Ένα ταξίδι στους μεγάλους ορεινούς όγκους της Ελλάδας επιβάλλεται αυτή την εποχή, αφού μπορεί τα χιόνια να μην έχουν κάνει ακόμα την εμφάνισή τους, ωστόσο η πλούσια βλάστηση, η υπέροχη θέα από ψηλά αλλά και τα μοναδικής ομορφιάς ορεινά τοπία θα ικανοποιήσουν κάθε απαιτητικό επισκέπτη. Χειµώνας άλλωστε δεν σηµαίνει «κάνει κρύο/βρέχει/χιονίζει, ας κάτσουµε σπίτι». Ο χειµώνας είναι η κατάλληλη εποχή για να διασκεδάσετε στα χιονισµένα βουνά, να κάνετε… σλάλοµ στις πλαγιές, ή για όσους δεν έχουν «συστηθεί» ακόµα µε το σπόρ να δοκιµάσουν κάτι καινούριο, να …χορτάσουν χιόνι και να διασκεδάσουν. Αν πάλι το σκι δεν είναι το αγαπηµένο σας χόμπι, μπορείτε πολλά ακόμα να κάνετε στο βουνό!
Η Ελλάδα έχει πολλές ορεινές ομορφιές. Εδώ θα κατευθυνθούμε λίγο πιο βόρεια και θα φτάσουμε στο Βέρμιο, τη γνωστή οροσειρά της Μακεδονίας, που καταλαμβάνει τμήμα τόσο του νομού Ημαθίας, Κοζάνης αλλά και νομού Πέλλας. Παλαιότερα το Βέρμιο ονομαζόταν και Δόξα. Η ψηλότερη κορυφή του έχει υψόμετρο 2.065 μέτρα και βρίσκεται κοντά στη Νάουσα.
Το βουνό κρύβει πολλούς γνωστούς και άγνωστους θησαυρούς για τον επισκέπτη… από σκι και πεζοπορία μέχρι χουχουλιάρικες βραδιές μπροστά στο τζάκι σε έναν όμορφο ξενώνα σε κάποιο από τα γραφικά χωριά του… Γιατί το Βέρμιο έχει στις πλαγιές και τους πρόποδές του, υπέροχα ορεινά χωριά που μπορεί να μην είναι τόσα γνωστά, όσο αυτά πχ του Παρνασσού αλλά είναι εξίσου όμορφα, ιδανικά για την τέλεια χειμερινή (και όχι μόνο) εκδρομή!
Το βουνό
Μερικά από τα είδη δέντρων που μπορεί κάποιος να δει στο Βέρμιο είναι έλατα, καστανιές, κουμαριές, οξιές, πεύκα και πουρνάρια. Επίσης σε χαμηλά υψόμετρα καλλιεργούνται και ροδακινιές, μηλιές και κερασιές. Ακόμη θα δείτε ορχιδέες, ζαμπούκο, άσπρο τσάι και χαμομήλι. Σε χαμηλότερα υψόμετρα θα συναντήσετε κρανιές, βατομουριές, βατσινιές και τα θρυλικά εννιάφυλλα Νάουσας τα οποία φυτρώνουν στην περιοχή Σασιάκι και Γουρνόσοβο.
Το όρος Βέρμιο είναι προστατευόμενος βιότοπος του Natura 2000, κατά μία έκταση 254 τ.χλμ.
Στους ανατολικούς πρόποδές του και συγκεκριμένα στην περιοχή της αρχαίας Σκύδρας έχουν εντοπιστεί ίχνη αρχαίων μεταλλευτικών εργασιών (καμινεύματα), που μαρτυρούν την ύπαρξη μεταλλευμάτων.
Φυσικά είναι και ο απόλυτος προορισμός για ορεινές δραστηριότητες! Από σκι μέχρι πεζοπορία στα σηματοδοτημένα πεζοπορικά μονοπάτια, μήκους τουλάχιστον 70 χιλιομέτρων συνολικά, που έχουν καταστήσει το βουνό σημαντικό προορισμό πεζοπορίας . Στην οροσειρά του Βερμίου, στο χωριό Σέλι, τοποθετείται το πρώτο οργανωμένο χιονοδρομικό κέντρο στην Ελλάδα, το χιονοδρομικό Σελίου, μόλις 18 χλμ. από τη Νάουσα και 20 χλμ. από τη Βέροια.
Λίγο πιο βόρεια της οροσειράς σε αποσταση 18 χιλιομέτρων από τη Νάουσα λειτουργεί ένα άλλο γνωστό χιονοδρομικό κέντρο, τα Τρία-Πέντε Πηγάδια.
Χιονοδρομικό κέντρο Σελίου
Το Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου, είναι το πρώτο οργανωμένο Χιονοδρομικό Κέντρο της Χώρας. Λειτουργεί από το 1934, χρονιά που οργανώθηκαν οι πρώτοι Πανελλήνιοι αγώνες χιονοδρομίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1530μ. Απέχει 24 χιλιόμετρα από τη Βέροια, 20 χιλιόμετρα από τη Νάουσα, 95 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 74 χιλιόμετρα από τη Κοζάνη. Η κύρια πρόσβαση στο χιονοδρομικό γίνεται μέσω της Εγνατίας οδού και της επαρχιακής οδού Βέροιας Σελίου ενώ η δευτερεύουσα πρόσβαση γίνεται μέσω της επαρχιακής οδού Νάουσας Σελίου. Το Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου διαθέτει άνετους χώρους πάρκινγκ έκτασης 36 ασφαλτοστρωμένων στρεμμάτων και συνδυάζει όλες τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την συγκρότηση ενός πρότυπου χιονοδρομικού κέντρου.
Χαρακτηριστικά διαθέτει πολλούς και σύγχρονους αναβατήρες για την άνετη και γρήγορη εξυπηρέτηση των σκιέρ, μεγάλη ποικιλία στίβων με πίστες για τουριστική και αθλητική χιονοδρομία, παιδικές χαρές, πίστες δρόμων αντοχής με δυνατότητα διεξαγωγής διεθνών αγώνων όπου η ταυτόχρονη και άνετη άθληση χιλιάδων χιονοδρόμων είναι καθημερινότητα. Επίσης διαθέτει μονοπάτια (διαδρομές) πορείας ορειβασίας. Διασχίζεται από το διεθνές ορειβατικό μονοπάτι Ε4. Οι άριστες συνθήκες χιονιού, ο ελεύθερος ορίζοντας, η εκπληκτική ηλιοφάνεια, και η περιορισμένη υγρασία προσδίδουν στους επισκέπτες υγειά χαρά και ευεξία. Πρωταρχικό μέλημα των ανθρώπων του Ε.Χ.Κ. Σελίου είναι η αδιαπραγμάτευτη πληρότητα στα ζητήματα ασφαλείας των επισκεπτών χιονοδρόμων και μη. Για τον λόγο αυτό έχει ανασυσταθεί η ομάδα ασφάλειας και διάσωσης του χιονοδρομικού, η οποία βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα καθ΄ όλη τη διάρκεια που έστω και μία πίστα ενηλίκων του Κέντρου λειτουργεί. Ήδη η Ομάδα Διάσωσης έχει τα δικά της γραφεία στο κτίριο του Διοικητηρίου του Κέντρου, όπου και διατηρεί επιμελώς συντηρημένο όλο τον απαιτούμενο εξοπλισμό τους.( www.seli-ski.gr)
Χιονοδρομικό κέντρο 3-5 Πηγάδια
Σε υψόµετρο 1450-2005 µ. και δίπλα στην πόλη της Νάουσας βρίσκεται ένα από τα πιο σύγχρονα χιονοδροµικά κέντρα της Ελλάδας και ένα από τα αρτιότερα. Για τους λάτρεις του αθλήµατος υπάρχουν πίστες µε κάθε βαθµό δυσκολίας και πίστες δρόµων αντοχής. Μπορείτε να το επισκεπτείτε, ανεξαρτήτου καιρικών συνθηκών, καθώς είναι το µόνο χιονοδροµικό της χώρας, που διαθέτει σύστηµα τεχνητής χιονόπτωσης. Στον ίδιο χώρο µε το χιονοδροµικό, υπάρχει ξενοδοχειακή µονάδα µε 34 δωµάτια και δυνατότητα φιλοξενίας έως 100 άτοµα. Εστιατόριο, lift bar, snow bar και chalet είναι κάποιες από τις παροχές του χώρου.Εκτός από τα χειμερινά σπορ, προσφέρεται και για ορειβασία, πεζοπορία, ορεινή ποδηλασία, αιωροπτερισμό και αλεξίπτωτο πλαγιάς. (www.snowreport.gr/snowcam/pigadia)
Χωριά – Οικισμοί
Στους πρόποδές του είναι χτισμένη η Βέροια, η πρωτεύουσα του νομού Ημαθίας και η Νάουσα. Από την άλλη του πλευρά το Βέρμιο, στα σημεία των νομών Πέλλας και Κοζάνης έχει στους πρόποδες του (και ορεινότερα) σημαντικούς και ιστορικούς οικισμούς. Το Βέρμιο βρέθηκε στο επίκεντρο της Γερμανικής εκκαθαριστικής επίθεσης “Μαγιάτικη Καταιγίδα” τον Απρίλιο του 1944. Τα χωριά του Βερμίου Κατράνιτσα (Πύργοι), Μεσόβουνο, Ερμακιά, Άνω Γραμματικό και Κουτσούφλιανη είναι επίσημα αναγνωρισμένα απο την Ελληνική Πολιτεία ως “μαρτυρικές κοινότητες”, λόγω της καταστροφής τους από τους Γερμανούς ναζί.
Άλλα χωριά στους πρόποδες και τις πλαγιές του βουνού είναι, το Ξηρολίβαδο, η Φυτιά, το Κωστοχώρι ή Κουστοχώρι, η Καστανιά
οι Γεωργιανοί και η Ραχιά ενώ γνωστότερα είναι το Κάτω Βέρμιο ή Σέλι και η Κουμαριά.
Κάτω Βέρμιο ή Σέλι
Το Κάτω Βέρμιο ή Κάτω Σέλι είναι ορεινό χωριό σε μεσοσταθμικό υψόμετρο 1.400 μέτρων και θεωρείται ως ένα από τα ψηλότερα χωριά της Ελλάδας. Έχει μόνιμο πληθυσμό λίγων δεκάδων κατοίκων. Είναι χτισμένο στις δυτικές πλαγιές του όρους Βερμίου και απέχει 24 χιλιόμετρα από Βέροια και 17 χιλιόμετρα από τη Νάουσα. Το χωριό είναι τόσο γνωστό, καθώς μέσα στα όρια του χωριού βρίσκεται το Εθνικό Χιονοδρομικό κέντρο Σελίου. Από το Σέλι εξαιρετική είναι και η θέα στην πεδιάδα της Ημαθίας, τον Θερμαϊκό κόλπο και τον ποταμό Αλιάκμονα…
Το χωριό ιδρύθηκε μεταξύ των ετών 1826-1835 από Βλάχους κτηνοτρόφους, που ήρθαν από τις περιοχές Αβδέλας και Σαμαρίνας.Όταν πρωτοϊδρύθηκε ως οικισμός, αποτελούνταν από δύο γειτονιές. Ο Α. Σινβέ το 1878 έγραψε ότι στο Σέλλιο, ζούσαν 200 Έλληνες ενώ τo 1900, 3.000 Βλάχοι Χριστιανοί ζούσαν στο χωριό.
Στη δεκαετία του ’20, ο πληθυσμός άρχισε να μεταναστεύει στα αστικά κέντρα. Το 1926 το όνομα του χωριού άλλαξε σε Κάτω Βέρμιο, αλλά η ονομασία Κάτω Σέλι χρησιμοποιείται ακόμα. Την καλοκαιρινή περίοδο και τις γιορτές, ο πληθυσμός αυξάνεται σημαντικά. Αποτελεί και χειμερινό θέρετρο χάρη στο χιονοδρομικό του κέντρο και τα μεγάλα ύψη χιονόπτωσης στην περιοχή. Ακόμη και σήμερα, αρκετοί από τους κατοίκους είναι Βλάχοι.
Highlight, το φαράγγι του Σελίου. Στο Κάτω Βέρμιο βρίσκεται και το φαράγγι του Σελίου, μήκους 5 χλμ., με την γνωστή τρύπα του Μιχάλη στην είσοδο του. Το φαράγγι του Σελίου, τέμνει τη δασική διαδρομή μεταξύ Σελίου και 3-5 Πηγαδιών, δημιουργώντας μια υπέροχη περιπατητική διαδρομή κατά μήκος της κορυφογραμμής.
Κουμαριά
Η Κουμαριά είναι χτισμένη στους πρόποδες του ανατολικού Βερμίου με μέσο υψόμετρο 780 μέτρα και είναι Τοπική Κοινότητα του Δήμου Βέροιας (μαζί με τον οικισμό Ξηρολίβαδο). Βρίσκεται 13 χλμ. δυτικά της πόλης της Βέροιας και 12 χλμ. νότια του χιονοδρομικού κέντρου Σελίου. Έχει πληθυσμό λίγων δεκάδων κατοίκων την χειμερινή περίοδο ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες ο πληθυσμός της αυξάνεται σημαντικά.
Η Κουμαριά ήταν κάποτε ο μόνος οικισμός του Βερμίου που κατοικούνταν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Οι κάτοικοί της είναι ως επί το πλείστον Βλάχοι και πρόσφυγες από τον Πόντο.
Οι πρόγονοι των σημερινών Βλάχων κατοίκων της Κουμαριάς εγκαταστάθηκαν σε αυτό, αφού πρώτα αγόρασαν το τσιφλίκι των 30.000 στρεμμάτων περίπου στα τέλη του 19ου αιώνα, προερχόμενοι από το Κάτω Βέρμιο και το Ξηρολίβαδο. Έλκουν την καταγωγή τους από τους ορεινούς οικισμούς των Γρεβενών και κυρίως από την Αβδέλλα και την Σαμαρίνα. Η αρχική ονομασία του ήταν Δόλιανη που σημαίνει χαμηλότοπος ή κοιλάδα. Το 1918 με το Βασιλικό Διάταγμα «Περί αναγνωρίσεων κοινοτήτων εν τη Γενική Διοικήσει Θεσσαλονίκης» έγινε κοινότητα η οποία περιελάμβανε και τα χωριά Κάτω Βέρμιο και Ξηρολίβαδο. Το 1926 μετονομάστηκε σε Κουμαριά.
Σήμερα το χωριό δεν έχει αμιγή βλάχικο πληθυσμό, καθώς μετά τα γεγονότα του 1922 εγκαταστάθηκαν σ’ αυτό μια ομάδα περίπου 30 προσφυγικών οικογενειών από τον Πόντο. Μετά τα γεγονότα του 1822 με την καταστροφή της Νάουσας και των οικισμών του Βερμίου το παλιό χωριό καταστράφηκε. Το μόνο που έμεινε από τον παλαιό οικισμό είναι η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Το σημερινό χωριό χτίστηκε στα ερείπια του παλιού.
Χτίστηκε σχολείο και εκκλησία ενώ γρήγορα φτιάχτηκαν σπίτια τριώροφα πέτρινα, ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής μοναδικά για την εποχή, αρκετά εκ των οποίων σώζονται σε καλή κατάσταση ως και σήμερα. Ήταν πρότυπο χωριού για τα δεδομένα της εποχής. Στις αρχές του 20ου αιώνα η Κουμαριά είχε την εικόνα ενός εύπορου και αναπτυσσόμενου χωριού και ένα μεγάλο για τα δεδομένα της εποχής σχολικό κτίριο. Η Κουμαριά θεωρούνταν ως τόπος κατοικίας των ευπορότερων και των πιο αρχοντικών οικογενειών των Βλάχων.
Ξηρολίβαδο
Το Ξηρολίβαδο μαζί με την Κουμαριά, αποτελούν τη Δημοτική Ενότητα Κουμαριάς. Το χωριό βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα και προς τα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης σε απόσταση 21 χλμ. νοτιοδυτικά της Βέροιας. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.220 μέτρων σε ένα οροπέδιο του όρους Βερμίου και αποτελεί έναν από τους ορεινότερους οικισμούς της Ελλάδας. Δίπλα στον οικισμό κατά τους καλοκαιρινούς κυρίως μήνες σχηματίζεται μία μικρή λίμνη, που οι κάτοικοι της περιοχής την ονομάζουν Μπάρα.
Ο οικισμός είναι πολύ παλιός και ανέρχεται στους βυζαντινούς χρόνους, χωρίς να είναι γνωστό πως ονομάζονταν τότε. Αναφέρεται γραπτώς στα έγγραφα του Τουρκικού ιεροδικείου της Βέροιας από το 1640-41 και ύστερα. Ξέρουμε επίσης ότι καταστράφηκε πολλές φορές πιο πριν από πυρπολήσεις και από ληστές. Καταστράφηκε το 1795 από ληστές και οι κάτοικοι των 300ων περίπου σπιτιών σκορπίστηκαν σε άλλα μέρη, ιδίως στη Μακεδονία. Ξανά χτίστηκε, ίσως το 1805 και έγινε τσιφλίκι του Αλή Πασά. Ξανά καταστράφηκε το 1822 μαζί με την καταστροφή της Νάουσας, και ξανά οικοδομήθηκε το 1880-90. Οι κάτοικοι του Ξηρολίβαδου συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821. Σπουδαίος αγωνιστής της επανάστασης του 1821 ήταν ο Γεώργιος (Λιόλιος) Ξηρολειβαδίτης, γαμπρός του Μάρκου Μπότσαρη, καθώς παντρεύτηκε την αδερφή του Δέσπω.
Highlight
Η Κοιλάδα του Αλιάκμονα
Τις νοτιοανατολικές πλευρές του διασχίζει η Εγνατία Οδός στο τμήμα από τον Πολύμυλο Κοζάνης έως τη Βέροια (ή αλλιώς διάβαση Καστανιάς) και είναι από τα εντυπωσιακότερα σημεία του εθνικού οδικού δικτύου με 15 σήραγγες (η μεγαλύτερη 2,2 χλμ.) και 6 γέφυρες. Ακριβώς από κάτω ρέει ο ποταμός Αλιάκμονας στην κοιλάδα που σχηματίζουν το Βέρμιο με τα Πιέρια Όρη. Αυτή η περιοχή είναι επίσης γνωστή ως τα «Στενά του Αλιάκμονα» και είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000.
Θρησκευτικός Τουρισμός
Το Βέρμιο είναι επίσης γνωστό και σημαντικός προορισμός για θρησκευτικό και πολιτιστικό τουρισμό καθώς στις πλαγιές του είναι χτισμένα και αρκετά μοναστήρια. Αυτά είναι:
- Η Αδελφότητα Πέλεκαν στο Κομνήμιο Βεροίας (γυναικείο)
- Η Μονή Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα στο Ροδοχώρι Ναούσης
- Η Μονή Θεοτόκου Καλλίπετρας στη Ράχη, στην κοιλάδα του Αλιάκμονα (ανδρικό)
- Η Μονή Παναγίας Δοβρά στη Δοβρά Βεροίας (ανδρικό)
- Η Μονή Προφήτη Ηλία στο φράγμα της Αγίας Βαρβάρας στον Αλιάκμονα (υπό ανασύσταση)
- Η Μονή Ταξιαρχών Ναούσης (ερείπια μόνο)
- Η Μονή Τιμίου Προδρόμου Ναούσης (γυναικείο)
- Το Ίδρυμα Παναγία Σουμελά στην Καστανιά Ημαθίας που είναι και το γνωστότερο
Δείτε επίσης
