλεια δεν ψήνει ο καθένας μόνος το αρνί του, αλλά όλη η γειτονιά μαζί. Με αυτό τον τρόπο συντηρούν μια παράδοση ετών αλλά και γενεών. Στις γειτονιές και τα σταυροδρόμια της Αμφίκλειας βλέπεις να ψήνονται 10-15 ίσως και περισσότερα αρνιά στη σειρά και πρόκειται για καθιερωμένος τόπος συνάντησης.
Την ίδια στιγμή, νοικοκυρές μαγειρεύουν τα συκωτάκια και τα έντερα από τα αρνιά και τα σερβίρουν σε όλη τη γειτονιά μαζί με κόκκινα αυγά. Πριν από το τέλος του ψησίματος όλοι μαζί λένε το «Χριστός Ανέστη» και πριν ο καθένας πάρει τον δρόμο για το γιορτινό τραπέζι του σπιτιού του θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί το γλέντι στην παρέα έστω και αν “θυσιάσουν” μία πλάτη από το αρνί ή κάποιες φορές και περισσότερο. Μάλιστα πολλές από τις παρέες που είναι χρόνια μαζί φροντίζουν να εξασφαλίσουν ένα μικρό αρνί για να βγει από την φωτιά πρώτο να το φάνε στο γλέντι της παρέας.
Ρουμελιώτικο Πάσχα στη Λιβαδειά
Στη Λιβαδειά, θα ζήσετε τον ορισμό του Ρουμελιώτικου Πάσχα! Εδώ πραγματοποιούνται κάθε χρόνο μία σειρά από εκδηλώσεις για το Πάσχα, με βασικό το έθιμο του λάκκου τιμώντας την παράδοση του τόπου.
Συγκεκριμένα για το φετινό Πάσχα, ο Δήμαρχος Λεβαδέων κ. Δημήτρης Καραμάνης, αναφέρει: “Ο εορτασμός του Πάσχα αποτελεί για την πόλη μας ένα σημείο σύνδεσης με το ιστορικό της παρελθόν, συμβολίζοντας την προνομιακή της θέση την περίοδο πριν την Τουρκοκρατία και μετά, κατά τη διάρκεια του αγώνα της Παλιγγενεσίας. Στόχος μας είναι το έθιμο του λάκκου, που κληρονομήσαμε από τους παλιούς, να το κρατήσουμε ζωντανό και να το διαδώσουμε ώστε η νέα γενιά να μεγαλώσει παραδοσιακά όπως κι εμείς. Η παράδοση είναι η κληρονομιά μας, μας χαρακτηρίζει και καθορίζει την ταυτότητα του τόπου μας. Και ο δικός μας ο τόπος κατέχει τα πρωτεία το Πάσχα!“.
“Είναι η διατήρηση ενός εθίμου που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, είναι ο πολιτισμός μας. Οφείλουμε να κρατάμε ζωντανά τα ήθη και έθιμά μας, να τα προβάλλουμε. Είναι η ταυτότητά μας.” αναφέρει η Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού Πολιτισμού, κ. Φανή Παπαθωμά.
Το έθιμο του λάκκου
Το έθιμο του λάκκου διατηρείται χρόνια και αποτελεί πόλο έλξης των επισκεπτών. Ο λάκκος είναι η κοινή ψησταριά, το μέρος του κήπου, της αυλής, της γειτονιάς ή της πλατείας, όπου θα στηθεί το πασχαλινό γλέντι. Οι διοργανωτές των λάκκων της πόλης ξυπνούν πολύ νωρίς για να ανάψουν, με τη λαμπάδα της Αναστάσεως, τη φωτιά σε σωρό από κλήματα, που έχουν συγκεντρώσει από τις παραμονές.
Η πόλη τυλίγεται από σύννεφα καπνού και οι μυρωδιές διαχέονται στην ατμόσφαιρα. Με ραντίσματα νερού και συχνό χτύπημα των ξύλων, ετοιμάζεται η θράκα. Όταν η θράκα είναι έτοιμη, απλώνεται για να τοποθετηθούν και να ψηθούν τα αρνιά, αλλά και το κοκορέτσι, τα κοντοσούβλια και τα συκώτια ώστε να προσφερθούν ως μεζέδες.
Όταν το ψήσιμο των αρνιών έχει προχωρήσει, ανταλλάσσονται επισκέψεις φίλων και συγγενών από λάκκο σε λάκκο. Οι επισκέπτες της πόλης περνώντας από τους λάκκους στις διάφορες γειτονιές δέχονται ευχές και κεράσματα, καλούνται να τσουγκρίσουν το κόκκινο αυγό, να δοκιμάσουν μεζέδες και να πιούν ένα ποτήρι κρασί.
Φέτος την Κυριακή του Πάσχα το πρωί ο Δήμος Λεβαδέων προσκαλεί όλους στις πηγές της Κρύας, όπου θα έχει στηθεί ένας μεγάλος λάκκος. Αυτή η Λιβαδείτικη ιεροτελεστία θα συνοδεύεται από παραδοσιακή ελληνική μουσική με καλεσμένη τραγουδίστρια τη Γιώτα Γρίβα. Την Κυριακή το βράδυ στην κεντρική πλατεία της πόλης, χορευτές με παραδοσιακές ενδυμασίες από πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής θα χορέψουν διάφορους χορούς κρατώντας ζωντανή την παράδοση.
Τέλος, τη Δευτέρα του Πάσχα το βράδυ, το γλέντι θα συνεχιστεί και ο Δήμος Λεβαδέων υποδέχεται στην Κεντρική Πλατεία της Λιβαδειάς τη γνωστή τραγουδίστρια Γλυκερία.
Να αναφέρουμε ότι κάθε χρόνο, ο δήμος Λεβαδέων αναλαμβάνει διάφορες πρωτοβουλίες για το Πάσχα και καλεί όλους να συμμετέχουν, ντόπιους και επισκέπτες.
Δείτε επίσης
