Τι γνωρίζετε για τον Παρθενώνα; Το μνημείο με τη μεγαλύτερη αρχαιολογική αξία στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα της Αρχαίας Ελλάδας και της αθηναϊκής δημοκρατίας κυριαρχεί στον αθηναϊκό ορίζοντα εδώ και πάνω από 2000 χρόνια. Αρχικά αποτελούσε ναό αφιερωμένο στη θεά Αθηνά. Η κατασκευή του κτίσματος ξεκίνησε το 447 π.Χ. και διήρκεσε περίπου μια δεκαετία, η διακόσμησή του, όμως συνεχίστηκε μέχρι το 432. Χτίστηκε από τους αρχιτέκτονες Ικτίνος και Καλλικράτης, υπό την εποπτεία του γλύπτη Φειδία. Οι αρχαίοι Αθηναίοι θεωρούσαν τον Παρθενώνα σύμβολο της νίκης τους απέναντι στους Πέρσες, ωστόσο σήμερα, εξακολουθεί να αφήνει τους επισκέπτες από κάθε μεριά του κόσμου με το στόμα ανοιχτό, παρόλο που είναι απλά ένα δείγμα από ό,τι ήταν κάποτε. Συνεχίστε να διαβάζετε για να μάθετε 10 ενδιαφέρουσες πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζετε για τον Παρθενώνα.
Έχει παίξει σημαντικό ρόλο σε διάφορες θρησκείες
Παρά το γεγονός ότι ως ναός ήταν αφιερωμένος στη θεά Αθηνά, ο Παρθενώνας είχε θέση σε διάφορες άλλες θρησκείες, όπως ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ. Μετατράπηκε σε Χριστιανική εκκλησία όταν στην Αθήνα κυριαρχούσε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, οπότε και αφιερώθηκε στην Παναγία. Έπειτα, το 15ο αιώνα, όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν την Ελλάδα, η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί με μιναρέ. Σύμφωνα με πηγές, οι Οθωμανοί το έκαναν τζαμί για να τιμωρήσουν τους Αθηναίους.
Υπήρχε και προ-Παρθενώνας
Το 432 π.Χ., ο Παρθενώνας ήταν το ανώτερο δείγμα αρχαίας αρχιτεκτονικής που είχε σωθεί. Λίγοι όμως γνωρίζουν πριν ανεγερθεί ο Παρθενώνας με τη μορφή που γνωρίζουμε, υπήρχε και ένα άλλο κτίσμα που συχνά χαρακτηρίζεται ως «Παλιός Παρθενώνας» στην ίδια θέση. Ο νέος ναός αντικατέστησε τον παλιό ναό της Αθηνάς.
Η τοποθεσία του ήταν επηρεασμένη από τη μυθολογία
Η ακριβής τοποθεσία του Παρθενώνα επελέγη προσεκτικά σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία. Μάλιστα, ο ναός βρίσκεται στην ίδια ευθεία με τις Υάδες, ένα σύμπλεγμα αστεριών που ήταν πολύ δημοφιλές στην αρχαία πίστη. Σύμφωνα με το μύθο, οι Υάδες ήταν οι πέντε κόρες του Τιτάνα Άτλαντα. Ο Δίας τιμώρησε τον Άτλαντα αναγκάζοντάς τον να φέρει στους ώμους του τον Ουράνιο θόλο μέχρι το τέλος της αιωνιότητας επειδή οδήγησε τους Τιτάνες σε μάχη ενάντια στους Ολύμπιους Θεούς.
Η αρχική οροφή ήταν ξύλινη
Όταν αναφερόμαστε σε αρχαία κτίρια, συνήθως φανταζόμαστε ότι έχουν χτιστεί με πολυτελή υλικά όπως είναι το μάρμαρο. Παρόλο που οι κολώνες, τα αετώματα και ο θριγκός του Παρθενώνα κατασκευάστηκαν από μάρμαρο, η αρχική οροφή του κτίσματος ήταν κτισμένη από ξύλο. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, αυτός ήταν ο μοναδικός τρόπος για να λειτουργήσει η κατασκευή του, αφού αν η οροφή ήταν μαρμάρινη, θα υπήρχε πολύ μεγάλη πίεση στις κολώνες. Στην περίπτωση αυτή, το κτίριο είναι πιθανό να κατέρρεε.
Τα Προπύλαια δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ
Η κατασκευή των Προπυλαίων ξεκίνησε το 437 π.Χ., αλλά σταμάτησε το 432 π.Χ. παρά το γεγονός ότι το κτίριο δεν είχε ολοκληρωθεί. Τα Προπύλαια είναι κατασκευασμένα από πεντελικό μάρμαρο και κατασκευαστικό σίδηρο, με τμήματα από γκρίζο ελευσίνιο μάρμαρο. Οι κολώνες των Προπυλαίων αντανακλούν τις διαστάσεις που είχαν οι κολώνες του Παρθενώνα.
Η κατασκευή του διηγείται μια ιστορία
Αν έχετε επισκεφτεί το εξαίσιο αυτό μνημείο, ίσως έχετε παρατηρήσει ότι η επιφάνεια κάθε πλευράς έχει πάνω σκαλίσματα. Όπως και πολλά άλλα πράγματα στον αρχαίο κόσμο, ο Παρθενώνας είχε σχεδιαστεί για να διηγηθεί κάποια ιστορία. Σύμφωνα με το Nuventure Travels, κάθε πλευρά του Παρθενώνα περιέχει αγάλματα σκαλισμένα στο χέρι που αναπαριστούν σκηνές οικείες στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Τα σκαλίσματα αυτά περιγράφουν την ιστορία μιας μάχης των θεών του Ολύμπου με τους τιτάνες. Αναπαριστούν, επίσης, ανθρώπους και μυθικά πλάσματα, τους Κενταύρους, καθώς και τη γέννηση της θεάς Αθηνάς.
Δεν ήταν απλώς ένας ναός για τους Αθηναίους
Ο Παρθενώνας αναφέρεται συχνά ως ναός, ωστόσο, αρχικά είχε πολλές ακόμα χρήσεις πέρα από αυτήν. Ο Παρθενώνας ήταν επίσης αίθουσα τέχνης και θησαυροφυλάκιο, εξαιτίας του γεγονότος ότι φιλοξενούσε ένα πελώριο άγαλμα της θεάς Αθηνά που ήταν καλυμμένο με υγρό χρυσό. Οι κάτοικοι συχνά έρχονταν στον Παρθενώνα για να θαυμάσουν το άγαλμα, αντίγραφο του οποίου σώζεται μέχρι σήμερα. Το άγαλμα θεωρείτο ως εναλλακτικό σχέδιο σε περίπτωση ανάγκης μέχρι που ο Τύραννος Λάχαρης πήρε το χρυσό από το άγαλμα για να χρηματοδοτήσει τον ακριβό του στρατό.
Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι αρχικά ήταν αρκετά…πολύχρωμος
Όταν σκεφτόμαστε τον αρχαίο κόσμο, συνήθως φανταζόμαστε ότι τα αγάλματα ήταν γκρίζα ή λευκά, καθώς αυτό ήταν το χρώμα που έχουν διατηρήσει τα ερείπια με το πέρασμα των αιώνων. Παρόλα αυτά, όπως συμβαίνει και με πολλές ακόμα αρχαίες κατασκευές, ο Παρθενώνας την περίοδο της μεγάλης του ακμής πιθανότατα να ήταν χρωματιστός. Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι με τον καιρό τα χρώματα ξεθώριασαν και η ρύπανση της Αθήνας προκάλεσε σημαντική αλλοίωση στα μνημεία. Μια ακόμα κατασκευή που πιστεύεται ότι ήταν χρωματιστή, τουλάχιστον στο εσωτερικό, ήταν το Κολοσσαίο της Ρώμης.
Η κατασκευή του είναι αντισεισμική
Ο Παρθενώνας έχει αντέξει τόσο σε βομβαρδισμούς (στους οποίους υπέστη τεράστια καταστροφή το 1687 από τους Ενετούς) όσο και σεισμούς. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το μνημείο είναι κατασκευασμένο με τέτοιο τρόπο που επιτρέπει να αποβάλλει το νερό της βροχής αλλά και να έχει την απαιτούμενη αντισεισμική προστασία. Είναι γεγονός ότι η Αθήνα είναι μια αρκετά σεισμογενής περιοχή, επομένως οι αρχαίοι Έλληνες σίγουρα το είχαν υπόψη όταν κατασκεύαζαν το σπουδαίο αυτό μνημείο.
Δε διαθέτει καμία ευθεία γραμμή
Ακόμα εκπλήσσει τους αρχιτέκτονες το πόσο μοναδική και «μπροστά» από την εποχή της ήταν η κατασκευή του Παρθενώνα. Συνδυάζει το δωρικό με τον ιωνικό ρυθμό, αφού εξωτερικά μοιάζει με δωρική κατασκευή, αλλά γύρω από το σηκό υπάρχει ζωφόρος που αποτελεί χαρακτηριστικό του ιωνικού ρυθμού. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του Παρθενώνα, όμως, είναι η παντελής έλλειψη ευθειών. Ο στυλοβάτης παρουσιάζει καμπύλωση, στο μέσο των στενών πλευρών είναι ψηλότερος κατά 6 εκατοστά και στο μέσο των μακρών κατά 11 εκατοστά. Καμπυλώσεις παρατηρούνται και στο επιστύλιο, τα τρίγλυφα, το γείσο και το αέτωμα. Οι κίονες και οι τοίχοι του σηκού έχουν κι αυτοί μια κλίση, όπως συμβαίνει και με τους τοίχους του εσωτερικού. Επομένως, ο ναός δεν είναι παραλληλεπίπεδος αλλά πυραμοειδής. Είναι, λοιπόν, απίστευτο το γεγονός ότι ενώ φαίνεται ότι διαθέτει τις τέλειες ευθείες, στην πραγματικότητα η κατασκευή του είναι εξ’ ολοκλήρου καμπυλωτή.
