Πριν από τέσσερα χρόνια, στις 13 Ιανουαρίου του 2012 στης 21:45 το βράδυ, το κρουαζιερόπλοιο Costa Concordia προσέκρουσε σε ύφαλο.

Στο τραγικό ναυάγιο 110 τραυματίσθηκαν και 32 έχασαν τη ζωή τους.

Ο κυβερνήτης του πλοίου, Φραντσέσκο Σκεττίνο, κατηγορείται από τους Ιταλούς εισαγγελείς για εξ αμελείας ανθρωποκτονία, σε δίκη που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.

Να σημειώσουμε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η γιγαντιαία επιχείρηση διάσωσης του Costa Concordia η οποία πραγματικά αξίζει να διαβάσετε να διαβάστε.

Πάμε να δούμε όμως τα γεγονότα και να εξηγήσουμε ορισμένα τραγικά λάθη που έγιναν

Μετά από τέτοια ατυχήματα πολλά ακούγονται και οι απόψεις διίστανται. Ας δούμε όμως κατά την γνώμη μας τι τελικά σκότωσε τους επιβάτες του Costa Concordia.

Ο καπετάνιος του Costa Concordia Schettino έχει λάβει πολλές επικρίσεις από τον Τύπο και ακόμη περισσότερες από γνώστες του επαγγέλματος, συμπεριλαμβανομένου και εμένα, για την εγκατάλειψη του πλοίου πριν από τους επιβάτες.  Ένα σημαντικό ερώτημα όμως που συνεχίζει να υπάρχει ακόμη και τώρα είναι….Θα σωζόντουσαν ζωές εάν είχε μείνει στην γέφυρα του πλοίου; Πιθανόν ναι, αλλά και πιθανόν όχι…

Η εγκατάλειψη του πλοίου μπορεί να ήταν παράλογη, αλλά σίγουρα δεν ήταν μία θανατηφόρα απόφαση. Παρακάτω θα προσπαθήσω να αναλύσω τι έκανε ο καπετάνιος για να σώσει τους επιβάτες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, τα παρακάτω που θα γράψω είναι από γνώμες πλοιάρχων και εμπειρογνωμόνων σε θέματα ναυτιλίας και με βάση τα στοιχεία που διατίθενται σήμερα.

Το πρώτο μοιραίο λάθος

Ένα ατύχημα είναι αποτέλεσμα πολλών μικρών γεγονότων και ενεργειών που έγιναν λάθος. Είναι σαν μία αλυσίδα που αν σπάσει ένας κρίκος τότε έχουμε ένα σοβαρό ατύχημα.

Το πρώτο μοιραίο λάθος ήταν πιθανό στην εκπαίδευση και οργάνωση των αξιωματικών της γέφυρας. Η δουλειά του καπετάνιου είναι να δίνει εντολές και οι αξιωματικοί θα πρέπει να τις αποδέχονται αλλά και να τις κατανοούν. Η κατανόηση δε, είναι το σημαντικότερο πράγμα

Όταν ο καπετάνιος Schettino διέταξε τον απόπλου του πλοίου από το λιμάνι και έθεσε την μοιραία πορεία, ο αξιωματικός – είτε είναι υποπλοίαρχος είτε ανθυποπλοίαρχος – θα έπρεπε να ελέγξει για τυχόν κινδύνους όπως αβαθή ή οτιδήποτε άλλο.

Οι ελιγμοί ενός τόσο μεγάλου πλοίου κοντά στην στεριά είναι αρκετά επικίνδυνη, αλλά φανταστείτε πόσα πλοία ανά τον κόσμο κάνουν το ίδιο πράγμα καθημερινά. Όλα θα προσαράξουν ή θα βουλιάξουν; όχι βέβαια. Το συγκεκριμένο όμως γιατί προσάραξε;

Η πιο πιθανή απάντηση είναι ότι ο αξιωματικός την στιγμή της στροφής ήταν αφηρημένος. Αυτό, όσο και να φαίνεται σενάριο επιστημονικής φαντασίας είναι πολύ εύκολο, αν λάβουμε υπόψιν μας ότι το πλοίο ήταν κοντά στην στεριά και μπορεί και να έστελνε και κανά μήνυμα με το κινητό…Ακόμα και στο facebook μπορεί να ήταν! Άλλο που μπορεί να του απέσπασε την προσοχή είναι οι καταχωρίσεις στο ημερολόγιο ή το τηλέφωνο στην γέφυρα. Δικαιολογημένος: σε καμία περίπτωση βέβαια.

Δεν ξέρουμε ακριβώς γιατί ο αξιωματικός στην γέφυρα »έχασε» το γύρισμα (δηλαδή ξέχασε να στρίψει).Μπορεί να έβαζε στίγμα στο χάρτη ή μπορεί ο Καπετάνιος να αγνόησε την πορεία. Πραγματικά δεν ξέρω, αλλά το θέμα είναι ότι έγινε.

Όπως και να έχει είναι μία κλασική περίπτωση ασυνεννοησίας – αδιαφορίας και κακής οργάνωσης των αξιωματικών της γέφυρας.

Το δεύτερο μοιραίο λάθος

Μείωση ταχύτητας!

Πολλές φορές το να  έχουμε ταχύτητα μας βοηθάει σε πολλά πράγματα και γλιτώνουμε αρκετά δύσκολες καταστάσεις. Τέτοιες καταστάσεις μπορεί να είναι μια αποφυγή με άλλο πλοίο, οι περιοχές με πειρατές ή στο να προλάβουμε να περάσουμε γρήγορα τον Ατλαντικό, ώστε να μη μας πιάσει κανείς καιρός. Όταν όμως έχουμε τέτοιου είδους πρόβλημα θα πρέπει να ελαττώσουμε ταχύτητα. Το να ελαττώσεις όμως ταχύτητα σε ένα πλοίο 114,147 τόνων δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο. Εκτός την βοήθεια της μηχανής θα χρειαστούν και ελιγμοί οι οποίοι δεν θα είναι και τόσο ευχάριστοι για τους επιβάτες.

Ήταν όμως σημαντικό-τατο και απαραίτητο να γίνει. Δεν έγινε όμως….

Κατά την διάρκεια των επόμενων λεπτών ακολούθησαν πολλά λάθη, αλλά κανένα από αυτά δεν μπορεί να θεωρηθεί θανατηφόρο. Πολλά κρουαζιερόπλοια έχουν πέσει σε βράχια και ύφαλους αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι επιβιώνουν. Ακόμα και στο ναυάγιο του Τιτανικού, αν υπήρχε ο κατάλληλος αριθμός σωσίβιων λέμβον, ο χρόνος θα ήταν αρκετός να σωθούν οι επιβάτες. Λάθη συμβαίνουν. Ο Καπετάνιος θα έπρεπε να ακολουθήσει μία σειρά από ενέργειες, Θα έπρεπε να στείλει ένα σήμα κινδύνου και θα έπρεπε να κάνει τ πάντα για να επιβιβάσει του επιβάτες στις σωσίβιε λέμβου. Ακόμα και έτσι όμως κανείς δεν είναι σίγουρος ότι θα είχαν σωθεί περισσότεροι. Όλοι μας ξέρουμε ότι σε τέτοια πλοία, με τόσους πολλούς επιβάτες, είναι δύσκολο να έχεις τον απόλυτο έλεγχο.

Ο πιο κρίσιμος παράγοντα σε ένα τέτοιο καταστροφικό συμβάν είναι ο χρόνος. Το μυαλό μας μπορεί να κολλάει αλλά – δυστυχώς – ο χρόνος συνεχίζει και τρέχει. Είναι η στιγμή που ο καπετάνιος θα πρέπει να δώσει της οδηγίες, γρήγορα και χωρίς καθυστερήσεις.

Το τρίτο μοιραίο λάθος

Μία ώρα και είκοσι πέντε λεπτά μετά την κρίσιμη στροφή το Costa Concordia προσάραξε στην παραλία του νησιού Giglio, έγινε πιθανόν το τρίτο και σημαντικότερο λάθος.

Ένα πλοίο το οποίο βουλιάζει αργά και σταθερά, και το οποίο είναι κοντά στην ακτή δεν είναι και τόσο επικίνδυνο. Και φυσικά ο σκοπός μας είναι να πάρουμε τους επιβάτες και να τους βγάλουμε έξω από το πλοίο και προτού βυθιστεί, αλλά χρόνος υπάρχει για να πραγματοποιηθεί η διάσωση. Αυτό όμως που είναι επικίνδυνο είναι η κλίση!

Όταν ένα πλοίο έχει μεγαλύτερη από 5 μοίρες κλίση αρχίζει και γίνεται εξαιρετικά επικίνδυνο. Η κλίση έχει σαν αποτέλεσμα τα αντικείμενα και οι άνθρωποι να γλιστράνε με μεγάλη ταχύτητα, τέτοια η οποία μπορεί να επιφέρει σοβαρό τραυματισμό αλλά ακόμα και θάνατο.

Είναι κοινή λογική αλλά και πρακτική, ο καπετάνιος να πηγαίνει το πλοίο όσο πιο κοντά στην στεριά γίνετε. Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους. Πρώτον γιατί μπορεί να επιτρέψει στους ανθρώπους να κολυμπήσουν ασφαλέστερα μέχρι την στεριά και δεύτερον γιατί η προσάραξη του πλοίου εμποδίζει το πλοίο να βυθιστεί.

Υπάρχουν αρκετοί που επαινούν τον καπετάνιο Schettino για την προσάραξη του πλοίου, αλλά αυτή η απόφαση ήταν λανθασμένη….

Όταν θέλουμε να προσαράξουμε ένα πλοίο για να μην βυθιστεί, η μανούβρες πρέπει να είναι έτσι ώστε να επιλέξουμε – όσο είναι εφικτό –  μια αμμώδη περιοχή και να προσαράξουμε με την πλώρη. Αυτό στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν ήταν δυνατόν επειδή το πλοίο είχε χάσει την μηχανή, οπότε δεν είχε πρόωση. Αντ ‘αυτού το πλοίο οδηγήθηκε πιθανόν από τα thrusters (ή ρεύμα, τα γεγονότα παραμένουν ασαφείς) πλάγια προς την παραλία. Όταν προσάραξε το πλοίο, επειδή ήταν με τα πλάγια, η καρίνα στην ουσία εμπόδισε το πλοίο να πλησιάσει περισσότερο. Δηλαδή το πλοίο »σκόνταψε΄΄ στον εαυτό του.

Λόγο της προσάραξης η ευστάθεια του πλοίου μειώθηκε δραματικά. Όταν η καρίνα άγγιξε τον πυθμένα το κέντρο βάρους μετακινήθηκε από το εσωτερικό του πλοίου κάτω στην καρίνα.

Γιατί το πλοίο πήρε κλίση από δεξιά ενώ η ζημιά ήταν από αριστερά;

Αυτό θα μπορούσε να συμβεί λόγο της άντλησης έρματος στην δεξιά πλευρά ( έβαζαν έρμα στην δεξιά πλευρά με σκοπό να πάρει κλίση και να εμποδίσουν την εισροή νερού από την ζημιά που υπήρχε αριστερά). Το πιο πιθανόν πάντως είναι να πήρε κλίση από δεξιά λόγο της προσάραξης.

Η κλίση σε ένα πλοίο μπορεί να έχει πολύ άσχημα αποτελέσματα. Για τον λόγο αυτό πολλοί υποστηρίζουν ότι ίσως θα ήταν καλύτερα να είχε αγκυροβολήσει κοντά στην ακτή. Οι απόψεις και οι γνώμες είναι πολλές.

Το σίγουρο είναι οτι έγιναν τραγικά λάθη. Χαρακτηριστικό βέβαια θα μείνει το βίντεο – ντροπή, μεταξύ του καπετάνιου και της ακτοφυλακής, η οποία του ζητάει να γυρίσει πίσω!!! Δείτε παρακάτω τα βίντεο μαζί με το φωτογραφικό υλικό.

Βίντεο συνομιλία-Ντροπή μεταξύ ακτοφυλακής και καπετάνιου.

Βίντεο που τραβήχτηκε απο τους επιβάτες και μας δείχνει την κατάσταση κατά την στιγμή της σύγκρουσης και μετά.


Ένα βίντεο που μπορούμε να δούμε στιγμές απο την διάσωση των επιβατών.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ