Σαν σήμερα πριν 24 χρόνια, στις 29 Ιανουαρίου του 2000 λειτούργησε για πρώτη φορά το μετρό της Αθήνας και από τότε έχει μπει στην καθημερινότητα εκατομμυρίων πολιτών της πρωτεύουσας.

Η διαγωνιστική διαδικασία του Μετρό ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1991, ενώ τα έργα για την κατασκευή του ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 1992. Από τότε χρειάστηκε να περάσουν 8 χρόνια υποσχέσεων και εξαγγελιών μέχρι το έργο να ολοκληρωθεί.

Τελικά, στις 29 Ιανουαρίου 2000 εγκαινιάστηκαν και λειτούργησαν τα δύο πρώτα τμήματα των νέων γραμμών: το τμήμα Σεπόλια – Σύνταγμα της Γραμμής 2 με επτά σταθμούς και το τμήμα Σύνταγμα – Εθνική Άμυνα της Γραμμής 3, επίσης με επτά σταθμούς.

Η τελετή των εγκαινίων, μία ημέρα νωρίτερα, ήταν φυσικά το γεγονός της χρονιάς όπως και η έναρξη των δρομολογίων. Ο κόσμος που επισκέφτηκε το μετρό την πρώτη μέρα λειτουργίας του έφθασε το 1.000.000 πολίτες. Μάλιστα το το πρώτο διήμερο λειτουργίας του Μετρό (το οποίο ήταν Σαββατοκύριακο) οι μετακινήσεις ήταν δωρεάν για τους πολίτες. Αυτό το αποφάσισε το υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, για να δώσει πανηγυρικό χαρακτήρα στο μεγάλο γεγονός. Η αρχική τιμή του εισιτηρίου είχε οριστεί τότε στις 250 δραχμές.

Η υποδοχή του κοινού ήταν ενθουσιώδης και εντύπωση προκάλεσε η καθαριότητα και η αισθητική των σταθμών, καθώς και η ταχύτητα του μέσου. Η κοσμοσυρροή ήταν τέτοια που ανάγκασε τους υπεύθυνους της Αττικό Μετρό να ανοιγοκλείνουν κάθε τόσο τις εισόδους των σταθμών για να αποτραπούν ατυχήματα. Τη λειτουργία και εκμετάλλευση των 2 νέων γραμμών ανέλαβε η Αττικό Μετρό Εταιρεία Λειτουργίας. (ΑΜΕΛ), θυγατρική της Αττικό Μετρό.

Επιπλέον 5 χιλιόμετρα με 5 σταθμούς στο τμήμα Σύνταγμα – Δάφνη της Γραμμής 2, τέθηκαν σε λειτουργία στις 15 Νοεμβρίου του ίδιου έτους. Το τμήμα του βασικού έργου Σύνταγμα – Μοναστηράκι της Γραμμής 3, με 1,4 χλμ. σήραγγας και έναν σταθμό, παραδόθηκε τελικά σε λειτουργία τον Απρίλιο του 2003. Τον Ιούλιο του 2004 παραδόθηκε η επέκταση προς το Αεροδρόμιο εγκαίρως για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Έχει υπολογιστεί, ότι η λειτουργία του ΜΕΤΡΟ μείωσε κατά 71.000 τα Ι.Χ. αυτοκίνητα, που εισέρχονται στο κέντρο της πόλης ή ισοδύναμα μείωσε την κίνηση με Ι.Χ. κατά 335.000 οχηματοχιλιόμετρα ημερησίως. Λόγω του ΜΕΤΡΟ, οι ρύποι από τα οχήματα μειώθηκαν κατά 8% μέσον όρο.

Μια βόλτα, στο Μετρό της Αθήνας, την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας του:

Εξελίξεις μετά το 2004

Τον Μάιο του 2007, ολοκληρώθηκε η επέκταση της γραμμής 3 μέχρι το Αιγάλεω, που περιελάμβανε τους σταθμούς Κεραμεικός και Ελαιώνας.

Στις 13 Απριλίου 2009, ο τότε Υπουργός του ΥΠΕΧΩΔΕ Γιώργος Σουφλιάς παρουσίασε πλάνο μελλοντικών επεκτάσεων του Μετρό με 8 συνολικά γραμμές σε βάθος 25ετίας, που εμπνεύστηκε και διαμόρφωσε ο τότε πρόεδρος της Αττικό Μετρό Γιώργος Γιαννής μετά από σχετικές μελέτες, το οποίο τότε δεν υιοθετήθηκε από το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθηνών. Εκτός από το ζήτημα της εξεύρεσης των απαιτούμενων κονδυλίων, θεωρήθηκε επίσης ότι ήταν χωροταξικά ανέφικτο, καθώς οι 7 από τις 8 γραμμές (με εξαίρεση την ημικυκλική γραμμή 8) θα «συμπιέζονταν» στο κέντρο της Αθήνας, τόσο παράλληλα όσο και κομβικά μεταξύ τους, ιδίως στο Μοναστηράκι, από όπου θα περνούσαν κομβικά 4 διαφορετικές γραμμές, και δεν θα μπορούσαν να «χωρέσουν» και οι 7 μέσα σε τόσο μικρή έκταση. Η Γραμμή 4 είναι η μοναδική μελλοντική γραμμή Μετρό που περιλαμβάνεται στο ισχύον Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας (καθώς και η σχεδιαζόμενη διακλάδωση της Γραμμής 1 από τον σταθμό Θησείο έως το ΚΠΙΣΝ), χωρίς βέβαια να αποκλείεται ο μελλοντικός σχεδιασμός και άλλων γραμμών εκτός κέντρου και η προσθήκη τους σε μελλοντικά Ρυθμιστικά Σχέδια Αττικής.

Η επόμενη επέκταση της γραμμής 3 ήταν η κατασκευή των σταθμών Νομισματοκοπείο, Χολαργός και Αγία Παρασκευή σε υπάρχον τμήμα της γραμμής προς το αεροδρόμιο, όπως προβλεπόταν. Όμως, ενώ οι δύο πρώτοι σταθμοί είχαν έτοιμο κέλυφος για να είναι δυνατή η εκ των υστέρων κατασκευή τους, ο σταθμός Αγία Παρασκευή δεν είχε, καθώς λόγω παλαιότερων διαφωνιών του Δημοτικού Συμβουλίου της συνοικίας το 2000 για την χωροθέτησή του, αρχικά δεν υπήρχε προοπτική κατασκευής του. Ως αποτέλεσμα, από τον Φεβρουάριο του 2009 και για 7 μήνες, οι συρμοί της γραμμής 3 τερμάτιζαν στην Εθνική Άμυνα προκειμένου να εκτελεστούν οι απαραίτητες εργασίες και συγκεκριμένα για να κατεδαφιστεί προσωρινά η σήραγγα στο επίμαχο σημείο σε μήκος 120 μέτρων προκειμένου να γίνει ο σταθμός. Η επαναλειτουργία του τμήματος Εθνική Άμυνα – Αεροδρόμιο, έγινε στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2009, οπότε δόθηκε στο επιβατικό κοινό και ο σταθμός Νομισματοκοπείο.

Το 2011, στα πλαίσια της αναδιοργάνωσης των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας, οι ΗΣΑΠ Α.Ε. συγχωνεύτηκαν με την Τραμ Α.Ε. και την Αττικό Μετρό Εταιρεία Λειτουργίας, σε μια νέα εταιρεία που ονομάστηκε Σταθερές Συγκοινωνίες (ΣΤΑΣΥ) και ανήκει στον ΟΑΣΑ. Η εταιρεία από τότε έχει την ευθύνη της λειτουργίας του μετρό και του τραμ της Αθήνας. Τον Μάρτιο του 2012 υπογράφτηκε η σύμβαση για την επέκταση της γραμμής 3 προς Πειραιά κατά 7,6 χλμ. με 6 νέους σταθμούς.

Μετά από χρόνια καθυστερήσεων λόγω δικαστικών εμπλοκών του Ελληνικού Δημοσίου με τη Siemens, τον προμηθευτή των συστημάτων σήμανσης, το 2013 παραδόθηκαν στο επιβατικό κοινό μια σειρά επεκτάσεων. Αρχικά, τον Απρίλιο του 2013 λειτούργησε η επέκταση της γραμμής 2 από τον Άγιο Αντώνιο στην Ανθούπολη που περιελάμβανε και τον σταθμό Περιστέρι.Τον Ιούλιο του 2013 εγκαινιάστηκε η επέκταση της γραμμής 2 από τον Άγιο Δημήτριο στο Ελληνικό κάτω από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης. Τέλος, τον Δεκέμβριο του 2013 δόθηκε σε λειτουργία ο σταθμός Αγία Μαρίνα της γραμμής 3, ενώ στις 7 Ιουλίου 2020 η γραμμή 3 επεκτάθηκε από την Αγία Μαρίνα έως τη Νίκαια με 3 νέους σταθμούς και στις 10 Οκτωβρίου 2022 έφτασε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, με 3 ακόμα σταθμούς.

Τον Σεπτέμβριο του 2014 παρουσιάστηκε επίσημα η χάραξη της Γραμμής 4 του δικτύου. Σύμφωνα με την εξαγγελία του τότε πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, το πρώτο τμήμα Άλσος Βεΐκου-Γουδί, δημοπρατήθηκε τον Αύγουστο του 2017 με 15 σταθμούς, προστιθέμενου του σταθμού Ελικώνος το 2017. Οι πρώτες εργασίες κατασκευής της Γραμμής 4 ξεκίνησαν το 2022 και αναμένεται να λειτουργήσει το 2030.

Δείτε επίσης

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ