Η Κρήτη είναι τόπος μοναδικός. Με βουνά που υψώνονται ως τα 2.500 μέτρα, οροπέδια και πεδιάδες που χωρίζουν αλλά και ενώνουν περιοχές, με φαράγγια που κατεβαίνουν ως τη θάλασσα και μια ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων, το νησί δεν θα μπορούσε να λείπει από τους χάρτες της UNESCO.
Σήμερα η Κρήτη διαθέτει τέσσερις αναγνωρισμένες περιοχές UNESCO, που συνδυάζουν τη σπάνια φυσική ομορφιά με τον πολιτιστικό της πλούτο. Καθεμία ξεχωρίζει για τη δική της ταυτότητα και προσφέρει στον επισκέπτη αυθεντικές εμπειρίες όλο τον χρόνο.
Φαράγγι Σαμαριάς – Απόθεμα Βιόσφαιρας της UNESCO (1981)
Το Φαράγγι της Σαμαριάς είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, καθώς ανήκει στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας της UNESCO. Η περιοχή αυτή, που εκτείνεται σε 48.500 στρέμματα, έχει ανακηρυχθεί Εθνικός Δρυμός και αποτελεί σημαντικό προορισμό για τους λάτρεις της πεζοπορίας και της φύσης.
Το φαράγγι βρίσκεται στο Οροπέδιο του Ομαλού, ξεκινά από την τοποθεσία Ξυλόσκαλο και καταλήγει μετά από διαδρομή 16 χλμ και διάρκειας 6-8 ωρών στον παραθαλάσσιο οικισμό της Αγ. Ρουμέλης. Η περίοδος επίσκεψης ξεκινά στα τέλη της άνοιξης και ολοκληρώνεται στα μέσα του φθινοπώρου. Θεωρείται ένα από τα διασημότερα φαράγγια της Ευρώπης και προσελκύει κάθε χρόνο μεγάλο αριθμό επισκεπτών από όλο τον κόσμο.
Το μεγάλο φαράγγι βρίσκεται στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς και ανήκει στους παλαιότερους προστατευόμενους της Ελλάδας. Μέχρι την ανακήρυξη του ως Εθνικού Δρυμού (1962) κατοικούσαν στο χωριό της Σαμαριάς λίγες οικογένειες που ζούσαν από την κτηνοτροφία και την υλοτομία. Ο οικισμός αναφέρεται σε γραπτές πηγές του 16ου και 17ου αιώνα, ενώ η πρώτη μόνιμη εγκατάσταση πρέπει να έγινε κατά την αρχαιότητα με σκοπό την εύρεση καταφυγίου. Το έντονο ανάγλυφο της περιοχής δημιουργεί ένα μωσαϊκό ενδιαιτημάτων και οικοτόπων για μεγάλο αριθμό ειδών χλωρίδας και πανίδας. Η Σαμαριά είναι βιότοπος σπάνιων ειδών, όπως το αγρίμι (αίγαγρος), ο γυπαετός, το όρνιο και ο χρυσαετός. Η χλωρίδα της περιοχής περιλαμβάνει 450 είδη εκ των οποίων τα 70 είναι ενδημικά.
Συστάδες τραχείας πεύκης, αιωνόβιων κυπαρισσιών και ενδημική Αμπελιτσιάς συνθέτουν τα δασωμένα μέρη της γοητευτικής διαδρομής. Χαρακτηριστικό τοπίο του φαραγγιού είναι οι Πόρτες, το στενότερο σημείο της διαδρομής, με ύψος 500μ και απόσταση μεταξύ των δύο πλευρών μόλις 3-4μ. Το φαράγγι είναι μοναδικό καθώς συνδυάζει με αρμονία το φυσικό με το πολιτισμικό περιβάλλον. Κατά μήκος της διαδρομής αξίζει κανείς να επισκεφτεί τον διατηρητέο οικισμό της Σαμαριάς, τα εκκλησάκια της Οσίας Μαρίας, του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Γεωργίου, του Αφέντη Χριστού, της παλαιοχριστιανικής βασιλικής της Παναγίας Κεράς και τους αρχαιολογικούς χώρους του Αγίου Νικολάου, της αρχαίας Τάρρας και το οθωμανικό φρούριο της Αγίας Ρουμέλης.
Το κέντρο επισκεπτών είναι στην είσοδο του φαραγγιού. Πεζοπόροι από όλο τον κόσμο συρρέουν για να ζήσουν την εμπειρία της διάσχισης.
Ψηλορείτης – Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO (2015)
Ο Ψηλορείτης ή Ίδη, το πιο ψηλό βουνό της Κρήτης, είναι γεμάτος μύθους και θρύλους. Στη σπηλιά του Δία, στις κορυφογραμμές και στα οροπέδιά του, η φύση και η παράδοση συναντώνται. Από το 2015 ο Ψηλορείτης έχει αναγνωριστεί ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO, προσφέροντας ένα «ζωντανό μουσείο» γεωλογικής ιστορίας αλλά και ανθρώπινου πολιτισμού.
Σητεία – Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO (2015)
Η ανατολική Κρήτη, με το τοπίο της Σητείας, κρύβει ανεξερεύνητους θησαυρούς. Σπήλαια, φαράγγια, παράκτια οικοσυστήματα και μικρά χωριά συνθέτουν ένα μωσαϊκό φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Το 2015 η Σητεία απέκτησε τον τίτλο Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO, επιβεβαιώνοντας τη σημασία της ως τόπου μοναδικής βιοποικιλότητας αλλά και κοιτίδας παραδόσεων που αντέχουν στον χρόνο.
Αστερούσια Όρη – Απόθεμα Βιόσφαιρας UNESCO (2020)
Τα άγρια και εντυπωσιακά Αστερούσια Όρη στο νότιο τμήμα του Ηρακλείου αποτελούν την πιο πρόσφατη ένταξη της Κρήτης στο παγκόσμιο δίκτυο. Από το 2020 έχουν αναγνωριστεί ως Απόθεμα Βιόσφαιρας UNESCO, χάρη στην πλούσια βιοποικιλότητα, τα σπάνια οικοσυστήματα αλλά και τη στενή σύνδεση ανθρώπου και φύσης. Στις πλαγιές τους κρύβονται ασκηταριά, μικρά μοναστήρια και παραλίες που παραμένουν σχεδόν ανέγγιχτες.
Ένα νησί – Μια ζωντανή κληρονομιά
Με τέσσερις περιοχές UNESCO, η Κρήτη αναδεικνύεται ως νησί παγκόσμιας σημασίας, όπου το φυσικό περιβάλλον και η ανθρώπινη δημιουργία συμπορεύονται αρμονικά. Για τον ταξιδιώτη, κάθε επίσκεψη σε αυτά τα μέρη δεν είναι απλώς μια εκδρομή στη φύση, αλλά μια εμπειρία επαφής με την αυθεντικότητα και τη βαθιά ψυχή του νησιού.
📌 Ταξιδιωτικό tip: Προγραμματίστε το ταξίδι σας ώστε να γνωρίσετε περισσότερες από μία περιοχές UNESCO. Έτσι θα ζήσετε την Κρήτη σε όλο της το μεγαλείο – από τα χιονισμένα βουνά μέχρι τα άγρια φαράγγια και από τα μυθικά σπήλαια μέχρι τα απομονωμένα χωριά που κρατούν ζωντανή την παράδοση.
Χρήσιμες πληροφορίες για τις περιοχές UNESCO στην Κρήτη
Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς
📍 Νομός Χανίων | 🚶♂️ Πεζοπορία 16 χλμ. από το Ξυλόσκαλο ως την Αγία Ρούμελη | 🕐 Ανοιχτό συνήθως (ανάλογα τις καιρικές συνθήκες) Μάιο–Οκτώβριο
Ψηλορείτης – Παγκόσμιο Γεωπάρκο
📍 Νομοί Ρεθύμνου & Ηρακλείου | Σπήλαιο Ιδαίου Άντρου, Ανώγεια, Ζωνιανά | Ιδανικό για ορειβασία, παρατήρηση γεωλογικών σχηματισμών και τοπικής παράδοσης
Σητεία – Παγκόσμιο Γεωπάρκο
📍 Νομός Λασιθίου | Φαράγγια Ζάκρου, Σφάκας & Καρούμες, σπήλαια, μικρά χωριά | Μοναδικά πεζοπορικά μονοπάτια, παραλίες και οικοτουρισμός
Αστερούσια Όρη – Απόθεμα Βιόσφαιρας
📍 Νότιο Ηράκλειο | Άγριες ακτές, μοναστήρια, ασκηταριά | Σημεία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον: Καπετανιανά, Μονή Οδηγήτριας, Τρυπητή
Tip. Όλες οι περιοχές -εκτός από το Φαράγγι της Σαμαριάς όπως αναφέρθηκε παραπάνω που είναι ανοιχτό Μάιο–Οκτώβριο- είναι επισκέψιμες όλο τον χρόνο, αλλά η άνοιξη και το φθινόπωρο είναι ιδανικές εποχές για πεζοπορία και εξερεύνηση.
Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε το incrediblecrete.gr
Photos: shutterstock
Δείτε επίσης
Aκολουθήστε μας στo Google News
