Συνεχίζουμε το ταξίδι μας πλέοντας ανάντη τον Μεκόνγκ για δύο ημέρες, από την Λουάνγκ Πραμπάνγκ στο Χουάϊ Χάι στα σύνορα με την Ταϋλάνδη, στο «Χρυσό Τρίγωνο».
Αυτό ήταν το ταξίδι μας (χάρτες)
Συνεχίζουμε στην Σιέμ Ρεπ και θαυμάζουμε τους αρχαίους ναούς του Αγκόρ.
Από εκεί περνάμε στο Λάος και ανεβαίνουμε με ποταμόπλοιο, ταχύπλοα, κανό και πολύωρες πεζοπορίες τον Μεκόνγκ, μέχρι το Χρυσό Τρίγωνο (στα σύνορα Λάος – Βιρμανίας – Βιετνάμ), στο κέντρο του οπίου και της ηρωίνης.
Πάμε
Πρώτη μέρα στον ποταμό Μεκόνγκ – Α’ ομάδα 19.11.2016
Πρωί, αποχαιρετάμε τα παιδιά του Cold river και κατεβαίνουμε σέρνοντας και κουβαλώντας τα πράγματά μας στις πολλές σκάλες για την ανύπαρκτη προβλήτα απ όπου θα συνεχίσουμε το ταξίδι μας πλέοντας ανάντη τον Μεκόνγκ, από την Λουάνγκ Πραμπάνγκ στο Χουάϊ Χάι κι από εκεί οδικώς στη Λουάνγκ Νάμθα, από την οποία θα ξεκινήσουμε τις πεζοπορίες στα βουνά του Λάος στα σύνορα με την Μιανμάρ.
Ένα υπέροχο ταξίδι στο βουνό Kjerag της Νορβηγίας με drone!
Εδώ η παρέα θα χωριστεί στα δύο.
Έντεκα θα ταξιδέψουμε με ποταμόπλοιο για δύο μέρες τον Μεκόνγκ έως το Χουάϊ Χάι και οι εννέα με ταχύπλοο έτσι ώστε να περπατήσουν στα βουνά μία ημέρα παραπάνω.
Καθώς κατεβαίνουμε ένας μικρός βωμός στο όριο του σκαλιού και της λάσπης.
Η ζωή ενός ανθρώπου στο Λάος είναι μια συνεχής προσπάθεια κατευνασμού των πνευμάτων.
Οφείλει να εξασφαλίσει την εύνοια των καλών πνευμάτων, να επιβεβαιώσει την συνδρομή των πνευμάτων των προγόνων που δουλειά τους είναι να διευκολύνουν την τάξη στο σπίτι, να απομακρύνει στήνοντας ξόρκια και παγίδες τα κακόβουλα πνεύματα.
Το πετυχαίνει μέσα από μια προσεχτικά σχεδιασμένη αλληλουχία θυσιών και ιεροτελεστιών, που σκοπό έχουν να προστατέψουν τον ικέτη πιστό.
Μια ανεξάντλητη ανιμιστική συνομιλία ανάμεσα στο ορατό και το αόρατο, το προφανές και το πνευματικό.
Επιβιβαζόμαστε στο μακρόστενο ποταμόπλοιο πηδώντας πάνω από άλλα καράβια τα οποία παρκαρισμένα δίπλα – δίπλα λειτουργούν σαν εξέδρα το ένα για το άλλο.
Η ομάδα μας βασιλιάδες!
Με τα κουβερτάκια μας, τις θέσεις μας τις αναπαυτικές, τα τραπέζια, τις ξαπλώστρες, τις κουρτίνες, το μπαρ, θεοί!
Η άλλη ομάδα στα δύο ταχύπλοα, στριμωγμένοι ο ένας πάνω στον άλλον, πράγματα, προμήθειες όλα μαζί στοιβαγμένα, έκθετοι στον αέρα και στον ήλιο, με το ταχύπλοο να πηδάει και να πέφτει αφηνιασμένο.
Εφτά ώρες ταξίδι έτσι, δεν αντέχετε εύκολα.
Μόνο για εραστές της ταλαιπωρίας…
Τους λυπήθηκε η ψυχή μας!
Αποχαιρετιόμαστε ανταλλάσσοντας ευχές, θα κάνουμε τρεις μέρες να ξαναβρεθούμε.
Ο Αντρέας μόνο που δεν τους… ευλόγησε απ’ την πρύμνη…
Ξεκινάμε σπρώχνοντας τα άλλα πλοία με κοντάρια για να ξεκολλήσουμε.
Ο φυματικός κινητήρας ενός απ’ τα ταχύπλοα ξεκινά με κλωτσιές κι ένα βίαιο φτάρνισμα μαύρου καπνού.
5 προορισμοί εξωτερικού από €48!
Ο οδηγός σαν τον Μεγάλο Τιμονιέρη δεν μασάει.
Κοιτά μπροστά, μόνο μπροστά!
Δίπλα μας σπίτια μαζί και κάτεργα, τα βαριά εμπορικά πλοία, έντονα βαμμένα, με την μυρωδιά του φορτίου και των ανθρώπων επάνω τους.
Ένα γαλάζιο ενωμένο ο ουρανός και το ποτάμι…
Τι μέρα κι αυτή!
Το πρωί φεύγουμε με ψιλόβροχο κι έναν ουρανό με σύννεφα φουσκωμένα ν’ απειλεί την πόλη.
Τώρα μια ώρα μετά, γυαλιά, αντηλιακό, κοντομάνικα.
Μας ευλογεί το ταξίδι και δεν ξέρω αν το αξίζουμε …
Εξερευνούμε το πλοίο μας.
Τόσο μακρύ που μπορούμε άνετα να σουλατσάρουμε πέρα δώθε και τόσο στενό που με το ζόρι χωρά τέσσερα καθίσματα με ένα στενό διάδρομο.
Ξύλινα κολωνάκια ορίζουν το πανταχόθεν άνοιγμα, κουρτινάκια βαρύτιμα στολισμένα και καθίσματα ξεφτισμένα, σε αυτό τον σταθερό διάλογο της ανατολής, της σκουριάς του πλοίου και του χρυσωμένου βελούδου, της φτώχειας με κεντίδι, της επιβίωσης και του πολιτισμού.
Έχει, κι αυτό μας χαροποιεί ιδιαίτερα, θερμός για καφέ και τσάι, ψυγείο για αναψυκτικά και μπυρίτσα.
Κερνιόμαστε και βολευόμαστε μια χαρά.
Άλλοι το έχουν στήσει στην κουβέντα, άλλοι συνεχίζουν τον ύπνο τους κι εγώ μπροστά αραχτή στο “ανάκλιντρο” με το ημερολόγιο στο χέρι.
Οδηγός μας ο Chan, που σημαίνει φεγγάρι, από τη φυλή των Hmong.
Άρχισαν τα ψιθυρίσματα.
Είναι απ’ αυτούς;
Από τη φυλή που συνεργάστηκε με τους Αμερικάνους και πρόδωσε τους δικούς της;
Αυτό αρκούσε για να τον δει η παρέα με μισό μάτι.
Εντάξει, μετά από μισή ώρα μας πέρασε.
Είκοσι πέντε χρονών παιδί, δεν είχε γεννηθεί ακόμη.
Θα δολοφονήσουμε τελικά τον Μεκόνγκ;
Εδώ λοιπόν, συναντιόμαστε ξανά με τον Μεκόνγκ, τον Θεό – ποταμό, τον καλοτάξιδο τον ζωοδότη.
Κατεβαίνοντας από την Κίνα μέχρι το επίπεδο του Huay Xai, ο Μεκόνγκ έχει ήδη διανύσει περισσότερο από ολόκληρο το μήκος του Ρήνου και έχει κατέβει πάνω από 3.000 μέτρα.
Αλλά κατά μήκος αυτής της διαδρομής δεν έχει πια απότομα κατεβάσματα, κυλά ήρεμα, στρωτά τα νερά του.
Γονιμοποιεί με την πλούσια ιλύ του τους μικρούς παράκτιους κήπους και τις μεγάλες φυτείες.
Προσφέρει το 25% της παγκόσμιας αλιείας σε ποτάμια.
Σε αυτή τη διαδρομή κυλά ανάμεσα σε υψώματα βουνών και πυκνές ζούγκλες, δημιουργεί αγκαλιές με άσπρη άμμο κι ήρεμα νερά να κολυμπήσεις, νησάκια στηρίγματα για τα καλάμια των ψαράδων, κι άξαφνες δίνες που στρέφουν απότομα τις μακρόστενες βάρκες.
Ρωτώ: μα δεν είναι πολύ δύσκολο να κουμαντάρεις μια τόσο μακριά βάρκα;
Μου απαντά ο Γιώργος ο Σικινιώτης: είναι αναγκαίο αυτό το μήκος για να έχει σταθερότητα στα γυρίσματα του νερού.
Έτσι είναι.
Δεν υπάρχει γνώση χωρίς την εμπειρία, όπως έλεγε ο “παππούς” Αϊνστάιν.
Θα επιζήσουν άραγε, αν καταστραφεί ο Μεκόνγκ, η τεράστια ποικιλία των ανθρώπων, των πολιτισμών, των θρησκειών, των τεχνουργημάτων, των δεξιοτήτων που ζουν κι αναπτύσσονται στις όχθες του;
Κι όμως, εδώ, τα ngeuk, οι ισχυρές φιδίσιες θεότητες του ποταμού εξακολουθούν να υπάρχουν, θιβετιανοί μοναχοί προσεύχονται,
Βιρμανέζοι έμποροι αγοράζουν και πωλούν,
Καμποτζιανοί ψαράδες απλώνουν τα δίχτυα τους,
Λαοτινοί αγρότες διαλέγουν τη σοδειά τους,
οι πλωτές αγορές στο Δέλτα του Βιετνάμ θριαμβεύουν.
Η ιστορία είναι τόσο πλούσια όσο και η λάσπη του ποταμού.
Και καθώς η νεωτερικότητα έρχεται στην περιοχή, κάτι παλιό διαγράφεται.
Οι χώρες ανακαλύπτουν ένα νέο πόρο στο Μεκόνγκ: δεν είναι η υποστήριξη που προσφέρει στα πλούσια δίκτυα της ζωής, αλλά το απλό γεγονός της ροής του.
Τα υδροηλεκτρικά φράγματα που έχουν έως σήμερα χτιστεί ή είναι προγραμματισμένα να κατασκευασθούν, σημαίνουν μία από τις μεγαλύτερες παρεμβάσεις όλων των εποχών στην πορεία ενός ποταμού.
Κι όπως η ενέργεια θα ισχυροποιεί την εξουσία μακρινών πόλεων, ο ποταμός θα στέκεται παγιδευμένος πίσω από μια σειρά από τσιμεντένιους τοίχους.
Η αλιεία, η γεωργία και η βιοποικιλότητα που ακμάζουν στις όχθες του θα υποφέρουν.
Οι ζωές των εκατομμυρίων ανθρώπων που επηρεάζονται από την ροή του, θα πρέπει να αναδιαμορφωθούν.
Κανείς δεν λαμβάνει υπόψη τα αισθήματα τους.
Οι κοινότητες διαμαρτύρονται.
Ελάχιστοι δίνουν σημασία.
Λίγο πιο κάτω από τη Λουάνγκ Πραμπάνγκ, το 3,5 δισεκατομμυρίων USD, φράγμα του Xayaburi υψώνεται, ένα από τα εννέα που αυτή η χώρα των 6,8 εκατ κυρίως αγροτών φτωχών ανθρώπων σχεδιάζει για τον Μεκόνγκ.
Το Λάος θέλει η υδροηλεκτρική ενέργεια να είναι η κύρια πηγή των εσόδων του από το 2025: σχεδιάζει να πουλήσει την ηλεκτρική ισχύ της σε γειτονικές χώρες.
Η ταϊλανδική κυβέρνηση έχει συμφωνήσει να αγοράσει το 95% της ενέργειας του Xayaburi.
Έξι Ταϊλανδέζικες τράπεζες έχουν χρηματοδοτήσει το φράγμα και μια εταιρεία της Ταϊλάνδης το κατασκευάζει.
Οι περιβαλλοντολόγοι ισχυρίζονται ότι ο Μεκόνγκ μπορεί να επιβιώσει από μερικά μεγάλα κύρια φράγματα, αλλά παραπάνω από μια ντουζίνα κύρια και δεκάδες περισσότερα στους παραποτάμους, συνιστούν μια ποιοτικά διαφορετική απειλή.
Οι κατασκευαστές φραγμάτων τείνουν να αξιολογούν τον αντίκτυπο του κάθε φράγματος ξεχωριστά.
Αντίθετα οι κοινότητες δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στο σωρευτικό αποτέλεσμα των πολλαπλών φραγμάτων.
Οι περιβαλλοντολόγοι πιστεύουν ότι η ζημιά που γίνεται από τα φράγματα είναι μεγαλύτερη από ό, τι ισχυρίζονται οι κυβερνήσεις, και ότι τα οφέλη έχουν υπερεκτιμηθεί.
Διαφημίζουν την υδροηλεκτρική ενέργεια ως «πράσινη», επειδή μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θέση των ορυκτών καυσίμων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, παραβλέπουν όμως το ύψος του εξωτερικού κόστους, που είναι η αποζημίωση και η μετεγκατάσταση των μονάδων, η χαμένη παραγωγικότητα της γεωργίας και της βιοποικιλότητας και η μείωση της ποιότητας του νερού.
Και αν και τα οφέλη μπορεί να είναι μεγάλα (ειδικά για τους εξαγωγείς ηλεκτρικής ενέργειας), είναι σχεδόν συντριπτικά στην αντίθετη κατεύθυνση.
Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί από τώρα και μέχρι το 2025, έχοντας ήδη διπλασιαστεί από το 2005.
Σύμφωνα με τον Richard Cronin, έναν ειδικό για τον Μεκόνγκ, τα εννέα φράγματα του Λάος και τα δύο της Καμπότζης που προγραμματίζονται σήμερα θα παρέχουν μόνο 6-8% του συνόλου των αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας της κάτω λεκάνης του Μεκόνγκ το 2030, με το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας να πηγαίνει στην Ταϊλάνδη.
Γι ‘αυτό, ο Cronin ρωτά, “ετοιμαζόμαστε να σκοτώσουμε το ποτάμι;”.
Μάλλον να το εκποιήσουμε φτηνά, θα μπορούσαμε να προσθέσουμε.
Στην διαύγεια της μέρας ο ποταμός γίνεται ένας θαμπός καθρέφτης, το έντονο μπλε επάνω μετατρέπεται σε δυσδιάκριτη φωτεινότητα στα βάθη του.
Μεκόνγκ – Σπήλαιο Pac Ou
Χρυσοί Βούδες ευλογούν από ψηλά το ταξίδι μας, τι άλλο μπορούμε να ζητήσουμε πια από το Λάος…
Μετά από περίπου δύο ώρες ταξίδι, πλευρίζουμε μια καλαμένια προβλήτα που δεν στηρίζεται αλλά επιπλέει, κάτω από ένα κάθετο σχιστολιθικό βράχο με χαραγμένα σε αυτόν ατέλειωτα σκαλιά που οδηγούν σε ένα σπήλαιο που η είσοδός του μαυρίζει απειλητικά.
Ακούμε κραυγές καλωσορίσματος.
Οι φίλοι μας προηγήθηκαν.
Αγκαλιές, φιλιά, ξανά-αποχαιρετιόμαστε κι αρχίζουμε με τη σειρά μας το επώδυνο ανέβασμα.
Το Pac Ou ή στόμα του ποταμού, αποτελείται από δύο σπήλαια κι είναι λαϊκό προσκύνημα για πάνω από 400 χρόνια.
Οι πιστοί σώρευσαν όλα αυτά τα χρόνια πάνω από 3.000 αγάλματα, συνήθως μικρά κι επιχρυσωμένα, του Βούδα, που εναπόθεσαν χωρίς σειρά στις εσοχές του βράχου.
Κάθε Απρίλη τα πλένουν και τα συγυρίζουν να τα βρει καθαρά η καινούργια χρονιά.
Προσφέρουμε ότι επιθυμούμε και ανάβουμε τα δικά μας θυμιάματα, κίνηση σεβασμού στην πίστη των ανθρώπων.
Το σπήλαιο είναι τεράστιο και πολλές από τις εσωτερικές στοές του δεν φωτίζονται.
Αναδίνει ατμόσφαιρα ταπεινότητας,
θυμίζει τα δικά μας εξωκλήσια του Αιγαίου.
Κατεβαίνοντας,
κάθομαι λίγο, ησυχασμένη από την ηρεμία των γυναικών που πουλούν φρούτα κάτω από νερόχρωμες ομπρέλες…
Συνεχίζουμε να ταξιδεύουμε αργά
Μυρωδιές φαγητού.
Μια σπουδαία αφανής μαγείρισσα ετοίμαζε για μας κάτι εξαιρετικό!
Την έψαξα για να μάθω με τι και πώς μαγειρεύει τα φαγητά μας.
Με δέχτηκε να μαγειρέψουμε παρέα.
Για το μαγείρεμα χρησιμοποίησε λάδι μάλλον από κοκοφοίνικα.
Μαγειρέψαμε στο τηγάνι και στο γουόκ.
Τηγανίσαμε κομμάτια κοτόπουλου που τα πότισε σε καυτερή σάλτσα από τσίλι και σκόρδο, σοτάραμε λαχανικά με νούντλ, που τα αρωμάτισε με ένα συνδυασμό από λεμονόχορτο, φύλλα μέντας, λίγο τζίντζερ και τσίλι, και ετοιμάσαμε ρύζι στον ατμό, στο καλαθάκι, τα νούντλ και το ζωμό.
Ξεκινήσαμε το φανταστικό γεύμα με μια κούπα κοτόσουπα που έπλεαν λίγα λαχανικά, και τελειώσαμε με τηγανιτές μπανάνες με σιρόπι από καμένη ζάχαρη και φρούτα.
Σταθερή επιλογή όλων η διάσημη μπύρα Lao.
Α ρε ταλαίπωροι φίλοι στα ταχύπλοα….
Μετά το φαγητό κουβεντούλα, καφεδάκι,
χάζεμα, διάβασμα και ξαφνικά ανακαλύπτω ένα πατουσάκι πίσω από τα βαλίτσες.
Εκτός από τη γυναίκα του καπετάνιου που είναι η μαγείρισσα, ταξιδεύει μαζί μας και το μωράκι τους που μόλις άρχισε να μπουσουλάει αλλά δεν θέλει και πολλά πολλά μαζί μας.
Από μακριά μόνο μας κοιτάζει…
Το πλοίο πλευρίζει στην όχθη που μια παρέα πιτσιρίκια γυμνά, κολυμπάνε. Ισορροπούμε σε μια σανίδα για να κατεβούμε.
Τα πιτσιρίκια μας πιτσιλάνε ανηλεώς.
Θα επισκεφθούμε ένα χωριό υφαντών το Pan Po με μικτή κουλτούρα Mon και Lao.
Ανεβήκαμε το ύψωμα με την ποταμίσια άμμο που κυνηγιόντουσαν γυμνά τα μικρούλια κακαρίζοντας,
ανακαλύψαμε το λουλούδι που μοσχομύριζε σαν αγράμπελη σε όλη τα διαδρομή και το λένε Dou Mai
και πρωτοσυναντήσαμε ένα βόδι μισοκρυμένο στις φυλλωσιές κι ένα αγοράκι που έτρεξε να προλάβει πρώτο τους “τουρίστες” ανεβασμένο σε ένα από τα αγάλματα των πιθήκων που προστατεύουν το χωριό.
Τα σπίτια δίπατα καλοφτιαγμένα με στέγες από λαμαρίνα,
οι υφάντρες με τους αργαλειούς στημένους στη σκιά των σπιτιών τους μας υποδέχονται με απλωμένα τα εργόχειρά τους,
το ίδιο και τα πιτσιρίκια προτείνοντας αυτά που τους αρέσουν πιο πολύ και μοιάζουν με παραστάσεις της νεραϊδούπολης.
Φτάνουμε στο ναό του χωριού με την στούπα,
και συνεχίζουμε προς την πλατεία του χωριού.
Μια απρόβλεπτη συνάντηση για τον πιτσιρίκο που σκούπιζε το κατώφλι του..
…τα παιδιά παίζουν με γουρουνάκια, πάπιες κι έχουν για pet θλιμμένα μαϊμουδάκια,
κι επιτέλους φτάνουμε στο καφενείο του χωριού που το βρίσκουμε κατειλημμένο από γυναίκες και παιδιά.
Εδώ θα απολαύσουμε το ονομαστό Ουίσκι του χωριού που παράγεται από ένα είδος κριθαριού (;) βρώμης (;) είναι αυτό το χόρτο που επιδεικνύουν ο Γιώργος κι ο Αντρέας και αργοψήνεται και αργοψύχεται στους καπνισμένους αποστακτήρες.
Καλό, αποφαίνονται οι γνώστες.
Αφού τα κουτσοήπιαμε και κουβεντιάσαμε όπως μπορούσαμε με τους ντόπιους, όλες και όλοι αγοράσαμε εσάρπες και πανιά.
Εγώ αγόρασα αυτό το καρό μαντήλι από την γυναίκα, που δεν είχε το θάρρος να σε καλέσει να δεις την πραμάτεια της.
Μάλλον την είχε αγορασμένη και γνώριζε ότι δεν συγκρινόταν με τις άλλες, αλλά το σπίτι της ήταν το πιο φτωχό κι ένα τσούρμο πιτσιρίκια τριγύριζαν στα πόδια της κι έτσι μ’ όλο που ντρεπόταν στήθηκε κι αυτή στη σειρά να πουλήσει.
Με το ζόρι πήραμε το δρόμο της επιστροφής,
και βρήκαμε το καράβι μας “κουρσεμένο” από τα παιδιά του χωριού, τα καλοπιάσαμε με καραμέλες και συνεχίσαμε το ταξίδι μας.
