Το Halloween γιορτάζεται κυρίως σε χώρες του αγγλοσαξωνικού κόσμου, τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου που είναι παραμονή της γιορτής των Αγίων Πάντων. Το 2023, το Χάλογουιν θα γιορταστεί την Τρίτη 31 Οκτωβρίου, αν και η προετοιμασία του έχει αρχίσει εδώ και καιρό…
To Halloween είναι… big thing για τους Αμερικανούς, οι οποίοι το τιμούν δεόντως κάθε χρόνο. Διακοσμούν ανάλογα τα σπίτια τους, οι βιτρίνες των μαγαζιών είναι εξολοκλήρου αφιερωμένες σε αυτό, όπως και εκπομπές, events κτλ ενώ τα παιδιά ανυπομονούν να βγουν για… Trick-or-treating. Μάλιστα προετοιμάζονται πολύ καιρό πριν, για τη μεγάλη βραδιά. Το Halloween γιορτάζεται τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου, παραμονή της Ημέρας των Αγίων Πάντων.
Η γιορτή αυτή τηρείται σε πολλές χώρες την παραμονή της Ημέρας των Αγίων Πάντων, που είναι η 1η Νοεμβρίου. Η Ημέρα των Πάντων γενικότερα τιμά τους αγίους, αλλά και τους νεκρούς προγόνους των ανθρώπων.
Το Halloween είναι μια γιορτή που συνδυάζει τον τρόμο με την διασκέδαση. Είναι μια ευκαιρία για τους ανθρώπους να αφεθούν ελεύθεροι και να γιορτάσουν τον ερχομό του χειμώνα και είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και τη Μεγάλη Βρετανία. Ωστόσο, αυτή η κατά βάση αμερικανική γιορτή, τείνει να γίνει παγκόσμιο trend καθώς όλο και περισσότερες χώρες το γιορτάζουν, αν και σαφώς… πιο χαλαρά. Με την πάροδο του χρόνου, η γιορτή του Halloween εξαπλώθηκε σε άλλες χώρες και υιοθέτησε νέες παραδόσεις, όπως το trick-or-treating, το carving κολοκύθας και τα πάρτι μεταμφιεσμένων, τα πιο γνωστά του έθιμα που ωστόσο προστέθηκαν αργότερα. Το έθιμο τα τελευταία χρόνια αρχίζει να γιορτάζεται και στην Ελλάδα και θυμίζει τις δικές μας Απόκριες αλλά το έχει πιο μυστικιστικό χαρακτήρα.
Οι απαρχές της γιορτής
Οι ειδικοί διαφωνούν για τις απαρχές αυτής της εορτής. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ανέκαθεν ήταν χριστιανική γιορτή. Άλλοι πιστεύουν ότι πολλές από τις παραδόσεις του Χάλογουιν έχουν τις ρίζες τους στις κελτικές γιορτές τέλους της σοδειάς, ιδιαιτέρως στον ιρλανδικό εορτασμό του Samhain, ο οποίος ενσωματώθηκε αργότερα στο χριστιανικό εορτολόγιο.
Η γιορτή κατά αυτή τη θεωρία έχει τις ρίζες της στην αρχαία κελτική γιορτή Samhain, η οποία γιορταζόταν την ίδια ημέρα και σηματοδοτούσε το τέλος του καλοκαιριού και την αρχή του χειμώνα. Οι αρχαίοι Κέλτες πίστευαν ότι την παραμονή του Samhain, οι κόσμοι των ζωντανών και των νεκρών ήταν ανοιχτοί και οι ψυχές των νεκρών μπορούσαν να επιστρέψουν στη γη. Για να τους αποτρέψουν να προκαλέσουν κακό, οι Κέλτες έβαζαν φωτιές και άναβαν κεριά, φορούσαν αποκριάτικα κοστούμια και έβγαιναν έξω τραγουδώντας και χορεύοντας.
Μια θεωρία υποστηρίζει ότι η έμπνευση για την γιορτή προήλθε από τα γαελικά φεστιβάλ της σοδειάς, ιδίως του Σαμάιν. Γενικότερα, πολλοί υποστηρίζουν ότι οι πρόδρομοι του Χαλογοουίν είχαν παγανιστικές ρίζες. Κάποιοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι το Σαμάιν μετεξελίχθηκε σε Χαλογουίν από την χριστιανική εκκλησία, στους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Άλλοι ακαδημαϊκοί υποστηρίζουν ότι το Χαλογουίν προήλθε από τον εορτασμό της Ημέρας των Αγίων Πάντων και δεν αποτελεί μετεξέλιξη κάποιας γαελικής εορτής. Αν και για αιώνες ο εορτασμός του Χαλογουίν ήταν περιορισμένος μόνο στην Ιρλανδία και τη Σκωτία, τον 19ο αιώνα Ιρλανδοί και Σκωτσέζοι μετανάστες μετέφεραν τον εορτασμό του Χάλογοουιν στην Βόρεια Αμερική, ενώ από τα τέλη του 20ού αιώνα και τις αρχές του 21ου αιώνα λόγω της αμερικανικής επιρροής ο εορτασμός του Χάλογουιν έχει επεκταθεί και σε χώρες που δεν έχουν καμία σχέση με τον αγγλοσαξωνικό κόσμο.
Τα έθιμα του Halloween
Στο Halloween, τα παιδιά μεταμφιέζονται σε κάτι «τρομακτικό» και επισκέπτονται σπίτια μαζεύοντας πολλά γλυκά, γνωστό ως «trick or treat» ή «φάρσα ή κέρασμα». Επίσης, η κολοκύθα αποτελεί σύμβολο της εορτής. Ακόμη, οι άνθρωποι κάνουν πλάκες, ανάβουν φωτιές, βλέπουν ταινίες με σχετική θεματολογία ή επισκέπτονται “στοιχειωμένα” αξιοθέατα.
Για κάποιους ανθρώπους, το Halloween έχει θρησκευτική σημασία και αξία. Μεταξύ άλλων, κάποιοι συμμετέχουν σε λειτουργίες και ανάβουν κεριά στα μνήματα των συγγενών τους, αν και για άλλους, αποτελεί μια εορτή χωρίς θρησκευτικό περιεχόμενο. Κάποιοι Χριστιανοί απέχουν από την κατανάλωση κρέατος εκείνη την ημέρα, καθώς αποτελεί την παραμονή της Ημέρας των Αγίων Πάντων.
Οι άνθρωποι μπορεί να γιορτάζουν το Halloween με διάφορους τρόπους, όμως υπάρχουν κάποια σημαντικά και γνωστά έθιμα της γιορτής:
–Trick-or-treating (φάρσα ή κέρασμα) : Τα παιδιά ντυμένα με αποκριάτικα τρομακτικά κοστούμια πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι ζητώντας γλυκά, με την απειλή ότι θα κάνουν μια φάρσα στον ιδιοκτήτη του σπιτιού αν δεν τους δώσει γλυκά.
–Πάρτι μεταμφιεσμένων: Οι άνθρωποι ντύνονται με αποκριάτικα κοστούμια, και πηγαίνουν σε πάρτι για να διασκεδάσουν και να γιορτάσουν το Halloween.
Carving κολοκύθας: Μεγάλες κολοκύθες σκαλίζονται και κόβονται σε σχήμα φαντασμάτων, μάγισσας ή άλλων τρομακτικών μορφών και τοποθετούν μέσα τους ένα κερί.
Πώς προέκυψε το έθιμο της Κολοκύθας και τι συμβολίζει;
Το έθιμο της κολοκύθας που είναι σήμα κατατεθέν της γιορτής αυτής έχει τις ρίζες του σε έναν παλιό Ιρλανδικό μύθο, του Τζακ, που ήταν τσιγκούνης και πειραχτήρι.
Σύμφωνα με το μύθο, ο Τζακ είχε καλέσει το διάβολο να πιούν ένα ποτό μαζί αλλά ο Τζακ δεν ήθελε να πληρώσει για το ποτό του και έτσι έπεισε το διάβολο να μεταμορφωθεί σε ένα νόμισμα, ώστε να μπορέσουν να πληρώσουν για τα ποτά τους.
Πράγματι μεταμορφώθηκε ο διάβολος σε νόμισμα, αλλά ο Τζακ αντί να πληρώσει τον έβαλε στην τσέπη του, δίπλα σε ένα σταυρό και έτσι ο διάβολος δεν μπορούσε να πάρει την κανονική του μορφή.
Ύστερα από πολλά παρακάλια, ο Τζακ αποφάσισε να τον ελευθερώσει, αρκεί να του έδινε την υπόσχεση ο διάβολος ότι δεν επρόκειτο να τον ενοχλήσει για ένα χρόνο και ούτε θα διεκδικούσε την ψυχή του όταν πέθαινε.
Έτσι πέρασε ο χρόνος και ο διάβολος ξαναεμφανίστηκε την ώρα που ο Τζακ προσπαθούσε να κόψει ένα φρούτο από κάποιο δέντρο.
Ζήτησε λοιπόν από το διάβολο να ανέβει στο δέντρο και να του κόψει το φρούτο. Ο διάβολος ανέβηκε και ο Τζακ αμέσως σκάλισε ένα σταυρό στον κορμό του δέντρου.
Έτσι ο διάβολος ήταν παγιδευμένος και δεν μπορούσε να κατέβει. Γι’ αυτό παρακάλεσε τον Τζακ να τον ελευθερώσει και του υποσχέθηκε ότι δεν θα τον ενοχλήσει για δέκα ολόκληρα χρόνια. Τότε ο Τζακ τον ελευθέρωσε.
Πέρασαν αρκετά χρόνια και ο Τζακ πέθανε. Πήγε στον παράδεισο, αλλά ο Θεός δεν τον δέχτηκε, καθώς ο Τζακ ήταν έναν άνθρωπος μίζερος και κακός και τον έστειλε στην κόλαση. Όμως ούτε ο διάβολος τον ήθελε.
Του θύμισε την υπόσχεση που του είχε δώσει παλιότερα, ότι δεν θα διεκδικούσε την ψυχή του και τον έδιωχνε.
Όταν ο Τζακ τον ρώτησε:
«Πώς θα φύγω; Έξω έχει σκοτεινιά», ο διάβολος πήρε ένα αναμμένο κάρβουνο και του το έδωσε για να φωτίζει το δρόμο του μέσα στη νύχτα.
Ο Τζακ έβγαλε ένα ραπάνι (που πάντα κουβαλούσε μαζί του, καθώς ήταν ένα από τα πιο αγαπημένα του φαγητά), το χάραξε και έβαλε μέσα το κάρβουνο. Από τότε περιπλανιέται στον κόσμο, μη μπορώντας να βρει κάποιο μέρος να αναπαύσει την ψυχή του.
Γι’ αυτό κάθε Halloween, οι Ιρλανδοί σκάλιζαν ραπάνια, πατάτες και κολοκύθες, έβαζαν μέσα ένα κερί και τα τοποθετούσαν κοντά σε παράθυρα, ώστε να κρατάνε μακριά τα κακά τα πνεύματα και κυρίως το πνεύμα του τσιγγούνη Τζακ.
Δείτε επίσης
