Η Ευρυτανία όπως και πολλά άλλα µέρη της Ελλάδας µπορεί να υπερηφανεύεται για τη κουζίνα και την παράδοση της! Η µακρά γαστρονοµική κουλτούρα, τα εξαιρετικά, ποιοτικά προϊόντα, οι τοπικές συνταγές, η παράδοση και η συνέχιση της και φυσικά η εξέλιξη της γαστρονοµίας και των τοπικών προϊόντων, τοποθετεί την Ευρυτανία στους τοπ γαστρονοµικούς προορισµούς!
Από την Κατερίνα Ρίγκου ([email protected])
Φωτο Ελεάννα Κουρκουλοπούλου, Αρχείο
Εµείς ετοιµάσαµε ένα γαστρονοµικό… tour µε αφετηρία την πρωτεύουσα του νοµού, το όµορφο Καρπενήσι συνεχίσαµε σε µερικά από τα πιο γραφικά χωριά του νοµού και ανακαλύψαµε γεύσεις, προϊόντα και µυστικά µιας πολύ ενδιαφέρουσας κουζίνας και παράδοσης!
Το Καρπενήσι και τα χωριά του νοµού αποτελούν παράδεισο για τους λάτρεις του καλού φαγητού και των ξεχωριστών γεύσεων. Παραδοσιακά προϊόντα και ντόπιες λιχουδιές µας «καλούν» να τα δοκιµάσουµε, αλλά και να τα πάρουµε µαζί µας φεύγοντας!
Βότανα και αφεψήματα της Ευρυτανίας
Στα βουνά της Ευρυτανίας φυτρώνουν τα πιο αρωµατικά βότανα (τσάϊ, χαµοµήλι, ρίγανη, λεβάντα, τήλιο, κ.ά.) και τα πιο νόστιµα αφεψήµατα όπως το µελισσόχορτο και η λεβάντα. Άγρια µυρωδικά, αγροµάραθος, αγριόσκορδο, άγρια µέντα και µυρωδάτα άγρια χόρτα, γευστικότατα είτε βραστά είτε µέσα στις πίτες όπως τα ραδίκια ζόχια, κιχώριο, λάπαθο, πετροµάλουρο, τσουκνίδα, αγριορόκα, κ.ά. Επίσης θα βρείτε εκλεκτά κάστανα!
Φεύγοντας µη ξεχάσετε να πάρετε µαζί σας εξαιρετικής ποιότητας βότανα καθώς και ντόπιο µέλι από έλατο από τα καταστήµατα µε παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής.
Μανιτάρια Ευρυτανίας
Φηµισµένη η περιοχή είναι και για τα µανιτάρια της, αρωµατικά και γευστικά, µαρκέλες κ.α. φυτρώνουν διάσπαρτα, µέσα στα δάση κάτω από τα έλατα, απαραίτητα σε παραδοσιακές συνταγές.
To know: Για του λάτρεις των μανιταριών, υπάρχει το Μουσείο Μανιταριών Βουτύρου, όπου ο επισκέπτης μπορεί να δει εκθέματα άγριων μανιταριών της Ευρυτανίας, να παρακολουθήσει σεμινάρια και να αγοράσει προϊόντα μανιταριών που φτιάχνονται στο εργαστήριό του.
Φρούτα που μετατρέπονται σε υπέροχες μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού αλλά και… τσίπουρο!
Γαγοκέρασα, χαµοκέρασα, βατόµουρα, βύσσινα, κράνια, γκόρτζα (άγρια αχλάδια), κορόµηλα, µούρα, αγριόµηλα, κυδώνια, φιρίκια κ.ά., γίνονται υπέροχες µαρµελάδες, γλυκά κουταλιού και ηδύποτα. Μοναδικό στο είδος του το λικέρ Μουµού, που παρασκευάζεται εδώ (τους καρπούς τους συλλέγουν τους επεξεργάζονται και τους προωθεί ο Αγροτικός Συνεταιρισµός της Ευρυτανίας).
Αξέχαστη θα σας µείνει η γεύση του τοπικού τσίπουρου που έχει ταυτιστεί µε την ζεστή φιλοξενία των ντόπιων, καθώς µε ένα ποτηράκι συνηθίζουν να καλωσορίζουν τους ξένους. Δοκιµάστε το «Μούρο», απόσταγµα από µαύρα µούρα που µοιάζει µε το παραδοσιακό τσίπουρο.
Η Ευρυτανία ξεχωρίζει και για τα κρέατα, τα αλλαντικά και τα γαλακτοκομικά
Επίσης, η περιοχή ξεχωρίζει για τα εκλεκτά κρέατα και τα σπουδαία αλλαντικά της µε τη κορυφή φυσικά να κατέχει το άριστης ποιότητας προσούτο. Μην αµελήσετε να πάρετε επίσης το διάσηµο προσούτο Ευρυτανίας από το Αλλαντοποιείο Στρεµµένου.
Εξίσου αξιόλογα και τα γαλακτοκοµικά. Το Τσαλαφούτι, ένα ιδιαίτερα νόστιµο µαλακό λευκό τυρί που έχει βρει την θέση του στις γκουρµέ γεύσεις. Γιαούρτι πλούσιο και γευστικό, σερβίρεται µε µέλι ή γλυκό του κουταλιού. Το κατσικίσιο βούτυρο παχύ και µυρωδάτο έχει κυρίαρχο ρόλο στην κουζίνα ενώ φηµίζεται επίσης για την παραγωγή του κατσικίσιου τυριού Ευρυτανίας και το κατίκι. Τα παραδοσιακά ζυµαρικά όπως ο χειροποίητος τραχανάς, και χυλοπίτες συµπληρώνουν επάξια τα καλούδια της Ευρυτανίας.
Η Ευρυτανία φημίζεται για την καλλιέργεια πέστροφας
Η περιοχή είναι επίσης γνωστή για τις πέστροφες, µια µοναδική ψαρονοστιµιά από τα ποτάµια της Ευρυτανίας! Στους πρόποδες της Καλιακούδας, µετά τον οικισµό του Γαύρου, θα βρείτε τις εγκαταστάσεις της Ιχθυοκαλλιέργειας Fresko απ’ όπου µπορείτε να προµηθευτείτε φρέσκες ή και καπνιστές πέστροφες.
Tip: Απολαύστε τις πέστροφες αλευρωμένες στο τηγάνι με κατσικίσιο βούτυρο ή ψητές! Συνδυάστε τις, με τοπικό κρασί και φρέσκο ζυμωτό
ψωμί!
Τα παραδοσιακά πιάτα της Ευρυτανίας
Σχετικά µε τις γεύσεις που θα δοκιµάσετε είναι πολύ πλούσιες και χορταστικά πιάτα µε κυρίαρχο υλικό το κρέας αν αναλογιστεί κανείς τις χαµηλές θερµοκρασίες της ορεινής περιοχής αλλά και η ευρυτανική παράδοση. Σε κάθε γωνιά του τόπου θα βρείτε σίγουρα κοκορέτσι, κοντοσούβλι, παϊδάκια, λουκάνικο πάντα συνοδεία σπιτικού κρασιού!
Αν και επικρατεί το ψητό κρέας, κάθε χωριό διαφέρει µε τις δικές του χαρακτηριστικές γεύσεις και πιάτα. Θα βρείτε συνταγές και πιάτα όπως κοκκινιστή γίδα µε ζυµαρικά, χασάπικο (µοσχαρίσιο κρέας, µε φέτες ντοµάτας, κρεµµύδι, σκόρδο, µπαχάρι που σιγοψήνεται σε πήλινο στην χόβολη), αρνάκι στην γάστρα, αγριογούρουνο στιφάδο, αρνάκι λαδορίγανη, γίδα βραστή, προβατίνα κοκκινιστή, κόκορα κρασάτο, κοτόπουλο µακαρονάδα, τραχανόσουπα, µανιτάρια τηγανιτά, κοκκινιστό χοιρινό µε χόρτα, τσιτσιριστά, φασολάδα, µοσχάρι στιφάδο και φυσικά κάθε είδους πίτα όπως τυρόπιτα, χορτόπιτα, κολοκυθόπιτα, ζυµαρόπιτα και λαγόπιτα.
Τα must try της Ευρυτανίας
Tα Αλλαντικά του Στρεμμένου
Στο Στρογγυλοβούνι Ευρυτανίας, κάτω από το µοναστήρι της Παναγίας της Προυσιώτισσας, σε ένα ελκυστικό περιβάλλον µέσα στα έλατα, βρίσκεται ένα αλλαντοποιείο από κάθε άποψη ξεχωριστό. Στο αλλαντοποιείο αυτό φτιάχτηκε το πρώτο ελληνικό προσούτο µε τη µέθοδο της Πάρµας, το οποίο διατηρεί µέχρι και σήµερα την ξακουστή του φήµη. Μην αντισταθείτε! Δοκιµάστε το και γευτείτε ακόµη παραδοσιακό χοιρινό φιλέτο και λόνζα. Όλα τα αλλαντικά ωριµάζουν µε φυσικό τρόπο. (Προυσός, Τ. 22370 80810, www.stremmenou.gr)
Το Γαλακτομπούρεκο του Καρβέλη
Το περίφηµο γαλακτοµπούρεκο του Καρβέλη µε τη µυστική συνταγή από το 1981 που το έχει κάνει διάσηµο σε όλη την Ελλάδα είναι κλασική αξία και θα το βρείτε στο Μεγάλο Χωριό. Ζεστό και πεντανόστιµο, το γλύκισµα αυτό σας εντυπωσιάζει! Εξίσου εκλεκτά είναι και τα λοιπά γλυκίσµατα. Ανάµεσα στις γευστικές προτάσεις, βρίσκουµε εξαιρετικό πρωινό, κρέπες, επιλογές για ένα ελαφρύ γεύµα αλλά και σπιτικά µεζεδάκια µε τσίπουρο! Καθηµερινά 08:00-01:00. (Μεγάλο Χωριό, Τ. 22370 41339, Κιν. 6973 312138, www.karvelis.com.gr)
Τοπικές Γιορτές Γαστρονομίας
Επειδή η γαστρονοµία κατέχει εξέχουσα θέση στο νοµό, τιµάται και µε άλλους τρόπους! Καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου πραγµατοποιούνται στα διάφορα χωριά της Ευρυτανίας εκδηλώσεις µε επίκεντρο τα τοπικά προϊόντα, γνωστές ως «Γιορτές Γαστρονοµίας».
Γιορτή Μανιταριού
Πραγµατοποιείται αρχές Μαΐου και διοργανώνεται στο χωριό Κρίκελλο Ευρυτανίας, µε τη συµβολή του Δήµου Καρπενησίου. Eκεί µαθαίνουµε για τα είδη µανιταριών και την εδωδιµότητά τους, ενώ οργανώνεται και εξόρµηση για συλλογή µανιταριών. Η γιορτή κλείνει µε πρωτότυπα πιάτα που έχουν ως βάση τους µανιτάρια και άλλα τοπικά προϊόντα!
Γιορτή Κάστανου
Η Γιορτή Καστάνου πραγµατοποιείται στην Αγία Τριάδα τέλη Οκτώβρη και περιλαµβάνει από ενηµερωτικές οµιλίες, ψητά κάστανα και µαγειρική µε βάση το κάστανο µέχρι πολύ κέφι και χορό µε τη συνοδεία ζωντανής µουσικής!
Γιορτή Τσίπουρου
Με φόντο το χειµωνιάτικο σκηνικό στη Δοµνίστα, η Γιορτή Τσίπουρου που πραγµατοποιείται τον Νοέµβριο συγκεντρώνει πολλούς κατοίκους του νοµού, που θέλουν να παρακολουθήσουν από κοντά τη διαδικασία απόσταξης τσίπουρου, να γευτούν το παραδοσιακό ποτό µε ντόπιους µεζέδες, αλλά και να χορέψουν ελληνικούς χορούς.
Παραδοσιακές πίτες
Κάθε καλοκαίρι, τέλη Ιουλίου, η Δηµοτική Ενότητα Φουρνάς και η Τοπική Κοινότητα Αγίου Νικολάου µας ετοιµάζουν παραδοσιακές πίτες και µας µαθαίνουν να ανοίγουµε φύλλο! Ο τρόπος παρασκευής του παραδοσιακού χωριάτικου φύλλου περνάει από γενιά σε γενιά, καθώς οι πίτες αποτελούν ένα από τα παραδοσιακά ευρυτανικά εδέσµατα.
Εκτός αυτών, φυσικά δεν θα µπορούσαµε να µην συγκεντρώσουµε για εσάς κάποιες από τις καλύτερες επιλογές για φαγητό στα µέρη που επισκεφτήκαμε! Δείτε, λοιπόν, τις καλύτερες στάσεις για φαγητό στην Ευρυτανία!
Τέλος, πριν την επισκεφτείτε για να δοκιμάσετε την υπέροχη γαστρονομία της γνωρίστε τα 10+1 παραμυθένια χωριά της, και φύγατε για εκδρομή!
Πηγή: Icons Travellers και The Gold Book of Evritania
