Ο συγχρωτισμός των ατόμων σε κλειστούς χώρους χωρίς επαρκή ανανέωση του αέρα αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων που μεταδίδονται από άτομο σε άτομο με σταγονίδια μέσω του αναπνευστικού συστήματος. Επομένως, ο επαρκής αερισμός και η ανανέωση του αέρα των εσωτερικών χώρων με φρέσκο αέρα αποτελεί βασικό μέτρο για τη μείωση της μετάδοσης των νοσημάτων αυτών και την εξασφάλιση συνθηκών υγιεινής στο εσωτερικό των κτηρίων.
Ένα περιστατικό διασποράς της νόσου COVID-19 σε εστιατόριο της πόλης Γκουανγκτσού της Νότιας Κίνας, το οποίο αναλύθηκε σε κινεζική μελέτη αποκάλυψε κάτι ανησυχητικό: ο κοροναϊός όχι μόνο μπορεί να διασπαρεί μέσω του συστήματος κλιματισμού, αλλά περισσότερο μπορεί να προσβάλλει ανθρώπους, τους οποίους «χτυπούν» συγκεκριμένα ρεύματα του air-condition.
Η είδηση έχει προκαλέσει αμηχανία στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, καθώς εκτός από τις οδηγίες για τη σωστή συντήρηση των κλιματιστικών και τις υποδείξεις να χρησιμοποιούνται χωρίς ανακύκλωση του αέρα εσωτερικού χώρου ή να αποφεύγονται όταν δεν υπάρχει ανάγκη, δεν υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες που να οδηγούν σε απόλυτα ασφαλείς λύσεις.
Το θέμα είναι ιδιαίτερα σοβαρό, καθώς πολύ σύντομα και με την άνοδο της θερμοκρασίας -κυρίως στη χώρα μας- κανένας κλειστός χώρος δεν θα μπορεί να λειτουργεί χωρίς τη χρήση air-condition. Nοσοκομεία, δομές ηλικιωμένων, ιδιωτικά ιατρεία, καταστήματα (ορισμένα από τα οποία μάλιστα ανοίγουν από Δευτέρα) και Μέσα Μαζικής Μεταφοράς είναι κάποιοι από τους δημόσιους χώρους, στους οποίους μπορεί κάποιο ασυμπτωματικό άτομο με κοροναϊό να προκαλέσει διασπορά της νόσου COVID-19, μέσω της χρήσης του κλιματιστικού.
Ερωτηθείς ο εκπρόσωπο τύπου για τον νέο κορωνοϊό, Σωτήρης Τσιόδρας τόνισε ότι «θέλει προσοχή στις τεχνικές λεπτομέρειες. Καταλαβαίνω ότι αυτά, μερικά από αυτά, δεν είναι ευκόλως αντιληπτά από τον κόσμο. Θα μιλήσουμε με τη Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας, να δούμε αν μπορούν αυτά να μεταφερθούν σε κάποιες πρακτικές οδηγίες, τουλάχιστον για τα κοινά κλιματιστικά«, ανέφερε χαρακτηριστικά ο Σωτήρης Τσιόδρας.
Ποια ήταν η ανησυχητική αποκάλυψη της μελέτης από την Κίνα
Tο air-condition είναι ένα σύστημα, με το οποίο ανακυκλώνεται πρακτικά ο αέρας, ενώ δεν διαθέτει σύστημα βιολογικών φίλτρων, ώστε να κατακρατά τα παθογόνα. Ιδίως τα κεντρικά συστήματα μεγάλων κτιρίων θα μπορούσαν ακόμη και να μεταφέρουν ιούς από τον ένα όροφο στον άλλον, ή από το ένα δωμάτιο στο άλλο. Μελέτες, επίσης, έχουν δείξει ότι μολυσμένα με τον ιό σταγονίδια μπορεί να εκπέμπονται στον αέρα μέσω της ομιλίας και της αναπνοής.
Έτσι, 63χρονη πελάτισσα εστιατορίου – φορέας του κοροναϊού, αλλά χωρίς ακόμη συμπτώματα, μόλυνε άλλους 9 σε εστιατόριο στην Κίνα, όχι όμως τους υπόλοιπους 73 πελάτες στον ίδιο όροφο, ούτε τους 8 εργαζομένους. Από όσους μολύνθηκαν, οι τέσσερις κάθονταν στο ίδιο τραπέζι με το αρχικό μολυσμένο άτομο, ενώ οι άλλοι πέντε στα δύο γειτονικά τραπέζια. Όσοι κάθονταν πιο μακριά, δεν κόλλησαν. Το κλιματιστικό φυσούσε τον αέρα πάνω από τα τρία τραπέζια που μολύνθηκαν. Αυτό παρέχει μια ένδειξη ότι ο κοροναϊός μεταδίδεται κυρίως μέσω των μεγαλύτερων σταγονιδίων, τα οποία όμως λόγω βαρύτητας πέφτουν κάτω και δεν μπορούν να ταξιδέψουν μακριά.
Κλιματιστικά: Ανάγκη για συγκεκριμένες προτάσεις και λύσεις
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι σε έναν κλειστό χώρο, στον οποίο η ροή του αέρα ρυθμίζεται κυρίως από τον κλιματισμό, αυτός μπορεί να μεταφέρει τα μολυσμένα σταγονίδια σε μεγαλύτερη απόσταση από την απόσταση ασφαλείας των δύο μέτρων. Η περίπτωση του εστιατορίου στην Κίνα υποδεικνύει ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στις αποφάσεις για την ασφάλεια των ατόμων, ο ρόλος του συστήματος κλιματισμού και εξαερισμού, έτσι ώστε ο αέρας που φυσούν, να μην πέφτει πάνω στα άτομα που βρίσκονται εντός του κλειστού χώρου, π.χ. στους χώρους εργασίας.
Επιτέλους μάθαμε πως θα πάρουν «μπρος» τα ξενοδοχεία! Τι θα γίνει στις πισίνες;
Ο δρ Χάρβεϊ Φάινμπεργκ, επικεφαλής της επιτροπής νεοεμφανιζόμενων λοιμωδών νόσων των Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής των ΗΠΑ, χαρακτήρισε «διαφωτιστική» την κινεζική μελέτη και επεσήμανε πως, πέρα από τον τρόπο διάταξης των τραπεζοκαθισμάτων σε σχέση με τα κλιματιστικά, θα μπορούσαν να τοποθετηθούν στους κλειστούς χώρους μικροβιοκτόνα υπεριώδη φώτα, τα οποία καταστρέφουν τα αιωρούμενα σωματίδια του ιού. Τόνισε επίσης ότι η ανακάλυψη του ρόλου των ρευμάτων αέρα για τη μετάδοση του κοροναϊού πρέπει να ληφθεί γενικότερα υπόψη, πέρα από τους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας, και στους κλειστούς χώρους εργασίας.
Τι προτείνουν οι ειδικοί;
Οι Καθηγητές του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Βασιλική Μπενέτου (Ιατρική Σχολή), Δημήτριος Παρασκευής (Ιατρική Σχολή), Νίκος Θωμαϊδης (Τμήμα Χημείας), Μιχάλης Βραχόπουλος (Γενικό Τμήμα) και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) παρουσιάζουν τα πιο πρόσφατα δεδομένα.
• Ο κίνδυνος μετάδοσης μέσω του αέρα είναι μεγαλύτερος όταν οι λοιμογόνοι μικροοργανισμοί μεταδίδονται μέσω μικρών σταγονιδίων (διαμέτρου ≤5 μm) σε σύγκριση με τη μετάδοση μέσω μεγάλων σταγονιδίων (διαμέτρου >5μm). Αυτό συμβαίνει γιατί τα μικρά σταγονίδια παραμένουν για πολύ στον αέρα και μπορούν να μεταφερθούν σε μακρινές αποστάσεις, ενώ τα μεγάλα σταγονίδια πέφτουν σύντομα και σε κοντινή απόσταση, 1-2 μέτρα, γύρω από το μολυσμένο άτομο.
• Με βάση ότι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, ο ιός SARS-CoV-2 μεταδίδεται κυρίως μέσω μεγάλων σταγονιδίων. Με το δεδομένο αυτό έχει καθοριστεί η απόσταση των 1,5-2 μέτρων που πρέπει να τηρείται μεταξύ των ατόμων. Σε ειδικές περιπτώσεις ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και μέσω μικρών σταγονιδίων, όπως συμβαίνει, κατά κανόνα, με ειδικούς χειρισμούς (π.χ. αναρρόφηση, διασωλήνωση) σε μονάδες παροχής υγείας. Σημειώνεται ωστόσο ότι οι τρόποι μετάδοσης του ιού διερευνώνται συνεχώς και ότι η αερογενής μετάδοση (δηλ. μέσω μικρών σταγονιδίων) και σε άλλες περιπτώσεις, δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς.
• Μελέτη με στόχο την ανίχνευση και τον υπολογισμό του χρόνου επιβίωσης του κορωνοϊού στον αέρα ανέδειξε ότι ο ιός επιβιώνει μέχρι 3 ώρες. Ωστόσο, η μελέτη αυτή πρέπει να ερμηνευτεί με προσοχή καθώς βασίστηκε στην τεχνητή δημιουργία αερολύματος μέσω μηχανής υψηλής ισχύος (three jet Collison νεφελοποιητή) σε πειραματικές συνθήκες που δεν αντανακλούν απαραίτητα τις πραγματικές συνθήκες σε κλινικό περιβάλλον. Άλλες μελέτες, από χώρους νοσηλείας συμπτωματικών με COVID-19 ασθενών, δεν ανίχνευσαν το RNA του ιού στον αέρα. Επισημαίνεται ότι, η απομόνωση του RNA του ιού σε δείγματα αέρα, μέσω της μεθόδου PCR, δε σημαίνει απαραίτητα ότι ο ιός είναι μολυσματικός.
• Μελέτη σε κλιματιζόμενο εστιατόριο στην Κίνα κατέληξε ότι η μετάδοση σταγονιδίων του ιού μεταξύ των συνδαιτημόνων από μολυσμένο άτομο διευκολύνθηκε από την κατεύθυνση της ροής του αέρα του κλιματιστικού. Οι ερευνητές πρότειναν την αύξηση της απόστασης μεταξύ των τραπεζιών και τη βελτίωση του συστήματος εξαερισμού.
515 Οργανωμένες παραλίες ανοίγουν! Ποιες έχουν δωρεάν είσοδο;
• Σε σχέση με τον πιθανό κίνδυνο μετάδοσης του κορωνοϊού SARS-CoV-2 μέσω των κλιματιστικών (μέσω ψύξης ή θέρμανσης) και των συστημάτων εξαερισμού των κτηρίων, πιθανολογείται ότι θα μπορούσε να συμβεί με τους εξής μηχανισμούς: (α) με την μηχανική μεταφορά των μολυσμένων σταγονιδίων σε μεγαλύτερες αποστάσεις από το αναμενόμενο (δηλαδή πιο μακριά από τα 1,5-2 μέτρα) λόγω των ροών του αέρα που μπορεί να προκαλέσει το κλιματιστικό μέσα στα δωμάτια, (β) με την ανακυκλοφορία του μολυσμένου αέρα του εσωτερικού χώρου μέσα από το κλιματιστικό, εφόσον αυτός ο αέρας δεν ανανεώνεται, (γ) με τη μεταφορά των σταγονιδίων μέσω των αεραγωγών των συστημάτων εξαερισμού και (δ) με την επανείσοδο του αέρα από τους αεραγωγούς απαγωγής του εσωτερικού αέρα, στους αεραγωγούς προσαγωγής του φρέσκου αέρα, σε συστήματα εξαερισμού (εφόσον οι έξοδοί τους βρίσκονται κοντά ο ένας στον άλλο ή μέσω ενδιάμεσων μεταξύ τους διαρροών).
Οι βασικές συστάσεις που αφορούν τον αερισμό και τη χρήση των συστημάτων εξαερισμού-κλιματισμού των δημοσίων κτηρίων
- Εξασφάλιση του φυσικού αερισμού των εσωτερικών χώρων με φρέσκο εξωτερικό αέρα, όσο συχνότερα γίνεται.
- Όλες οι κεντρικές κλιματιστικές μονάδες που χρησιμοποιούν ανακυκλοφορία του αέρα, θα πρέπει να ρυθμιστούν ώστε να αυξηθεί το ποσοστό της παροχής φρέσκου εξωτερικού αέρα (σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό, ιδανικά σε ποσοστό 100%). Η ανακυκλοφορία του εσωτερικού αέρα χωρίς την παροχή εξωτερικού, πρέπει να αποφευχθεί καθώς μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση του κινδύνου μετάδοσης του ιού. Επιπλέον, οι μονάδες αυτές συνιστάται να τίθενται σε συνεχή λειτουργία 24ώρες/24ωρο όλες τις μέρες της εβδομάδας (24/7) ακόμα και όταν το τμήμα που τροφοδοτούν δεν λειτουργεί. Προσοχή πρέπει να δίνεται ώστε οι έξοδοι των αεραγωγών απόρριψης να απέχουν όσο το δυνατόν περισσότερο από τα σημεία αναρρόφησης του φρέσκου αέρα.
- Αύξηση του χρόνου λειτουργίας του εξαερισμού σε κτήρια που διαθέτουν μηχανικό εξαερισμό. Συνιστάται συνεχής λειτουργία τις νύχτες, τις αργίες και τα σαββατοκύριακα (σε χαμηλότερες ωστόσο ταχύτητες). Η ταχύτητα εξαερισμού θα πρέπει να επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα 2 ώρες πριν την προσέλευση του προσωπικού και να μειώνεται 2 ώρες μετά την αποχώρησή του. Η επέκταση του χρόνου λειτουργίας του εξαερισμού αποσκοπεί στην απομάκρυνση των πιθανών λοιμογόνων σταγονιδίων τόσο από τον αέρα όσο και από τις επιφάνειες.
- Δεν συνιστάται αλλαγή στις ρυθμίσεις θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας. Με βάση ότι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, φαίνεται ότι ο ιός είναι αρκετά ανθεκτικός στις αποδεκτές από τον άνθρωπο τιμές θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας σε χώρους διαβίωσης.
- Μονάδες κλιματιστικών, τύπου fan coil (FCU) ή διμερούς τύπου (split units), όταν είναι εφικτό, να μην λειτουργούν. Όταν δεν είναι εφικτό, να τίθενται σε συνεχή λειτουργία 24/7 με παράλληλη παροχή φυσικού αερισμού. Η σύσταση αυτή αποσκοπεί στην αποφυγή της επαναιώρησης των ιών στην περίπτωση διακοπής και επανέναρξης της λειτουργίας των μονάδων καθώς και στην επαρκή ανανέωση του εσωτερικού αέρα με φρέσκο.
- Είναι σημαντική η σωστή εγκατάσταση, η τακτική συντήρηση και ανανέωση των φίλτρων των κλιματιστικών, σύμφωνα με τον κατασκευαστή και το ενδεδειγμένο πρόγραμμα συντήρησης. Ωστόσο, η αυξημένη λειτουργία των κλιματιστικών κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες, ενδέχεται να απαιτήσει συχνότερη συντήρηση. Οι τακτικές εργασίες συντήρησης, καθαρισμού και αντικατάστασης φίλτρων θα πρέπει να εκτελούνται από εξειδικευμένο προσωπικό λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, συμπεριλαμβανομένης και της προστασίας του αναπνευστικού συστήματος με μάσκα.
Πρόσθετα σχετικά μέτρα που συνιστώνται στο πλαίσιο της ευρύτερης προστασίας της υγείας είναι:
-Να υπάρχει μέριμνα για τον επαρκή αερισμό στις τουαλέτες, στις οποίες όταν υπάρχει εξαερισμός συνιστάται να λειτουργεί συνέχεια, ενώ όταν δεν υπάρχει συνιστάται ο συνεχής φυσικός αερισμός με ανοιχτό παράθυρο.
-Όποτε είναι εφικτό και το επιτρέπουν οι συνθήκες υγιεινής των χώρων, το καπάκι της τουαλέτας να είναι κλειστό όταν χρησιμοποιείται το καζανάκι. Η πρακτική αυτή έχει προληπτικό χαρακτήρα και αποσκοπεί στον περιορισμό της πιθανής μετάδοσης του ιού μέσω της δημιουργίας αερολύματος κατά την στιγμή της εκκένωσης της τουαλέτας (καθώς ο ιός έχει απομονωθεί και σε κόπρανα νοσούντων σε μεμονωμένες έρευνες).
Διαβάστε ακόμα στο travelstyle.gr:
