Οι Κυκλάδες ξεχωρίζουν για την γαστρονομική τους παράδοση, την κουζίνα και τα τοπικά προϊόντα. Σε όποιο νησί και να πάτε, εκτός από εκθαμβωτικά φυσικά τοπία, τις παραλίες και γραφικά χωριουδάκια, θα απολαύσετε και υπέροχη τοπική κουζίνα που εκτός της γεύσης περηφανεύεται για τις τοπικές εξαιρετικές πρώτες ύλες αλλά και την πλούσια παράδοση και ιστορία της!
Η αλήθεια είναι ότι ένα από αυτά τα νησιά έχει πάρει τα πρωτία αναφορικά με τη γαστρονομία και φυσικά αναφερόμαστε στην υπέροχη Σίφνο!
Στη Σίφνο το φαγητό βρίσκεται στην καρδιά του τοπίου και του πολιτισμού της. Η γενέτειρα του πρώτου μεγάλου σεφ στην Ελλάδα, του Νικόλαου Τσελεμεντέ, είναι ένα μέρος όπου οι ντόπιοι αγκαλιάζουν τις γαστρονομικές τελετουργίες που είναι ζωντανές εδώ και αιώνες.
Το περιοδικό National Geographic έχει κάνει ένα μοναδικό αφιέρωμα στη Σίφνο, το γκουρμέ νησί των Κυκλάδων. Και φυσικά η Σίφνος έχει πάρει κι άλλες διακρίσεις, πχ πέρσι ψηφίστηκε ως ο ονειρικός προορισμός του κόσμου για το 2020 με διθυραμβικά λόγια από βρετανική εφημερίδα
Δείτε εδώ έναν πλήρη οδηγό του νησιού
Το παραδοσιακό τραπέζι
Στη Σίφνο το Κυριακάτικο τραπέζι απαιτεί προετοιμασία δυο ημερών. Το μαγείρεμα ξεκινά από το απόγευμα του Σαββάτου με την παραδοσιακή σιφνέικη ρεβυθάδα που ψήνεται στο φούρνο μέσα σε ειδικό πήλινο σκεύος, τη σκεπασταριά.
Διαβάστε ακόμα Σίφνος: Όσα πρέπει να ξέρεις για ξενοδοχεία, φαγητό,αξιοθέατα παραλίες, μυστικά…
Οι ντόπιοι αποδίδουν την ποιότητα της κουζίνας του νησιού στα εκλεκτά υλικά. Όπως λένε, είναι δύσκολο να φτιάξει κανείς κάτι άσχημο με τόσο καλά υλικά. Στη Σίφνο βρέχει τόσο σπάνια που οι καλλιέργειες εστιάζουν σε καρπούς που χρειάζονται ελάχιστο νερό. Από δαμάσκηνα μέχρι πατάτες, ντομάτες και καρπούζια, κάθε υλικό φιλτράρεται μέσα στις ίδιες του τις γεύσεις αποκτώντας υπέροχη κι έντονη γεύση.
Τοπικές γέυσεις
Κάποια από τα πιο δημοφιλή τοπικά φαγητά στη Σίφνο είναι η φάβα, η μανούρα (τυρί από πρόβειο και κατσικίσιο γάλα που ωριμάζει από το κατακάθι από βαρέλια με κόκκινο κρασί), χλωρομανούρα, ξινομυζήθρα, αμπελόφυλλα τουρσί, και πολλά ακόμα. Στη σιφνιώτικη κουζίνα δε χρησιμοποιούνται βαριά μπαχαρικά και παράταιρες γεύσεις. Όλα τα υλικά είναι φρέσκα και παράγονται από τη γη του νησιού.
Η ιστορία της παραδοσιακής ρεβυθάδας είναι ταυτόσημη με την κεραμοποιΐα του νησιού και γεννήθηκε το 3000 π.Χ. Τα εργαστήρια των κεραμοποιών βρίσκονταν κοντά στην ακτή για να μπορούν να πουλούν τα καλούδια τους στους εμπόρους που έφταναν με το καράβι. Οι κεραμοποιοί έφευγαν για τα εργαστήρια τους κάθε Δευτέρα κι επέστρεφαν το Σάββατο περιμένοντας να φάνε. Οι σύζυγοί τους έμαθαν να φτιάχνουν την ξακουστή ρεβυθάδα για να έχουν μια μέρα…ρεπό. Ο λόγος; Το ολονύχτιο ψήσιμο σήμαινε ότι τη Κυριακή δε θα χρειαζόταν να μαγειρέψουν.
Δείτε και Σίφνος: Το νησί με τις πολλές ονομασίες
Το ψήσιμο της ρεβυθάδας αφήνει στο χώρο μια μεθυστική μυρωδιά από τα κρεμμύδια που έχουν καραμελώσει μέσα στη σάλτσα, το καπνιστό άρωμα από τα ξύλα ελιάς στο φούρνο και τα ρεβύθια που μαγειρεύονται μέχρι να μαλακώσουν χωρίς να χάνουν τις γεύσεις τους. Σερβίρεται σε πλουσιοπάροχα σε μπολ και συστήνεται να στύψετε μπόλικο λεμόνι.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό πιάτο του νησιού είναι το μαστέλο. Πρόκειται για αρνί μαγειρεμένο με κρασί, άνηθο κι άλλα μυρωδικά, που σιγοψήνεται όλη τη νύχτα σε πήλινο σκεύος και σερβίρεται με πουρέ πατάτας και μια πλούσια σάλτσα από κάπαρη, κρεμμύδια και ξίδι.
Το φαγητό στη Σίφνο είναι παντού
Ατενίζοντας από τους ξεροτόπια του νησιού, το φαγητό είναι παντού. Στα τοπία, την αρχιτεκτονική, τη φύση. Οι πλαγιές έχουν σκαφτεί για να γίνουν απέραντες εκτάσεις για καλλιέργειες καρπών. Η άγρια κάπαρη ξεφυτρώνει μέσα από σχισμές των σπιτιών, ενώ ο δυόσμος και το φασκόμηλο φυτρώνουν κάτω από τη σκιά από λιόδεντρα, συκιές και αμυγδαλιές. Παντού ο αέρας μυρίζει θυμάρι.
Δίπλα στους εγκαταλελειμμένους ανεμόμυλους, θα δείτε μελίσσια όπου οι μελισσοκόμοι μαζεύουν το μέλι τον Αύγουστο και περιστερώνες, τα ολόλευκα χαρακτηριστικά κτίσματα με τα παραθυράκια όπου εκτρέφονται περιστέρια. Τα μικρά σπίτια του νησιού, έχουν σχήμα κύβου κι έχουν βαθιές υδρορροές για να συλλέγουν το νερό της βροχής, ενώ η καμινάδα στη σκεπή τους θυμίζει το καπάκι του πήλινου σκεύους που ψήνουν τη ρεβυθάδα.
Διαβάστε και Μακροζωία: Σε αυτά τα νησιά σταματάει ο χρόνος. Ανάμεσα τους & ένα ελληνικό
Η γεύση της Σίφνου
Το νησί χρωστά τη σπουδαία γαστρονομική του φήμη σε έναν μάγειρα, το Νικόλαο Τσελεμεντέ. Το 1930 ο Σιφνιός σεφ κυκλοφόρησε το πρωτοποριακό του βιβλίο “Οδηγός Μαγειρικής” που έμελλε να αλλάξει τα δεδομένα της ελληνικής κουζίνας. Η λέξη “Τσελεμεντές” είναι μέχρι και σήμερα ταυτόσημη του βιβλίου μαγειρικής και υπάρχει σχεδόν σε κάθε ελληνικό νοικοκυριό.
Έχοντας εκπαιδευτεί στην Αυστρία και τη Γαλλία, ο Τσελεμεντές εισήγαγε την κρέμα και το βούτυρο στην ελληνική κουζίνα, ανοίγοντας το δρόμο για φαγητά όπως ο μουσακάς με στρώσεις από πλούσια μπεσαμέλ. Ο Τσελεμεντές ήταν αυτός που έβαλε το νησί στο γαστρονομικό χάρτη του κόσμου και η κληρονομιά του είναι αισθητή μέχρι σήμερα.
Φυσικά, από το Σιφνιώτικο τραπέζι δε θα μπορούσαν να λείπουν τα θαλασσινά. Αχινοσαλάτα, κριθαράκι με καραβίδες και ούζο, μπαρμπούνια, κέφαλοι, κι άλλα ψάρια,είτε τηγανιτά ή μαγειρεμένα με σάλτσα ντομάτας σύμφωνα με την τοπική συνταγή είναι μερικές μόνο από τις θαλασσινές γεύσεις που μπορεί να γευτεί κανείς στη Σίφνο.
Το τοπικό κρασί με όλα τα αρώματα του νησιού, η μαρμελάδα τριαντάφυλλο, ο ελληνικός καφές είναι μερικά από τις εικόνες της Σίφνου που μένουν χαραγμένες στο μυαλό. Αυτό όμως που κάνει τις γεύσεις πιο βαθιές δεν είναι τόσο τα συστατικά, όσο η ζεστή φιλοξενία των ντόπιων. Σε κάθε γωνιά του νησιού ο κόσμος προσφέρεται να σας φιλέψει κάτι να φάτε ή να πιείτε.
Τα σιφνέικα γλυκά
Τα ράφια στα ζαχαροπλαστεία του νησιού είναι γεμάτα από σιφνέικα λουκούμια, παστέλι και βανίλια “υποβρύχιο” και, φυσικά, αμυγδαλωτά, που φτιάχνονται από πάστα αμυγδάλου με σιρόπι λεμονιού και ροδόνερο.
Η Σίφνος είναι ένα νησί των Κυκλάδων που πρέπει να επισκεφτεί κανείς (τουλάχιστον) μια φορά στη ζωή του. Τα ολόλευκα σπιτάκια με τις βουκαμβίλιες στις αυλές, οι όμορφες παραλίες με την άγρια ομορφιά, οι πανέμορφες εκκλησιές, η καθαρότητα του τοπίου, όλα συνθέτουν την πεμπτουσία της Κυκλαδίτικης εικόνας. Φυσικά, μην παραλείψετε να πάρετε κεραμικά από τα παραδοσιακά κεραμοποιΐα του νησιού όπως αυτό του Αποστολίδη, παραδοσιακά αμυγδαλωτά από τον Θεοδώρου, να βγάλετε φωτογραφία στην Παναγιά Πουλάτη και την Παναγιά Χρυσοπηγή, να ρουφήξετε την παράδοση στα πανέμορφα χωριά της. Στη Σίφνο δε θα πείτε ποτέ “αντίο”. Θα κάνετε ένα διάλειμμα μέχρι να σχεδιάσετε το επόμενο ταξίδι σας.
Η κυκλαδίτικη κουζίνα και η γαστρονομική της παράδοση!
Ας επιστρέψουμε όμως γενικότερα στη γαστρονομική παράδοση και την κουζίνα των Κυκλάδων.
Επίσης ανακαλύψαμε και έναν χάρτη γεμάτο γεύση, με τα κορυφαία ελληνικά προϊόντα και φαγητά ανά περιοχή!
Ιστορία
Τριάντα-τρία νησιά συνθέτουν τις Κυκλάδες που βρίσκονται στην καρδιά του Αιγαίου. Και παρόλο που κάθε νησί έχει τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά, το τοπίο στις Κυκλάδες είναι γενικά βραχώδες και ξηρό, με κάποια τμήματα βλάστησης και πηγών, που ευνοούν την καλλιέργεια και την κτηνοτροφία.
Οι κάτοικοι των Κυκλάδων αναζήτησαν τα προς το ζην στη θάλασσα, είτε ως ναυτικοί είτε ως ψαράδες. Η η ναυτική ιστορία της περιοχής συνέβαλε στη διαμόρφωση της κοινωνίας και της τοπικής κουζίνας κάθε νησιού, με σημαντικές επιρροές από τη Φραγκοκρατία και την Ενετοκρατία, κι άλλες εθνικότητες που πέρασαν από τα κυκλαδίτικα λιμάνια. Στο παρελθόν, οι τοπικές φάρμες παρήγαγαν δημητριακά και πολλά φρούτα, κατά κύριο λόγο καλοκαιρινά φρούτα, όπως σταφύλια και σύκα, που χρησίμευαν στην ανταλλαγή προϊόντων με τα γειτονικά νησιά.
Τα τοπικά προϊόντα των Κυκλάδων
Οι μακρές περίοδοι ηλιοφάνειας βοήθησαν τους ντόπιους να αρχίσουν να παρασκευάζουν τοπικά προϊόντα, όπως λιαστά χταπόδια, ντομάτες, μπάμιες, σταφίδες και πολλά ακόμα, ώστε να μπορούν να τα διατηρούν για περισσότερο καιρό και να βγάζουν πιο έντονη γεύση. Οι περισσότερες συνταγές από την πολύχρωμη, ρουστίκ κουζίνα των νησιών φτιάχνονται ακόμα με αγνά τοπικά λαχανικά που ευδοκιμούν σε ξηρά κλίματα, καθώς και με θαλασσινά που ετοιμάζονται με διάφορους τρόπους: βραστά, στο φούρνο, τηγανιτά, ή ψητά στα κάρβουνα, και σερβίρονται με την απλούστερη σως από λαδολέμονο.
Τα όσπρια και το κόκκινο κρέας (κυρίως αρνί και κατσίκι) τοποθετούνται σε παραδοσιακά πήλινα σκεύη που θυμίζουν αρχαίους αμφορείς, ή σε καλυμμένα ατσάλινα δοχεία, και αργοψήνονται όλη τη νύχτα στον ξυλόφουρνο. Τα πιάτα αυτά εξακολουθούν να αποτελούν σταθερή αξία σε νησιά όπως η Σίφνος και η Σέριφος.
Σε αντίθεση με άλλες περιοχές της Ελλάδας, οι αλμυρές πίτες στις Κυκλάδες τείνουν να είναι μικρές, σε μέγεθος μπουκιάς και τηγανίζονται, κι όχι μεγάλα ταψιά με ψητό γεμιστό φύλλο όπως σε άλλα μέρη.Διαβάστε ακόμα: Απολαμβάνουμε την φρέσκια απαστερίωτη μπύρα Χάρμα στο υπερσύγχρονο ζυθοποιείο της!
Το τυρί, είτε σπιτικό ή από κάποιο τοπικό τυροκομείο, σερβίρεται σχεδόν σε κάθε γεύμα. Από την Ίο, μέχρι την Τήνο και τη Σύρο, υπάρχει πληθώρα πεντανόστιμων τυριών από πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα, καθώς και κάποια περίφημα τυριά από αγελαδινό γάλα, όπως αυτά που φτιάχνουν στην Άνδρο. Το τυρί χρησιμοποιείται επίσης και ως επιδόρπιο, όπως είναι τα μελιτίνια (μικρά κεράσματα που συνηθίζεται να σερβίρονται το Πάσχα).
Τα διάφορα λουκούμια από αμύγδαλο και τα γλυκά του κουταλιού, ειδικά με άνθη εσπεριδοειδών, κλέβουν την παράσταση στην κατηγορία των σπιτικών γλυκών.
Πιστοποιημένα προϊόντα
Δεν πρέπει να φύγετε από τις Κυκλάδες χωρίς να έχετε δοκιμάσει τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), όπως τη φημισμένη κοπανιστή, ένα όξινο άλειμμα από τυρί ωρίμανσης από κατσικίσιο και πρόβειο γάλα, ή τη λούζα, ένα υπέροχο καπνιστό αλλαντικό με κανέλα, γαρύφαλλο και πιπέρι.
Η άγρια κάπαρη και το θυμαρίσιο μέλι επίσης είναι must, όπως και η φάβα Σαντορίνης και το τυρί Σαν Μιχάλης από τη Σύρο.
Τα Κυκλαδονήσια φημίζονται και για τα λευκά κρασιά τους, με το Ασύρτικο ή τη Μονεμβασιά (ή Μαλβαζία) να πρωταγωνιστούν στις ποικιλίες σταφυλιών.
Πιάτα-σήμα κατατεθέν
Η Νάξος φημίζεται για το ρόστο της, ένα πιάτο με χοιρινό και σάλτσα ντομάτας, που σερβίρεται με τις τοπικές πατάτες ποικιλίας σπούντα, ενώ στην Άνδρο η πιο γνωστή σπεσιαλιτέ είναι η φρουτάλια, μια χορταστική ομελέτα με λαχανικά εποχής, τοπικό τυρί και λουκάνικο, που είτε ψήνεται είτε τηγανίζεται.
Στη Σαντορίνη οι ντομάτες αποξηραίνονται στον ήλιο και τοποθετούνται σε βάζα με ελαιόλαδο για να διατηρηθούν για καιρό. Οι ντοματοκεφτέδες, είτε από φρέσκιες είτε από λιαστές ντομάτες, ανάλογα την εποχή, είναι ένας φημισμένος μεζές.
Δείτε επίσης στο travelstyle.gr:
